/ӨМНӨТГӨЛ
Хойд Солонгосын амьдралын
үнэн нүүр царайг нүдэнд харагдтал
тод томруун дүрслэн үзүүлсэн энэ
ном орчин үеийн сэтгүүл зүй, nonfiction буюу баримтат утга зохиолын
сонгодог жишээ гэгдэхүйц үнэ
цэнэтэй бүтээл болсны дээр
дарангуйлагч дэглэм, бурангуй үзэл
сурталд гинжлэгдсэн бүхэл бүтэн ард
түмний эмгэнэлт хувь заяаг дэлхий
нийтэд дэлгэснээрээ ихээхэн ач
холбогдолтой юм. Хувь хүний
төдийгүй үндэстэн угсаатны эрх
ашгийг уландаа гишгэсэн нийгмийн
харгис тогтолцоо хүний сэтгэххийгээд эрх чөлөөг эрхэмлэн дээдлэх
үзэл бодлыг ч арчин үгүй хийдгийг
хирдхийм хурц жишээнүүдтэй та энэ
номын хуудас бүрд тулах болно.
Эндээс бид өөрсдийнхөө түүхийн
мартах ёсгүй цаг үеийг ч ахин санаж,
тийм тогтолцоо өнөө хэр амь бөхтэй
оршсоор буйг, тийм нийгмээс үлдсэн
сэтгэлгээ өдгөө хүртэл бүрэн
арилаагүйг мэдрэх бизээ. Иргэдээ
ядуу, хүлцэнгүй, мэдлэггүй,
хязгаарлагдмал, гар харсан нөхцөлд
байлгах сонирхол чухам
дарангуйлагч, бурангуй засаг төрд л
байдаг. Иймэрхүү харанхуй дорд
байдал нь, нөгөө утгаараа, өлсгөлөнд
нэрвэгдсэн, соёлт хүн төрөлхтөнөөстусгаарлагдсан хөөрхийлөлтэй энэ
оронд ч бус, өнгөн талаасаа нээлттэй
мэт харагдагч манай өнөөгийн
утаатай нийгэмд ч нүүрлэсээр буйг
олж харах шижмийг нээсэн нь уг
бүтээлийн далд нэгэн чухаг тал юм.
Хүний эрх, чөлөөт эдийн засаг,
ардчиллын тухай бүхний мэдэх
зүйлсийг энд нурших шаардлагагүй
биз ээ. Үндэстний эрх ашиг гэгч
түүнээс дутуугүй үнэт зүйлийг хоёр
Солонгосын хуваагдал хийгээд
тоталитар дэглэм хэрхэн
булшилсаар ирснийг асар олон
баримт, гярхай нарийн ажиглалт,
эрүүл саруул дүгнэлт, дүрслэлүүдээр
дэлгэн үзүүлсэн энэ номыг уншихявцад нулимс дуслуулам төдийгүй
жигшин зэвүүцэм эмгэнэлт-
инээдмийн түүх олонтаа таарах аж.
Монгол үндэстэн дэлхийн хамгийн
том гүрнийг цогцлоож явсан түүхтэй
атлаа их гүрнүүдийн эрх ашиг, үзэл
суртлын дайны гашуун тоглоомоор
мөн л хэдэн хэсэг хэрчигдэн салж,
зарим нь нэгэнт устаж балрах
замдаа ороод байгаа нь нууц биш.
Мунхагийн алдаа ухаантны туршлага
болдог гэлцэнэ. Бид ч бас
алдаанаасаа ангижирчихсан хүмүүс
биш ээ. Гадаад орнуудын бодлогоос
гадна дотоод дахь дээдсийнх нь эв
нэгдэлгүй байдал, доодсынх ньбүхнийг сохроор аялдан дагаж
амьдардаг, өнөө маргаашийн
талхаас илүүг боддоггүй ядуу
сэтгэлгээ улс орноо юунд хүргэж
болохыг, юунд хүргэж байгааг та
эндээс харна.
Өмнөд ба Хойд Солонгос үе үе
хурцадмал байдалд орж буй энэ цаг
үед Ази дахь цөөхөн ардчилсан орны
нэг болох Монголд ийм ном
орчуулагдан гарч буйд ихэд
олзуурхан талархана. Сэтгүүлч хүний
эр зориг, хурц нүд, өргөн мэдлэг,
нөр их хөдөлмөр, сайтар
боловсруулалтын жишээ болсон уг
бүтээл эрэн сурвалжлах төрлөөр
бичдэг манай сэтгүүлчдийнширээний ном болох нь дамжиггүй
ээ. Хэрэгтэй номыг хэрэгтэй цагт нь
алдаа мадаггүй, чадамгай сайхнаар
эх хэлнээ буулгасан орчуулагч
Ш.Энхжаргалд уншигчдынхаа
өмнөөс гүн талархал илэрхийлье.
Редактор Л. ӨлзийтөгсЗОХИОГЧИЙН ҮГ
2001 онд би Лос Анжелес Таймс
сонины сэтгүүлчээр томилогдоод
Хойд ба Өмнөд Солонгосын аль
алиных нь тухай бичих үүрэг хүлээн,
Сөүлд очсон юм. Тэр үед Америкийн
сэтгүүлчид Хойд Солонгост очихын
тулд асар их бэрхшээл туулдаг
байсан ба миний бие арай гэж
очсоныхоо дараа л нийтлэл бичих
бараг боломжгүйг ойлгосон билээ.
Барууны сэтгүүлчдийг солонгос
иргэдтэй зөвшөөрөлгүй ярьж,
элдвийг ухаж төнхөхөөс сэргийлэн
"хамгаалагч" хэмээх тусгай ажилтныг
дагалдуулдаг ба ирсэн зочдоднэлээд бодож боловсруулсны үндсэн
дээр шилж сонгосон газруудаар явах
хөтөлбөр санал болгоно. Энгийн
иргэдтэй холбоо барих, ярилцах
ямар ч боломжгүй. Гэрэл зургууд
дээр болон зурагтаар, гайхмаар
нэгэн жигд нугас мэт алхах цэргийн
парад, удирдагчдадаа хүндэтгэл
илэрхийлэн нийтээр хийх гимнастик
л гарна. Тэр бүх хоосон царайны
цаана юу нуугдаж байгаа бол гэж
үргэлж бодогддогсон.
Өмнөд Солонгост байхдаа ийшээ
болон Хятад руу оргож гарсан Хойд
Солонгосын иргэдтэй уулзаж,
ярилцлага хийсний үр дүнд Бүгд
Найрамдах Ардчилсан Солонгос Улсгэж албан ёсоор нэрлэгддэг энэ
орны бодит амьдралыг тодорхой
хэмжээгээр танин мэдэх завшаан
олдсон билээ. Олж авсан мэдээллээ
баримтжуулахын тулд нэг газар
оршин сууж асан олон хүнтэй уулзаж
ярилцах нь дөхөмтэй хэмээн
төлөвлөснөөр Хойд Солонгосын
хамгийн хойд захад орших Чонжин
хотноо амьдарч байсан хүмүүсийг
сонгосон билээ. Энэхүү сонгосон
газраа Хойд Солонгосын засгийн
газрын сайтар өнгөлөн далдлалт
хийж гадаадынханд үзүүлдэг
"зохиомол" газар байлгахгүй гэсэн
зарчмыг баримтлав.Чонжин бол
Хойд Солонгосын гурав дахь том хотбөгөөд 1990-ээд оны өлсгөлөнд
хамгийн их нэрвэгдсэн газар билээ.
Уг хот гадаадынханд хаалттай. Цаг
заваа хайрлахгүй илэн далангүй
ярилцах олон хүнтэй тааралдсан нь
надад аз дайрсных биз ээ. "Атаархах
зүйл үгүй" тэрхүү бодит амьдралыг
өгүүлсэн нийтлэлүүдээс минь энэ
ном урган гарсан юм.
Энэхүү номыг миний Хойд
Солонгосчуудтай хийсэн долоон
жилийн ярилцлагын үр дүн гэж
хэлэхэд болно. Өнөөг хүртэл Хойд
Солонгост амьдарсаар байгаа зарим
ярилцагчийнхаа хамаатан садан, ах
дүүсийн аюулгүй байдлын үүднээс
нэрийг нь нууцалсан болой.Бүх ярилцлагын туршид надтай
хамт заавал нэг хүн байдаг байлаа.
Ярилцлагад өгүүлсэн түүх бүрийг аль
болохоор баримтжуулах гэж би
чадах бүхнээ хийсэн, мөн тухайн үед
болж байсан үйл явдлуудтай
уялдуулах гэж оролдсон минь
талаар болоогүй гэж найдна. Очиж
үзээгүй газруудынхаа дүрслэлийг би
Хойдоос оргогсдын яриа, гэрэл
зураг, видео зэрэгт үндэслэн бичсэн
билээ. Хойд Солонгос одоо хүртэл
хаалттай хэвээр байгаа учир энд
өгүүлсэн бүхнийг чин үнэн гэж
батлах нь мунхаг хэрэг болох биз ээ.
Нэг л өдөр энэ улс дэлхий дахинднээлттэй болж, тэнд чухам юу болж
байсныг мэдэх боломж ирнэ хэмээн
найдаж та бүхэнд номоо
толилуулья.НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ЭЦЭС ТӨГСГӨЛГҮЙ
ХАРАНХУЙД ХӨТЛӨЛЦӨН АЛХДАГ
БАЙЛАА
Хэрэв та Алс Дорнодын улс
орнуудын сансраас авсан шөнийн
зургуудыг үзвэл тэдгээрийн дунд
ямар ч гэрэлгүй томоос том хар
толбо буйг олж харах болно. Энэ
харлан байгаа хэсэг бол Бүгд
Найрамдах Ардчилсан Солонгос
Улсын нутаг дэвсгэр юм.
Тэрхүү нууцлаг хар ангалынхажууд Өмнөд Солонгос, Япон,
сүүлийн үед бас Хятад улс хөгжил
цэцэглэлтийнхээ ид үед гялалзсаар
л. Мөнөөхөн сансраас авсан зурган
дээр хэдхэн зуун бээрийн дээхэн
гудамж, замын гэрэл,
сурталчилгааны самбар, түргэн
хоолны газруудын неон гэрлүүд
хүмүүс хэрхэн ажлаа хийж, хорин
нэгдүгээр зуунд цахилгаан эрчим
хүчээр бялхан байгааг илтгэх мэт
жижигхэн цагаан цэгүүд харагдана.
Гэтэл гол дунд нь бараг Английн
нутагтай тэнцэхүйц хэмжээний газар
харлан нүүгэлтжээ. Тэнд 23 сая
хүнтэй улс орон гялайж гялтайх юу ч
үгүйгээр, далай шиг хоосон оргихажээ. Хойд Солонгосыг зүгээр л хов
хоосон гэж хэлж болно.
1990ээд оны эхээр Хойд Солонгост
харанхуй нүүрлэжээ. Коммунист
дэглэмийн түнш орнууддаа маш
хямд үнээр шатахуун өгдөг байсан
ЗСБНХУ задран унаснаар эдний
мөлхөх шахсан, ямар ч үр ашиггүй,
унаж асан эдийн засаг сүйрэлд
орсон юм. Цахилгаан станцууд
балгас болон хувирлаа. Өлсөж
ядарсан хүмүүс цахилгааны утсыг
таслан авч, зэс голыг нь идэж уух
юухан хээхнээр арилжиж байв. Нар
жаргах дөхөөд ирмэгц газар нутаг нь
бүхлээрээ сааралтаж, навтгароромжууд нь харанхуйд уусан
харагдах бараагүй болно. Хот
суурин, тосгод тэр чигтээ үдшийн
бүрийд уусна.
"Үзүүлэнгийн хот" Пхеньяны зарим
хэсэгт хүртэл, төв гудамжаар нь
шөнө алхахад хоёр талд ямар ч
барилга байшин үзэгдэхгүй байх нь
бий.
Гаднынхны нүдээр Хойд
Солонгосын өнөөгийн байдлыг
харвал Африк болон Зүүн Өмнөд
Азийн цахилгаан эрчим хүч огт
хүрэлгүй, алслагдсан тосгодыг
санагдуулна. Уг нь Хойд Солонгостийм ч хоцрогдсон улс биш. Тэд
зөвхөн хөгжингүй орнуудаас
таслагдаж, соёлт ертөнцөөс
тусгаарлагдсан хүмүүс. Тэнд очвол
төв замуудынх нь хажуугаар нэгэн
цагт улс орныг бүхэлд нь гэрэлтүүлж
байсны ул мөр болон үлдсэн өндөр
хүчдэлийн тоногдсон шонгуудыг
харж болно.
Хойд Солонгосын дунд эргэм
насны иргэн Өмнөд Солонгосын
америкжсан үеэлээ бодвол гэрэлтэй,
хоолтой байхын сайхныг хамаагүй
илүү ойлгоно. Учир нь тэд шөнө
оройн цагийг дан харанхуйд
өнгөрүүлэх хийгээд өлсөхийнзовлонг биеэрээ мэдэрсэн хүмүүс.
1990-ээд оны эхээр АНУ-аас цөмийн
зэвсгийн хөтөлбөрөөсөө татгалзсан
тохиолдолд улс орноо цахилгаан
эрчим хүчээр хангахад нь туслах
санал тавьсан байна. Гэвч Бушийн
засаг захиргаа Хойд Солонгосчуудыг
амлалтаасаа буцсан хэмээн
буруутгаж ид дундаа байсан
хэлэлцээрээ цуцлав. Хойд
Солонгосчууд гэрэл цахилгаангүй,
харанхуйд амьдарч буйгаа АНУ-аас
тавьсан хориг арга хэмжээний үр
дүн хэмээн одоо ч итгэсэн хэвээр.
Тэд шөнө ном сэтгүүл уншиж
чадахгүй, зурагт үзэж, радио сонсох
боломжгүй. Цахилгаангүй байжсоёлын тухай ярьсны ч хэрэггүй
хэмээн Хойд Солонгосын
хамгаалалтын ажилтан, нэгэн бахим
эр надад харамсангуйгаар хэлж
билээ.
Энэ харанхуй байдал зарим
тохиолдолд давуу тал авчирч байв.
Өсвөр насны, үеийнхээ нэгэнд сэтгэл
алдарсан залуус олны дунд
найзтайгаа хамт харагдаж болохгүй
тохиолдолд тэр шүү дээ. Өвөлдөө 19
цаг болов уу үгүй юу томчууд
унтахаар хэвтмэгц, гэрээс гарах
боломж бүрдэнэ. Хойд Солонгосыг
цахилгаанаар бүрэн хангахтай адил
боломжгүй зүйлийн нэгэндтооцогдох хувийн амьдрал, эрх
чөлөө тэдгээр залуусын хувьд
харанхуйтай л хамт ирдэг байжээ.
Далдын хар малгай өмссөн мэт
бусдад огт харагдахгүй бол эцэг эх,
хөршийнхөн, цагдаагийн нууц
ажилтнуудын мөрдөлтөөс ер
айлгүйгээр хүссэн зүйлээ хийх
боломжтой болно.
Харанхуйд дасаж, дуртай болсон
тухайгаа өгүүлэх Өмнөд Солонгосын
олон иргэний яриаг сонссон боловч
тэр дундаас хамгийн их сэтгэл
хөдөлгөсөн нь өсвөр насны охин хүү
хоёрын гэрэлгүйн дундах хайр
дурлалын түүх юм. Хөрш тосгонд ньамьдардаг, өөрөөс нь гурван насаар
ах тэр нэгэн хүү өөрийг нь анх олж
харахад охин арван хоёр настай
байжээ. Охины гэр бүл Хойд
Солонгосын учрыг нь олоход бэрх
нийгмийн давхаргын тогтолцооны
доод ангилалд хамаарна. Олны дунд
хамт харагдвал хүүгийн хувьд
ирээдүйн ажил амьдралд нь хар
толбо сууж, охины хувьд ёс
суртахуунтай эмэгтэй гэсэн нэр
алдарт нь сэв суух болно. Тиймээс
тэдний болзоо харанхуйд хамтдаа
удаан алхахаар л хязгаарлагддаг
байв. Өөр хийх юм байхгүй юм чинь.
Тэдний болзож эхэлсэн 90-ээд оны
эхээр цахилгаангүйгээс болоод кинотеатр, хоолны газар ч гэж үгүй
болсон байлаа.
Охин хүү хоёр оройн хоолны
дараа уулзана. Эгч нар, эрэгтэй дүү,
саваагүй хөршийнхнийхөө
байцаалтаас сэргийлэх зорилгоор
охин хаалга тогшихгүй байхыг
сануулсан байлаа. Охины гэрийнхэн
хоорондоо ямар ч зайгүй,
шавааралдуулан барьсан урт
нарийхан, нийтийн байшинд
амьдардаг байсан ба
байшингийнхаа ард арав гаруй айлд
зориулсан ганц л жорлонтой. Эдгээр
байшин дундаж өндөртэй хүний
нүдний дээгүүр татахуйц цагаанхашаагаар гудамжнаас
тусгаарлагдсан байв. Харуй бүрий
болмогц залуу хүү хашаан дотор хэн
ч олж харахааргүй нэгэн буланг олж
зогсдог байжээ. Хөршүүдийн аяга
тавгаа харшилдуулан угаах,
хүмүүсийн бие засах газар орох,
гарах зэрэг нь түүний орж ирэх
хөлийн чимээг дардаг байжээ. Хүү
тэндээ хэдэн цагаар ч хамаагүй
охины гарч ирэхийг хүлээн зогсоно.
Заримдаа хоёр гурван цаг, заримдаа
түүнээс ч удаан хүлээх нь бий. Гэвч
тэр залхдаггүй байлаа. Хойд
Солонгос дахь амьдралын хэмнэл
бусадтай харьцуулахад удаан. Хэн ч
бугуйн цаг хэрэглэхгүй.Охин чөлөөтэй болмогцоо л яаран
гарч ирнэ. Байшингаас гарч
ирэнгүүтээ тас харанхуйд түүнийгээ
олж харахгүй боловч ирснийг нь
зөнгөөрөө мэдэрдэг байжээ.
Харанхуйг далимдуулан охин нүүр
амаа будаж янзлахгүй, тэр чигээрээ
гарч ирнэ. Заримдаа тэрбээр
өвдөгнөөс доогуур урттай цэнхэр
банзал, цагаан цамц, улаан бүч
бүхий нийлэг, хямд материалаар
хийсэн дүрэмт хувцсаа өмсчихнө.
Гаднах төрхөндөө санаа тавих
насандаа охин хараахан хүрээгүй
байлаа.
Эхлээд хосууд дуугүйхэн алхаж,яваандаа шивнэлдэж, тосгоноос
гарангуутаа сэтгэл нь амарч, жирийн
ярианд шилжинэ. Хэн нэгэнд
харагдахгүй, баригдахгүй болсноо
баттай мэдэх хүртлээ бие биеэсээ
зай барин алхацгаана.
Тосгоноос дөнгөж гармагц нь,
өтгөн шугуйн дунд орших халуун
рашаан руу очдог зам тосно. Уг
халуун рашаан нэгэн цагт үе мөчний
үрэвсэл, чихрийн шижинг эмчилдэг
130 хэмийн халуун рашаантай,
алдартай газар асан бөгөөд автобус
дүүрэн хятад жуулчин ирж
эмчлүүлдэг байсан бол одоо
ажиллахтай, үгүйтэй болжээ.Рашааны орох хаалга нь чулуугаар
хүрээлэгдсэн, усан санг дүрсэлсэн
дөрвөлжин хэлбэртэй. Гарсан
жимүүдийн хоёр талаар нарс, япон
агч мод болон охины хамгийн
дуртай, намар болохоор бор шар
өнгийн навчаа гөвдөг, дорнын
хатагтай нарын хэрэглэдэг дэвүүр
адил гингко моддыг эгнүүлэн
тарьсан байдаг. Ойр орчны уул
даваануудын модыг түлшгүй болсон
хүмүүс хулгайгаар тайрч авсаар
бараг нүцгэрсэн боловч халуун
рашааны эдгээр модод үнэхээр
үзэсгэлэнтэй байснаас хүрч
чадсангүй юу, ямартай ч огтлолгүй
хэвээр нь үлдээсэн байв.Хэдийгээр тарьсан мод нь хэвээр
авч бусад зүйл нь удаан арчлаагүйн
улмаас муудаж хуучирчээ. Модыг нь
тэгшилж тайраагүйгээс замбараагүй
сагсайн ургаж, чулуун сандлууд нь
цуурч, байгалийн чулуу дэвсэж
янзалсан талбайн чулуунууд алга
болсноос хорхой идсэн шүд мэт
ёозгүй харагдана. 90-ээд оны дунд
үе гэхэд Хойд Солонгосын юм бүхэн
хуучирч, муудан ажиллахаа больсон
байлаа. Сайхан зүйл байлгүй л
яахав. Гэхдээ хуучирч муудсан энэ
бүхэн шөнийн харанхуйд их л
үзэмжгүй харагдах агаад хогийн
ургамлаар хүрээлэгдсэн усан сан
сарны гэрэлд бүр ч уйтгартайхарагдана.
Хойд Солонгосын шөнийн тэнгэр
үнэхээр харууштай. Зүүн хойд
Азидаа хамгийн үзэсгэлэнтэйд ч орж
магад. Нүүрсний тоосонцор, говь
цөлийн элс, нүүрстөрөгчийн исэл
зэргээр тивийн бусад улс орнуудын
агаарыг бохирдуулж дөнгөдөг
байсан газар одоо үйлдвэрүүд нь
ажиллахаа больсноос болж хамгийн
цэвэр агаартайд тооцогдох нь
холгүй болж. Тэнгэрт нь анивалзах
оддын гэгээг ямар ч хиймэл
гэрэлтүүлэг гүйцэхгүй бизээ.
Залуу хос салхинд шарчигнахгингко моддын чимээнээс өөр дуугүй
нам гүм орчинд шөнөжингөө алхана.
Тэр хоёр юун тухай ярилцдаг байв?
Гэр бүлийнхэн, анги хамт олон,
уншсан ном, өөр бусад зүйлсийн
талаар дуусашгүй яриа хөврүүлдэг
байжээ. Хэдэн жилийн дараа би
охиноос амьдралынх нь хамгийн
жаргалтай мөчүүдийн талаар
асуухад энэ үеэ нэрлэж билээ.
Иймэрхүү зүйлс сансраас авсан
зурагт тусгагдахгүй нь ойлгомжтой.
Виржиниагийн Лангли дэх
Тагнуулын Төв Газрын Штаб, ямар
нэг их сургуулийн Зүүн Ази судлалын
танхим гээд бүгд л Хойд Солонгосыгзайнаас судалдаг. Тэд энэ харанхуй
нүхний дунд, сая сая хүмүүс өлбөрч
үхсэн энэ оронд, хайр гээч нандин
зүйл байдгийг яахан олж харах
билээ?
Намайг анх уулзахад мөнөөх охин
31 настай, нас бие гүйцсэн бүсгүй
болсон байлаа. Би түүний нэрийг
өөрчлөн, номдоо зориулж Ми Ран
хэмээн нэрлэсэн. Тэрээр зургаан
жилийн өмнө Өмнөд Солонгост
оргон ирсэн байв. Хойд Солонгосоос
оргогсдын талаар бичиж буй
нийтлэлдээ зориулж ярилцлага өгөөч
гэсэн хүсэлтийг би түүнд тавиад
байсан юм.2004 онд би Сөүл дахь Лос
Анжелес Таймс сонины
төлөөлөгчийн газрын даргаар
томилогдон очлоо. Миний үүрэг бол
Солонгосын хойгийг бүхлээр нь
хамруулан мэдээлэх явдал. Эдийн
засгийн хувьд дэлхийд арван гуравт
бичигддэг, зарим талаараа түрэмгий
мэт санагдах ч цэцэглэн хөгжиж буй
ардчилсэн нийгэмтэй, Ази тивдээ л
хурц дайчин сэтгүүлчидтэй Өмнөд
Солонгосын хувьд надад ямар ч
асуудал гардаггүй байв. Төрийн
түшээд нь сэтгүүлчдэд гар утасныхаа
дугаарыг өгч, ажлын бус цагаар
залгахад нь татгалздаггүй юм билээ.
Гэтэл Хойд Солонгост байдал ягэсрэгээрээ. Тэнд гадаад ертөнцтэй
харилцах харилцааг "Империалист
Янки Зулбасганууд"-ын талаарх сүр
дуулиантай, бас хуурмаг суртал
нэвтрүүлэг явуулдгаараа алдаршсан
Агуу Их Худалч хэмээх хочтой
Мэдээллийн Төв Агентлаг өөрсдийн
үзэл сурталд нийцүүлэн барьдаг
байна. 19501953 оны Солонгосын
дайн, Хүйтэн дайны эхэн буюу ид
хурцадмал үед америкчууд Өмнөд
Солонгосыг хамгаалан дайтаж
байсан ба одоо хүртэл тус улсад
Америкийн дөчин мянган цэрэг
үүрэг гүйцэтгэж буй. Гэтэл Хойд
Солонгосын хувьд дайн дуусаагүй
үргэлжилж байгаа аятайАмерикчуудад дайсагнах үзэл улам
газар авсаар байлаа.
АНУ-ын иргэдийг Хойд Солонгос
руу маш ховор тохиолдолд
нэвтрүүлнэ. Ялангуяа сэтгүүлчдэд
ийм боломж олдох нь тун ховор.
2005 онд Пхеньян руу зорчих виз
авах боломж надад болон хамт
ажилладаг нэгэнд маань олдож, бид
удалгүй Ким Чен Ир, түүний нас
барсан эцэг Ким Ир Сений агуу
удирдлагын дор "цэцэглэн хөгжиж"
буй хот дундуур алхаж явлаа.
Биднийг хаана ч явсан хар хослол
өмссөн туранхайвтар хоёр эр дагаж
явсан ба хэн хэн нь өөрсдийгөө ноёнПарк хэмээн танилцуулсан. (Хойд
Солонгост гаднын иргэдийг
дагалдуулах хоёр хамгаалагчийг
томилдог нь аль нэг нь гадныхны
хахуульд өртөхөөс урьдчилан
сэргийлж бие биеэ ажиглах явдал
юм). Хамгаалагчид маань албан
ёсны мэдээллийн үйлчилгээний
талаарх улиг болсон хоосон гоёмсог
зүйлсийг өдөр бүр ярих бөгөөд
яриандаа "Манай агуу их удирдагч
Ким Чен Ирийн ачаар" гэсэн үгс ёс
юм шиг хавчуулна. Тэд бидэнтэй
ярилцахдаа харц тулахаас
зайлсхийдэг учир хэлж буй зүйлдээ
өөрсдөө итгэдэг бол уу гэж бодол
төрүүлнэ. Тэд юу боддог байсанбол? Тэд үнэхээр ярьж хэлж байгаа
шигээ удирдагчдаа чин зүрхнээсээ
хайртай болов уу? Тэдэнд идэх хоол
хангалттай байсан болов уу?
Дэлхийн хамгийн ширүүн залхаан
цээрлүүлэх дэглэм бүхий нийгэмд
амьдрах ямар байдаг бол?
Хойд Солонгост байхдаа дээрх
асуултууддаа хариулт авч чадаагүй
маань ойлгомжтой. Тиймээс миний
асуултад хариулах хүмүүс нь Өмнөд
рүү оргогсод болсон юм.
2004 он гэхэд Ми Ран Сөүлээс 20
милийн зайд, өмнө зүгт орших хурц
тод гэрэлтэй, эмх замбараагүйгэгдэх Сувон хотод амьдарч байлаа.
Уг хотод Самсунг Электроникс
байрлах ба Хойд Солонгосчуудын
амьдралдаа огт хараагүй ч байж
мэдэх компьютерийн дэлгэц,
СD/DVD ром, дижитал телевизүүд,
флаш диск зэргийг үйлдвэрлэдэг
томоохон компаниудын салбарууд
байрладаг учраас харьцангуй
үйлдвэржсэн бүсэд тооцогддог юм
байна (зарим статистикийн мэдээнд
хоёр Солонгосын хоорондох эдийн
засгийн зөрүү нь 1990 онд хоёр
Герман нэгдэх үеийн Баруун, Зүүн
Герман хоёрынхоос даруй дөрөв
дахин илүү хэмээн дурджээ).
Уг хот чимээ ихтэй, зохицсонзохицоогүй олон өнгөнөөс бүрдсэн
газар байлаа. Өмнөд Солонгосын
бусад хотын адил олон өнгийн хаяг
самбараар гоёсон нэгэн хэв
загварын бетон хийцийн
байшингуудаас хотын ерөнхий
архитектур нь бүрдэнэ. Алдарт
Данкин Донат, Пицца хат болон
бусад барууны дуураймал
үйлчилгээний газрууд хотын төвөөс
алслагдсан дүүрэгт сүндэрлэн
харагдана.
Эрос мотел, Хайрын буудал гэх
мэт нэртэй, цагаар өрөө
түрээслүүлдэг олон дэн буудал
нууцаар оршино. Энэ хотод замынтүгжээ үүсэх нь жирийн үзэгдэл
бөгөөд эдийн засаг өсөн дэвжиж
байгаагийн том илрэл болсон хэдэн
мянган Хьюндай машин зорьсон
газраа хүрэхээр бөглөрөн зогсох
ажээ. Хотын зам их түгжрэлтэйг олж
мэдсэн учраас би галт тэргээр
явахаар шийдэв. Тэгээд Сөүлээс галт
тэргээр гуч орчим хором яваад,
таксинд сууж болзсон газраа ирлээ.
Бидний уулзах газар нь 18-р зууны
үеийн цайзын эсрэг талд орших
хотын хамгийн нам гүм газрын нэг
болох үхрийн шарсан хавиргаар
төрөлжсөн зоогийн газар байсан юм.
Эхлээд би Ми Раныг ялган таньжчадсангүй. Миний өмнө нь уулзаж
байсан Хойд Солонгосчуудтай тэр
үнэхээр адилгүй байлаа. Тэр үед
Хойд Солонгосын иргэн асан нийт
6000 шахам хүн Өмнөд Солонгост
амьдарч байсныг зүс төрх, биеэ авч
яваа байдлаар нь танихад хэцүү биш
байв. Тэд хэт богино банзал өмсөх,
шинэ хувцасныхаа шошгыг авалгүй
явах зэргээр Өмнөд Солонгосын
амьдралд дасахад хэцүү байгаагаа
шууд харуулдаг учир танихад
хэцүүгүй бол Ми Ран харин ч Өмнөд
Солонгос эмэгтэйгээс ялгарах
зүйлгүй шахам харагдав. Тэрбээр
гоёмсог хүрэн цамцны хослол, ижил
өнгийн өмдөөр гангарсан байлаа.Түүнийг хараад надад намбалаг
бүсгүй юм гэсэн бодол төрсөн. Үсээ
мөлчийтөл нь самнаж хиймэл
доржпалам шигтгээ бүхий
хавчаараар ардаа тогтоосон байв.
Өө сэвгүй байдлыг нь эрүүн дээр нь
гарсан батганууд болон бэлхүүсэн
хэсгээрээ мяраалсан нь л яльгүй
бүдгэрүүлж. Гурван сартай
жирэмсэн аж. Жилийн өмнө Ми Ран
цэргийн газар энгийн албан тушаалд
ажилладаг нэгэн залуутай танилцаж
гэрлэсэн, удахгүй үрийн зулай
үнэрлэхээр тэсэн ядан хүлээж байгаа
юмсанж.
Би Хойд Солонгосын боловсролынтогтолцооны талаар мэдэж авахын
тулд Ми Раныг үдийн хоолонд урьж
тухлахаар болсон юм. Өмнөд рүү
оргон ирэхийнхээ өмнө тэрбээр
нэгэн уул уурхайн хотод
цэцэрлэгийн багшаар ажиллаж
байжээ. Харин Өмнөд Солонгост
ирээд боловсрол судлалаар
Магистрын зэрэг хамгаалахаар
хичээллэж байгаа аж. Бид маш
чухал, заримдаа бүр дэндүү гунигтай
зүйлсийн талаар ярилцав. Ми Ран
захиалсан хоолоо идсэнгүй. Учрыг нь
асуутал цэцэрлэгийнх нь тав, зургаан
настай хүүхдүүд өлсгөлөнгөөс
болоод үхэж байсан тухай бодол
санаанд нь орж ирээд хоолхоолойгоор нь давсангүй гэнэ.
Бяцхан шавь нар нь үхэж байхад
Хойд Солонгосын иргэн болж төрсөн
чинь бурхны хишиг хэмээн ухуулах
хэрэгтэй болдог байжээ. Дэлхийн
хоёрдугаар дайнаас эхлээд 1994 онд
нас нөгчих хүртлээ Ким Ир Сэн Хойд
Солонгосыг дарангуйлж, бурхан
адил тахин шүтэгдсэн бол түүний
хэмжээлшгүй эрхийг залгамжлагч
хүү нь болох Ким Чен Ир бурханы
хүү Есүс Христийн хэмжээнд
шүтэгддэг юм. Ми Ран Хойд
Солонгосын төр засаг иргэдийнхээ
тархийг угаадаг тогтолцоог ойлгоод
тууштай шүүмжлэгч нэгэн болсон
ажээ.Цаг хиртэй ярилцаж суусны эцэст
бид илүү дотно, ний нуугүй тал
руугаа хандсан яриа руу орлоо. Ми
Раны биеэ эзэмдэх чадвар, илэн
далангуй шулуухан байдал нь
намайг түүнээс хувийн чанартай
асуултууд асуухад түлхэц болсон юм.
Хойд Солонгосчууд чөлөөт цагаа
хэрхэн өнгөрүүлдэг, тэнд амьдралд
нь аз жаргалтай мөчүүд байсан эсэх,
мөн найз залуутай байсан эсэх
талаар нь би лавлалаа. Тэрбээр
"Үүнийг асууж байгаа чинь сонин
санагдаж байна. Саяхан би
түүнийгээ зүүдэлсэн" гэв.Ми Ран хүүг өндөр, чацархаг
биетэй, духан дээр нь үргэлж
халиурч байдаг өтгөн үстэй хэмээн
дүрслэв. Нутгаасаа гарснаас хойш
хүүтэй маш төстэй Ю Жун Сан хэмээх
залуу жүжигчин байдгийг олж
мэдэхэд сэтгэл нь нэн таатай
байсныг дурсан ярив. (Үүнийг
сонсоод би Ми Раны найз залууг
Жун Сан гэж нэрлэхээр шийдэв).
Залуу хүү ухаантай сэргэлэн,
Пхеньяны шилдэг сургуулиудын
нэгэнд сурч, ирээдүйн эрдэмтэн
болохоор бэлтгэгдэж байсан гэнэ.
Тэд олны өмнө хамтдаа явж
болдоггүйн нэгэн учир үүнд оршиж
байж.Хойд Солонгост хосуудын буудал
хэмээх ойлголт ч байхгүй. Гэр бүлээс
гадуур, тохиолдлын чанартай
бэлгийн харьцааг хүлээн
зөвшөөрдөггүйг би мэднэ. Гэвч
тэдний харилцаа хэр хол явсан тухай
мэдэхээр оролдлоо.
Ми Ран инээгээд ийнхүү ярив. Бид
гараа барилцдаг болтлоо гурван
жил, тэр намайг үнсдэг болтол ахиад
зургаан жил үерхсэн. Түүнээс өөр
зүйл байдаг ч гэж төсөөлдөггүйсэн.
Би Хойд Солонгосоос гарахдаа 26
хүрсэн, сургуулийн багш хийдэг
мөртлөө хүүхэд хэрхэн олддогталаар ойлголт ч үгүй байсан.
Ми Ран анхны хайрынхаа тухай үе
үе дурсаж, цээжинд нь тэсвэрлэшгүй
гуниг төрдөг байснаа нуусангүй. Жун
Сан түүний хамгийн сайн анд,
мөрөөдөл болоод гэр бүлийнх нь
нууцыг хуваалцдаг нэгэн байжээ.
Гэвч Ми Ран амьдралынхаа хамгийн
том нууцыг түүнд илчилсэнгүй. Тэр
Хойд Солонгосыг үзэн яддагаа, өөрт
нь таалагддаггүй, өөрөө итгэдэггүй
зүйлээ сурагчдадаа ухуулаад зогсож
ахуйдаа ямархуу сэтгэгдэл төрдгөө
хэзээ ч түүнд ярьж байсангүй.
Түүгээр ч барахгүй гэрийнхнийгээ
Хойд Солонгосоос зугтахаар
төлөвлөгөө боловсруулж байгааг чцухуйлгасангүй. Жун Санд
итгээгүйдээ биш, зүгээр л болгоомж
алдан хэн нэгэнд яриад, тэр нь цааш
дамжуулах зэргээр аюулд
учруулахаас сэрэмжилсэн хэрэг.
Тагнуулууд хаа сайгүй л байдаг.
Хөршүүд хөршүүдээ илчилж, найзууд
найзуудыгаа барьж өгнө. Хайртай
хосууд ч бие биеэ барьж өгнө.
Цагдаагийн нууц ажилтнууд
төлөвлөгөөнийх нь талаар үнэртэх л
юм бол гэрийнхэн нь бүгдээрээ
ууланд байдаг хөдөлмөрийн лагерь
руу цөлөгдөхөөр байжээ.
Би тэгж азаа сорьж зүрхлэхгүй
байсан. Би түүнтэй салах ёс ч хийжчадаагүй.
Энэ уулзалтын дараа Ми Ран бид
хоёр Жун Саны талаар байнга
дурсан ярьдаг болов. Гэр бүлийнхээ
амьдралд сэтгэл хангалуун, аз
жаргалтай ээж болсон тэрбээр Жун
Саны нэр гарч ирэх бүрийд нүүр нь
час улайн доошоо харж, ээрч
муурдгаа больсонгүй. Түүний талаар
ярих Ми Ранд таатай байдгийн учир
нь надаас өөр энэ нандин нууцыг нь
хуваалцах хүн байхгүйгээс тэр биз.
Жун Санд юу тохиолдсон талаар
би сонирхлоо. Тэр мөрөө хавчив.
Солонгосын дайн дуусаад тавин жилөнгөрсний дараа, мэдээллийн эрин
зуунд хоёр Солонгос хоорондоо
харилцах мэдээллийн хэрэгсэлгүй
шахам байна. Ийм байхад Баруун
Зүүн Германы болон өөр ямар ч
газрын тухай ярих нь илүүц биз ээ.
Өмнөд, Хойд Солонгосын хооронд
утсан харилцаа, шуудан, электрон
шуудан аль нь ч байхгүй.
Иймээс Ми Ран хариултыг нь өгч
чадахгүй олон асуултыг өөрөөсөө
асуусаар л байлаа. Тэр минь өдийд
гэрлэсэн болов уу? Миний талаар
дурсдаг болов уу? Өөртэй нь салах
ёс ч хийлгүй зугтан одсонд
буруутгадаг болов уу, Жун Санөөрийг нь эх орноосоо урвасан
этгээд хэмээн үздэг болов уу гэх мэт.
"Яагаад ч юм тэр намайг ойлгох юм
шиг санагддаг. Гэхдээ яг үнэн
хэрэгтээ юу бодож явааг нь мэдэх
ямар ч арга алга" гэж Ми Ран
хариулсан юм.
Жун Сан, Ми Ран хоёр өсвөр
насандаа танилцжээ. Тэд
Солонгосын хойгийн зүүн хойд
хэсэгт, Оросын хилээс холгүй орших
аж үйлдвэржсэн төвүүдийн нэг
болох Чонжин хотын захын
хороололд амьдардаг байжээ.
Газрын зураг дээр Хойд Солонгосын
газар нутаг Дорно дахины уранзураг адил хар будаг хэрэглэн
бийрээр зурсан мэт харагдана. Нутаг
дэвсгэр нь гайхалтай үзэсгэлэнтэй.
Америк стандартаар бол Баруун
Хойд Номхон далай орчмын нутаг
дэвсгэртэй зүйрлэхээр сайхан гэж
хэлж болох ч өнгөний хувьд
төдийлөн олон биш. Гацуур, арц,
жодоо моддын хар ногоон, цайвар
саарал өнгөтэй уул нуруудын өнгөөр
байгалийн өнгөний зохицол
хязгаарлагдана. Азийн орнуудын
хөдөө нутагт түгээмэл байдаг
тутарганы талбайн зүймэл урлаг мэт
харагдах ногоон өнгө нь зуны
улиралд, бороотой үед хэдхэн сар
үзэгдээд алга болно. Жилийн бусадүед бүх зүйл бор, шаргал, гандуу
өнгөтэй байна.
Өмнөд Солонгосын шуугиантай,
завгүй амьдралаас тэс өмнөө. Замын
тэмдэглэгээ гэхээр юм бараг
байхгүй, цөөхөн машин давхина.
Хүмүүс машин худалдан авах
чадалгүй гэхээсээ илүү төр засгаас
хориглосон учраас хувьдаа унаатай
хүн байхгүй. Трактор ч бараг
харагдахгүй, харин анжис чирэн
залхуутайгаар алхах үхэр хаа сайгүй.
Байшингууд нь энгийн, нэг өнгө, хэв
загвартай. Солонгосын дайн
дууссанаас хойш өөрчлөгдсөн юм
байна уу гэмээр. Байшингуудынихэнх нь 60, 70 аад оны үед
угсармал бетонон блок, шохойн
чулуугаар баригдсан ба хашиж буй
албан тушаалынх нь эрэмбээр
улсаас иргэддээ олгоно. Томоохон
хотуудад иргэд нь "тагтааны үүр"
хэмээн нэрлэгддэг намхан, ганц
өрөө бүхий сууцанд амьдардаг бол
хөдөө орон нутгийнхан ихэвчлэн нэг
өрөө бүхий, дан, баян хуур хэмээн
нэрлэгддэг (алсаас олон жижиг
хайрцгийг нийлүүлж наасан буюу
баян хуур хөгжимтэй адилхан
харагддагаас ийнхүү нэрийдсэн)
байшингуудад амьдардаг. Маш
ховор тохиолдолд зарим айл хаалга,
цонхны хүрээгээ цайвар ногооноорбудсан харагдах боловч ихэнхдээ
цагаан болон саарал өнгө зонхилно.
Жорж Орвэллийн "1984 он"
зохиолд дарангуйлагч дэглэмтэй
орнуудад суртал ухуулгын самбар
дээр ганцхан өнгө хэрэглэдэг хэмээн
шогчлон дүрсэлсэнтэй адил Хойд
Солонгост социалист реализмын хэв
загвартай зургууд дээр агуу их
удирдагч Ким Ир Сенийг өөрсдийн
дуртай цоглог өнгөөр дүрсэлдэг. Агуу
их удирдагч өгөөмрөөр инээмсэглэн,
сайхан хувцасласан, улаан хацартай
хүүхдүүдээр хүрээлүүлсэн байна.
Царайнаас нь шар, улбар шар туяа
цацарчээ. Энэ нь Ким Ир Сен болард түмэндээ нар нь гэсэн үг.
Улаан өнгө бол зөвхөн ухуулга
сурталчилгааны үсгийн өнгө бөгөөд
өөр зориулалтаар ашиглаж үл
болно. Солонгос хэл нь зураас, дугуй
дүрснээс бүтсэн өвөрмөц үсэгтэй.
"Ким Чен Ир урт наслаг. Ким Чен Ир
бол 21-р зууны наран. Зөвхөн
өөрсдийнхөөрөө амьдарцгаая. Бид
намынхаа замналаар явна. Энэ
дэлхий дээр бидэнд атаархах зүйл
үгүй". Энэ мэтчилэн улаан үсгүүд
зэвэргэн саарал нутгийг яаруулсан
мэт, ямарваа нэг зүйлд уриалан
дуудсан мэт тариалангийн талбай,
уулын энгэрээр зурайж, голзамуудын хажуугаар машины хурд
заах тэмдгүүд мэт онцгойрч, төмөр
замын өртөөний дээгүүр болон
бусад олон нийтийн газраар
жирийж харагдана.
Эдгээр ухуулга сурталчилгаанд
итгэхгүй байх шалтгаан өсвөр насанд
хүртэл нь Ми Ранд байсангүй. Эцэг
нь жирийн нэгэн уурхайчин, орон
гэр нь бусдын л адил ядуувтар. Бүх
сонин хэвлэл, кино, хэвлэл мэдээлэл
хаалттай болохоор үүнээс илүү
сайхан амьдрал бий гэж зүүдэлдэг ч
үгүй байжээ. Тэр радио телевизээр
маш олон удаа Өмнөд СолонгосчуудАмерикийн утсан хүүхэлдэй
болохыг, Парк Чун Хи мөн түүний
залгамжлагч Чун Ду Хван зэрэг
этгээдүүдийн удирдлага доор зовж
байдаг талаар сонссон аж.
Хятадуудын бүтээн байгуулж буй
коммунизм нь Хойд Солонгост Ким
Ир Сений буй болгосон хувилбараас
хамаагүй дор учраас ард түмэн нь
үргэлж өлсдөг гэсэн мэдээлэл авч
итгэсэн байв. Энэ бүхний дүнд Ми
Ран Хойд Солонгост төрж, халамжит
удирдагчийнхаа ивээлд амьдарч
буйгаа азтайд тооцох болсон
байлаа.
Ми Раны амьдардаг тосгон 70, 80-
аад оны үед тийм ч мууамьдралтайд тооцогдохооргүй
байжээ. Ойролцоогоор мянган хүн
амьдардаг, бусдаас ялгарахааргүй уг
тосгоны гол онцлог нь газарзүйн
байрлал байв. Тосгоноос нь
зургаахан километрийн зайд Япон
тэнгис орших учраас тосгоны иргэд
үе үе шинэ загас, хавч идчихдэг
байж. Тосгон Чонжин хотын доохно
байрладаг болохоор хотын
ойролцоо орших тосгоны давуу
талуудыг эдэлж, мөн ногоо тарих
талбай ч хангалттай байсан аж.
Талбай харьцангуй тэгш байсан нь
тариалах талбай ховор улсад
томоохон завшаан тохиолдож буй
хэрэг юм. Ким Ир Сен тосгоныойролцоо орших халуун рашаан
дээр өөрийнхөө олон сувиллын
газрын нэгийг байгуулсан байв.
Ми Ран айлын дөрвөн охины
отгон нь. 1973 онд түүнийг төрөхөд
19-р зуунд Англид таван охинтой
байх ямар хэцүү хувь тавилан
болохыг Жейн Остин"Бардамнал ба
төсөөлөл"дөө бичсэн байдаг даа,
эгээ л түүн шиг Өмнөд Солонгост ч
гэсэн хэцүүхэн даваануудын нэг
байв. Өмнөд, Хойд Солонгост
ялгаагүй Күнзийн ёсны дагуу хөвгүүд
гал голомтоо залгамжилж, эцэг эхээ
асран хамгаалах үүрэг хүлээнэ.Ми
Раны эцэг эх нь түүнийг төрснөөсгурван жилийн дараа хүүтэй болж,
Ми Ран хэдийгээр отгон нь боловч
хамгийн шоовдор хүүхэд болон
өсчээ.
Тэднийх баян хуур хэлбэрт дан
байшингийн нэг умгархан өрөөнд
шахцалдан амьдардаг байсан нь Ми
Раны аавын нийгмийн гаралд
тохируулж улсаас өгсөн оромж.
Байшинд оронгуут шууд гал тогоо
байх ба энд зуухандаа нүүрс хийж,
гэрээ ч дулаацуулж, хоолоо ч хийнэ.
Гэрээ дулаацуулахын тулд шалан
доорх ондол хэмээх системийг
ашиглана. Гүйдэг хаалгаар гал
тогооноос тусгаарлагдсан өрөөндгэрийнхэн нь гудас дэвсэн унтаж
өглөө босоод гудсаа хураана. Бага
хүү төрснөөр ам бүлийн тоо
нэмэгдэж найм болсон нь таван
хүүхэд, эцэг, эх болон эмээ нь юм.
Иймээс Ми Раны аав аравтын даргаа
хахуульдан байж хажуугийн
байшингаа өөрийнхтэйгээ нийлүүлэх
эрх олж авснаар байдал арай
дээрджээ.
Овоо уужим зайтай газар хүйсээр
ялгаварлах явдал илүү тод
харагдана. Хоолны үеэр эмэгтэйчүүд
гал тогооны ойролцоох намхан
ширээнээ цагаан будаанаас хямд
бөгөөд тэжээл багатай эрдэнэшишийн зутан төдийхнөөр
хооллодог бол аав хүү хоёр тусгай
ширээнээ суугаад цагаан будаа
иддэг байв.
Ми Раны дүү Сок Жу хожим нь
"амьдрал ийм л байдаг гэж би
боддог байсан" хэмээн ярьсан
билээ.
Эгч нар нь мэдсэн ч мэдээгүй дүр
үзүүлдэг бол Ми Ран л ганцаараа энэ
шударга бус байдлыг тэвчиж үл
чадан, гомдсондоо мэлмэрүүлж
орхидог байжээ.
"Яагаад Сок Жу ганцаараа шинэгутал өмсөх ёстой юм. Яагаад ээж
Сок Жуг л бөөцийлөөд намайг
тоодоггүй юм бэ" хэмээн
гомдоллоход тэд хариуд нь юу ч
хэлдэггүй байлаа.
Ми Ран залуу охидыг ялгаварлан
гадуурхдаг, бусдаас доогуур үздэг
тохиолдлуудыг ийнхүү эсэргүүцэж
байсан нь олонтаа. Тэр үед Хойд
Солонгост охид дугуй унах явдал зүй
буст тооцогддог байж. Үүнийг
шившигтэй, байж болшгүй зүйлд
тооцогддогийн учир нь гуя хасаа ил
гаргаж бусдыг буруу зүйлд өдөөн
турхирна гэж үздэгтэй холбоотой
байжээ. Иймээс ч ХөдөлмөрийнНамаас охид дугуй унах нь хууль бус
гэсэн утгатай сануулгыг үе үе
гаргана. Ми Ран энэ журмыг тоодог
ч үгүй байв. Арван нэгэн
настайгаасаа эхлээд гэрийнхээ
цорын ганц хуучин япон дугуйг
Чонжин орох зам дагуу унана.
Өөрийн амьдардаг жижиг
тосгоныхоо хавчлагаас зугтаж
хаашаа ч хамаагүй явчихмаар
санагддаг байв. Гурван цаг орчим
уул даваа өгсөж явахын зөвхөн хагас
нь хатуу хучилттай. Зөрж өнгөрөх
эрчүүд түүнийг элдвээр харааж
доромжилно.Зарим нь бүр "Чи бэлэг
эрхтнээ урна даа" хэмээн хашгирна.
Заримдаа өсвөр насны хөвгүүдбүлэглэн, замыг нь отож байгаад
дугуйнаас нь унагахаар ч оролдоно.
Ми Ран тэдний өөдөөс адилхан
бүдүүлэг аашилж, харааж загнах
зэргээр үзэлцэнэ. Аажимдаа энэ
бүхнийг тоохоо больж, сонсоогүй
юм шигээр дугуйгаа жийн, замаа
хөөх болсон байна.
Тосгонд нь Ми Раныг баясгадаг
цорын ганц зүйл байсан нь кино
театр байв. Ким Чен Ир киног ард
түмнийг номхон хүлцэнгүй, үнэнч
байлгах чухал хэрэгсэл гэж үздэг
байсны ачаар Хойд Солонгосын
бараг хот болгон кино театртай
болжээ. 1971 онд 30 настай байхдааКим Чен Ир Хөдөлмөрийн Намын
Ухуулга Сурталчилгааны Товчооны
даргаар томилогдож, ажлын
гараагаа эхэлсэн бөгөөд уг Товчоо
тус улсын киноны студиудын үйл
ажиллагааг хариуцдаг байсан аж.
Ингээд 1973 онд тэрбээр "Кино
урлагийн тухайд" хэмээх номоо
хэвлүүлсний дотор хувьсгалт соёл
урлаг, утга зохиол нь хувьсгалын
зорилтуудыг биелүүлэхэд ард
түмнийг уриалан дуудах маш чухал
хэрэгсэл хэмээх өөрийн онолоо
дэвшүүлсэн байдаг.
Ким Чен Ирийн удирдлага дор
Солонгосын Уран Сайхны КиноныСтуди нь Пхеньяны захад төвхнөж,
яваандаа гурван сая гаруй хавтгай
дөрвөлжин газрыг хамарсан асар
том байгууламжтай болж, жилдээ 40
орчим кино үйлдвэрлэж эхэлжээ.
Кинонууд ихэвчлэн нэг сэдэвтэй. "Аз
жаргалд хүрэх түлхүүр бол хувь хүн
хамт олныхоо төлөө амь биеэ
хайрлахгүй зүтгэх явдал. Капиталист
нийгэм бол сүйрэл." 2005 онд би уг
Студид зочлохдоо дэлгүүрийн
нүүрэн хэсэг болон стриптиз
баарнууд эгнүүлэн барьсан Сөүлийн
гудамжуудыг дуурайлган хийсэн
байхыг харсан юм. Кинонууд цэвэр
үзэл суртлын шинж чанартай хэдий ч
МиРан үзэх дуртай байв. Хойд
Солонгосын жижиг тосгонд өсөж буй
хүүхэд кинонд хэрхэн дурлаж болох
вэ тэр л хэмжээнд сонирхон үздэг
байв. Ганцаараа кинонд явж болох
насанд хүрмэгцээ Ми Ран ээжээсээ
тасалбар худалдан авах мөнгө
гуйдаг болов. Тасалбар тийм ч
үнэтэй биш, хагас вон заримдаа
хэдхэн задгай мөнгөөр
худалдагдана. Ми Ран үзэж чадах
бүхнийг л үзнэ. Зарим кино хүүхэд
үзэхэд "хэтэрхий эрсдэлтэй" байв.
Жишээ нь: 1985 оны "Миний хайрт"
хэмээх кинонд үнсэлдэж буй мэт
хэсэг гарна. Гэтэл яг үнэн хэрэгтээ
үнсэлдэх үедээ эмэгтэй нь шүхрээрээхоёр биенээ халхалчихдаг учраас
үзэгчид тэдний уруул бодитоор
нийлэхийг олж харахгүй. Гэвч энэ нь
арван долоогоос доош насны
хүүхдэд хориотой гэх ангилалд
багтах хангалттай шалтаг аж.
Холливудын кино Хойд Солонгост
хориотой гэдэг нь ойлгомжтой. Ганц
Холливудынх ч биш, үндсэндээ
Оросын цөөхөн киноноос бусад бүх
гадаадын кино хориотой байв. Ми
Ран орос кино үзэх маш дуртай
байжээ. Учир нь орос кино
дотоодын киног бодвол үзэл суртал
багатай, бас илүү романтик
санагддаг байж.Мөрөөдөмтгий охин кинон дээр
гардаг хайр дурлалыг үзээд
өөрийгөө оронд нь тавьж боддог ч
байсан юм бил үү.
Ми Ран, Жун Сан хоёрыг 1986 онд
анх танилцах үед цахилгаан
тасраагүй асан учраас кино үзэх
бололцоотой байв. Соёлын төв нь
1930-аад оны хэв маягаар, Хойд
Солонгос Японы түрэмгийлэлд
байсан үед баригдсан, хотдоо л
хамгийн сайханд тооцогдох сүртэй
том барилга. Хоёр давхар хэрийн
өндөр лоожтой уг театрын нүүрэн
талыг тэр чигтээ Ким Ир Сений
зургаар чимсэн байна. Журамдзаасны дагуу агуу их удирдагчийн
зураг тухайн байшингийнхаа
хэмжээтэй адилхан байх ёстой.
Соёлын төв нь кино театрын үүргийг
давхар гүйцэтгэж зарим тохиолдолд
хурлын танхим ч болно. Олон
нийтийн баяр, жишээлбэл Ким Ир
Сений төрсөн өдрөөр агуу их
удирдагчийн сургаалыг хамгийн
сайн дагасан иргэнийг шалгаруулах
тэмцээн энэ танхимд болно. Бусад
үед нь бол Пхеньянаас хэдэн долоо
хоноод л шинээр ирдэг кинонуудыг
үзүүлнэ.
Жун Сан Ми Рантай адил киноны
төлөө ухаанаа тавьдаг нэгэн байжээ.
Шинэ кино ирлээ л гэж сонсвол тэрхамгийн түрүүнд гүйж очно. Тэр нэг
удаа үзэхээр очсон кино нь "Шинэ
Засгийн Газар мэндлэв" хэмээх
тусгайлан бэлтгэсэн зүйл байж. Уг
киноны үйл явдал дэлхийн 2-р
дайны үед Манжуурт Ким Ир Сенээр
удирдуулсан Хойд Солонгосын
коммунистууд Японы
империалистуудын колоничлолын
эсрэг хэрхэн цогтой тэмцэж буйг
харуулна. Японы империалистуудын
эсрэг тэмцэл нь дээхэн үеийн
Холливуд дахь ковбой,
индианчуудын адил Хойд Солонгост
түгээмэл сэдэв байв. Уг кинонд
алдартай жүжигчин эмэгтэй
тоглосон учраас маш олон үзэгч ирэхёстой байжээ.
Жун Сан театрт нэлээд эрт ирлээ.
Тэр өөртөө болон ахдаа хоёр
тасалбар аваад байв. Үзэх цагаа
хүлээн гадуур сэлгүүцэж байхдаа Ми
Раныг анх олж харжээ.
Ми Ран театрт орохоор дараалсан
олны ард алхаж байв. Хойд
Солонгост киноны үзэгчид залуу
бөгөөд танхай. Энэ удаагийн үзэгчид
бүр балмад гэмээр араншин гаргаж
байв. Том хүүхдүүд жижгийнхээ
урдуур дайран, дарааллын урд гарч,
багачуудаа хойш нь шахна. Жун Сан
охиныг сайн харахын тулд урагшаадавшив. Охин бачимдсандаа доороо
дэвсэн уйлах нь уу гэмээр харагдана.
Хойд Солонгосын стандартаар
царайлаг охин бол цайвар тусмаа
илүү сайн, дугариг царай, нум
хэлбэрийн амтай байх ёстой. Гэтэл
охин дээрх шинж чанарыг
агуулаагүйгээр барахгүй огт өөр
байлаа. Тэрээр гонзгойвтор царай,
монхор хамар, өргөн шанаатай охин
байв. Жун Саны хувьд Ми Ран бараг
гадны хүн шиг, бүр ширүүн ч гэмээр
төрхтэй харагдлаа. Охин театр руу
орохоор хөлсөө урсган ноцолдож
буй олныг ууртайгаар харж байв.
Тэр даруу, ичимхий, инээхдээгараараа амаа тагладаг бусад
охидтой огт адилгүй харагдаж байв.
Жун Сан түүнээс Хойд Солонгосын
хүнд хэцүү амьдралд нугараагүй зан
чанарыг олж хараад өөрийн
мэдэлгүй маш ихээр татагджээ.
Жун Сан 15 нас хүрээд охидыг
байгалийн жам ёсоор л
сонирхон хардаг болсноос биш
одоог хүртэл тухайлан нэг охиныг
ингэтлээ шохоорхож байсангүй.
Тэр мөрөөдөмтгий өсвөр насны
хүүгийн сэтгэхүйгээр Ми Рантай анх
нүүр тулан уулзах мөч нь ямар байх
талаар дүрслэн бодож үзэв Хожимтүүний дурсан ярьснаар төсөөлөлд
нь Ми Раны биеэс нууцлаг туяа
цацарч байжээ. Энэ жижиг тосгонд
ийм охин байдаг гэж ёстой
бодсонгүй шүү хэмээн тэр өөртөө
шивнэв Жун Сан юу хийхээ шийдэж
ядан цугласан хүмүүсийг тойрон
хэдэнтээ эргэлдэв. Тэр зодоонч
танхай этгээд биш номын хүүхэд
байсан учраас бусадтай түлхэлцэн
дайрч буцаад театр руу орохоор
тэмүүлсэнгүй. Гэтэл нэг мэргэн санаа
орж ирлээ. Кино эхлэх дөхсөн ч ах нь
ирсэнгүй. Иймээс тэр тасалбараа
охинд зарчихвал зэрэгцээд суух
боломжтой болно. Учир нь тасалбар
дээр суудал заагдсан байгаа. Тэрохинд юу гэж хэлэхээ бодон
цугласан хүмүүсийг ахиад нэг
тойров.
Эцэст нь танихгүй охинтой тулж
ярих зүрх хүрсэнгүй, дөхөн очиж
тасалбар авахыг санал болгож
чадсангүй. Тэгээд театрт орлоо.
Манжуурын цасан цагаан тал
дундуур үсээ халимаг болгон
тайруулсан зоригт эмэгтэй морь
унан давхих дүрс дэлгэц дүүрэн гарч
байхад Жун Сан олдсон боломжоо
алдсандаа сэтгэл дундуурхан
бодлогошрон сууна. Зоригт эмэгтэй
Манжуурын тал дундуур хувьсгалын
уриаг уухайлан давхисаар. Жун Саныбодлоос харин театрын гадаа үлдсэн
охин салсангүй. Кино дуусмагц
яаран гүйсээр гарвал тэр аль хэдийн
явчихсан байв.ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
БОХИРДСОН ЦУС
Арван таван нас хүрэхдээ Жун Сан
өндөр нарийхан биетэй, хичээл
зүтгэлтэй хүү болсон байв. Хүүхэд
байхаасаа л математик болон бусад
шинжлэх ухааны хичээлүүдэд онц
дүн авдаг, тэргүүний сурагч байлаа.
Эцэг нь байнга сэтгэл дундуур явдаг
сэхээтэн, хүүхдүүдээ, ялангуяа
авьяастай том хүүгээ хөдөөнөөс хот
руу шилжүүлэн, сургууль соёлын мөр
хөөлгөж, ирээдүйд том хүн болгоно
хэмээн мөрөөддөг нэгэн. Хүүгээ дунд
сургуулиа амжилттай төгсөөдПхеньяны сайн гэсэн их сургуульд
элсэж суралцаасай гэж хүснэ. Хэрэв
Жун Сан гэртээ есөн цагаас хойш
ирэх юм уу, даалгавраа хийхгүй,
хичээлээсээ хоцрох аваас аав нь
хүүхдүүдээ гэсгээн цээрлүүлэх
зорилгоор тусгайлан бэлдсэн
саваагаа гарган ирж, хайр найргүй
ороолгоно. Хүү нь дунд сургуулиа
хамгийн сайн дүнтэй төгсөж
Чонжины хоёр долоо хоног
үргэлжлэх хүнд шалгалтыг давчихвал
Ким Ир Сений нэрэмжит Их сургууль
ч юм уу, өөр ямар нэг их сургуульд
элсэх ёстой. Жун Сан хэдийгээр
ахлах сургуулийн эхний жилдээ яваа
ч гэсэн ажил амьдралынх нь замтодорхой болсон учир охид
шохоорхон хөөцөлдөж явах зав
тэртэй тэргүй байдаггүй байж.
Яг ид хичээл хийж байх, хамгийн
тохиромжгүй үед Ми Раны тухай
бодол Жун Саны толгойд эргэлдээд
байлаа. Богино тайрмал үстэй, газар
дэвсэж зогссон охины төрхийг
санаанаасаа яаж ч зайлуулах гээд
чадсангүй. Түүний нэрийг хэн гэдэг
юм бол? Тэр үнэхээр анх харсан шиг
нь хөөрхөн охин уу? Эсвэл миний
харсан зүйл худлаа юм болов уу?
Тэр охин хэн болохыг яаж мэдэх вэ
гэхчлэн олон асуултууд ар араасаа
хөвөрсөөр байлаа.Гэтэл түүнийг хэн болохыг олж
мэдэх төдийлөн хэцүү биш байв. Ми
Ран залуучуудын нүдэнд өртдөг
нэгэн аж. Тэгээд ч тайрмал үстэй
гэхээр хүмүүс андахгүй байсан
бөгөөд хоёрхон найзаасаа асуугаад л
хэн болохыг нь мэдэж дөнгөв. Жун
Сантай хамт боксын дугуйланд явдаг
хүү Ми Раны амьдардаг баян хуур
хэлбэрийн байшинд, тэднийхээс
хоёр байшингийн цаана амьдардаг
болж таарав. Жун Сан түүнтэй охины
талаар ярилцаж өөрт хэрэгтэй
мэдээлэл олж авсан төдийгүй
найздаа охиныг тагнах үүрэг өгчээ.
Тэр хавиар Ми Ран болон эгчнарынх нь талаарх явган яриа
үргэлж тарна. Охид бие биеэсээ
өрссөн юм шиг царайлаг. Тэд Хойд
Солонгост сайханд тооцогддог
өндөр нуруутай, бас авьяастай байв.
Ууган охин нь дуулдаг байхад
дараагийнх нь зураг зурна. Тэд бүгд
спортод авьяастай, гар болон сагсан
бөмбөгийн төрлөөр бусдыгаа
тэргүүлнэ. Гэвч тэдний гэр бүлийн
гарал охидыг гутаадаг тухай ойр
хавийнхан нь шивэр авир гэлцэнэ.
Асуудлын гол нь үг дуу цөөтэй
хатангир эр буюу аавд нь байлаа.
Тэрбээр бусадтай л адил уурхайд
ажиллана. Хийдэг ажил нь ваарнышавар үйлдвэрлэдэг уурхайн модон
тэвшийг засаж янзлах юм. Энэ эрд
бусдаас ялгарах гойд юм үгүй ч архи
огт хэрэглэдэггүй нь бусдын гайхлыг
төрүүлнэ. Уурхайн ажилчид эрдэнэ
шишийн нэрмэл их хэмжээгээр
хэрэглэж, заримдаа бололцоотой
үедээ сожу авч дотроо халаадаг
байсан бол Ми Раны аав огт
амсахгүй. Тэр согтчихоод өнгөрсөн
үеийнхээ тухай элдэв зүйл ярих вий
гэхээс ихэд эмээнэ.
Ми Раны аав Тэ Ву 1932 онд
хожим нь Хойд Солонгосын дайсан
Өмнөд Солонгосын нутаг дэвсгэр
болсон нэгэн тосгонд төржээ. Хэрудаан бас хол явснаас үл шалтгаалан
солонгосчууд эцгийнхээ талын өвөг
дээдсийн өлгий нутгийг унасан
газар, угаасан усанд тооцно. Тэ Ву
Шар тэнгисийн эрэг дээрх
Солонгосын хойгийн нөгөө өнцөгт
байрлах Баруун Чунчон аймагт
төрсөн аж. Энэ нь цагаан будааны
гүн ногоон өнгийн талбайн орон
боловч зам нь Чонжиныхтой адил
таатай байсангүй. Түүний тосгон
жижиг байшингуудтай, шатрын
хөлөг шиг дөрвөлжлөн ногоорох
цагаан будааны талбайн хажууд
орших хуурайвтар газар оршдог
байв.1940-өөд оны үед бүх юмыг,
хөвгүүдийн өшиглөж тоглодог
бөмбөгийг хүртэл шавар болон
сүрлээр л хийдэг байжээ . Цагаан
будаа тосгоны оршин тогтнох арга,
хүмүүсийн амин сүнс нь байв.
Иймээс цагаан будаа ургуулах гэж
ургах нарнаас эхлэн нуруугаа
бөгтийтөл ажиллана. Тэнд
механикжсан ажиллагаа гэж өчүүхэн
ч үгүй. Газар хагалах, үр суулгах,
будаагаа хураах гээд бүх ажлыг
гараар хийнэ. Тосгоны иргэд бүгд
тэгшхэн ядуу амьдралтай. Гэвч Тэ
Вугийнх л бусдаасаа арай дээр
байжээ. Сүрлэн дээвэртэй байшин
нь бусдынхаас арай том. Мөнтэднийх 2000 пионг буюу 3200 акр
тариалангийн талбайтайн дээр
жижиг тээрэм ажиллуулж гэр
бүлийнхээ амжиргаанд нэмэрлэнэ.
Тосгоны иргэд тэднийд буудай,
арвайгаа авчирч тээрэмдүүлдэг
байжээ. Ми Раны өвөө нь хоёр
эхнэртэй байхыг зөвшөөрөх
хэмжээний нийгмийн гаралтай
байсан бөгөөд ийм үзэгдэл тухайн
үедээ их ховорт тооцогдоно.
Хэдийгээр хоёр эхнэрийг хууль бус
хүрээнд зөвшөөрөвч хууль ёсоор
зөвхөн анхны гэрлэлтийг л хүлээн
зөвшөөрнө. Тэ Ву хоёр дахь эхнэрээс
нь төрсөн ууган бөгөөд цорын ганц
хүү байв. Тэ Вугийн хоёр охин дүү ньтүүнийг хаана ч явсан салахгүй. Дүү
нар нь байнга дагах нь Тэ Вуд
яршигтай байдаг ч охид царайлаг
учраас найз нарт нь харин ч таатай
байв.
Тэ Ву биеэр томгүй ч зан чанарт нь
бусдыг зохион байгуулж, тэргүүлэх
чанар давамгай. Хөвгүүд байлдаж
тоглож байхад Тэ Ву л генерал
болно. Найзууд нь түүнийг бяцхан
Наполеон хэмээн дуудна. Тэ Вугийн
найз, одоо хүртэл тэр тосгондоо
амьдарч байгаа Ли Жонг Хун дурсан
ярихдаа "Тэр шулуухан бас
шийдэмгий зантай. Хэлэх гэснээ
хэлж чаддаг, хүмүүс ч түүнийгсонсдог. Тэр ухаантай хүүхэд
байсан" гэсэн юм.
Бусад тариачдын хүүхдийн
адилаар Тэ Ву 15 нас хүртлээ бага,
дунд сургуульд сурчээ. Хичээлийг
япон хэлээр заана. Япон 1910 онд
сүүлчийн хааныг нь түлхэн унагааж,
эрхшээлдээ оруулсан бөгөөд түүнээс
хойш Солонгосын соёл,
уламжлалтай холбоотой бүхнийг
гишгэчин, өөрийнхийгөө тулгаж
байжээ. Эзлэн авсан эхний
жилүүддээ япончууд ахимаг
эрчүүдэд урт үсээ тайрахыг тушааж,
оронд нь хар малгай өмсөхийг
зарлигдсан байна. Хүмүүст мөн японнэртэй болохыг тулгана. Мөн их
хэмжээний татвараар дарамталж,
нийт хураасан ургацынх нь 50-иас
багагүй хувийг Номхон далайд
байлдаж буй цэргийн хүчээ тэтгэж
байгаа нэрийдлээр хураан авдаг
байжээ. Залуу эрс, хүүхнүүдийг
дайнд хувь нэмэр оруулах
нэрийдлээр Япон руу илгээж охидыг
цэргүүддээ биеийг нь хүчээр
үнэлүүлж "зугааны хүүхнүүд" хэмээн
нэрлэдэг байв. Иймээс тариачид
япончуудыг нэг нүдээр үздэггүй
байлаа. Япончуудын
зөвшөөрөлгүйгээр тэд нэг ч алхах
эрхгүй.1945 оны 6 сарын 15-нд Ханхүү
Хирохито радиогоор япончууд
дайнд бууж өгснийг зарлав. Энэ
мэдээ тосгонд иртлээ хэд хоножээ.
Тосгоны хөвгүүд энэ мэдээг
дуулангуутаа япончуудын байрлаж
байсан хуаранд ирж, тэднийг аль
хэдийн хамаг юмаа хаяад сүүлээ
хавчин зугтаасныг олж мэдэв.
Ийнхүү эзлэн түрэмгийлэлд төгсгөл
ирлээ. Тосгоныхон энэ сайхан үйл
явдлыг тэмдэглэх мөнгөгүй учраас
гудамжинд гарч жагсан, бие биедээ
баяр хүргэн, хэрэндээ л хөөрцгөөж,
"Солонгос улс үүрд мандан бадраг"
хэмээн уухайлж байлаа.Энэ удаа солонгосчууд хувь
заяагаа өөрсдөө мэдэх цаг ирлээ
хэмээн баярлацгааж байв.
Японы ханхүү бууж өгсөн тухайгаа
радиогоор зарлаж байх үед АНУ-ын
нийслэл Вашингтон хотноо хуурай
замын цэргийн хоёр залуухан
офицер газрын зураг харан
Солонгосыг хэрхэх тухайгаа ярилцаж
байлаа. Вашингтонд Японы эзлэн
түрэмгийллийн талаар ихийг үл
мэднэ. Герман, Япон улсуудыг
дайны төгсгөлд хэрхэх талаар нэлээд
боловсронгуй төлөвлөгөө хийгдээд
байсан бол одоо Солонгосыг хэрхэх
тухай асуудал урган гарч ирэв. 32жилийн турш дарангуйлсан
япончууд Солонгосын нутаг
дэвсгэрээс гарч явсны дараа улс
орныг удирдан жолоодох хүчингүй
болох вий хэмээн америкчууд
болгоомжилж байв. ЗХУ-ыг Япон руу
довтлох үедээ Солонгосыг түшиц
газар болгохоор түрэмгийлж магад
хэмээн Америкчууд бас сэжиглэж
байжээ. Хэдийгээр Дэлхийн
хоёрдугаар дайнд холбоотон болж
оролцсон ч ЗХУ-д итгэх Америкийн
итгэл суларсаар байлаа. Зөвлөлтийн
цэргүүд япончуудыг гарч явахаас
долоо хоногийн өмнө Солонгосын
хойд талаас аль хэдийн нэвтэрч
эхэлсэн байв. Иймээс хамгийн зөвзам бол Зөвлөлтийнхөнтэй итгэлцлээ
хадгалж, Солонгосын хойгийн хойд
хэсгийг тэдэнд өгөх явдал юм хэмээн
ярилцжээ. Хоёр залуу офицерийн
нэг, хожим нь Төрийн Нарийн
Бичгийн Дарга болсон Дийн Раск тус
улсын нийслэл Сөүл хотыг өөрийн
хэсэгт буюу АНУ-ын хяналтад
үлдээхийг хүсэв. Ингээд хоёр офицер
Солонгосын хойгийг хуваах хамгийн
зөв шийдлийг хайсны эцэст 38-р
өргөргийг сонгож, өмнөд хэсгийг
АНУ, Хойд хэсгийг ЗХУ-ын цэрэг түр
хяналтдаа байлгахаар болжээ.
Ийнхүү дураар аашилж байхдаа
тэдний үйлдэл хожим ард түмнийг
хувааж, ах дүү, аав охин, ээж хүүгсалгасан өргөст тор болон хувирна
чинээ санаа ч үгүй биз. Ингэж л
Солонгос улс Хойд, Өмнөд гэсэн
хоёр хэсэгт хуваагдсан түүхтэй.
Уг хуваалт Солонгосын түүх болон
газарзүйн байрлалтай ямар ч
холбоогүй. Хятадын газар нутгаас
цоройж гарсан эрхий хуруун чинээ
хэсэг бол Солонгосын хойг бөгөөд
зүүн зүгтээ Япон тэнгис, баруун
талаараа Шар тэнгис, Ялу, Түмэн
голуудаар Хятадтай хиллэнэ. Хоёр
хуваахад зохимжтой хэсэг
Солонгосын хойгийн хаана ч
байхгүй. Өмнө нь, Японы
түрэмгийллээс өмнө Солонгоснэгдсэн улс байж, 1300 жилийн
туршид Чусан гүрэн ноёрхож байв.
Энэ улс дэлхийн хамгийн удаан
оршин тогтносон хаант улсуудын
нэгэнд тооцогддог. Чусанаас өмнө
Солонгосын хойгт Корёо гүрэн (918-
1392 он хүртэл), түүнээс өмнө эрх
мэдлийн төлөө өрсөлдсөн гурван ч
эзэнт улс байж. Улс төрийн хагалан
бутаргах оролдлого л уг үндэстнийг
хойд, өмнөд хэмээн хоёр хуваасан
ба газарзүйн хувьд зүүн тал нь Япон
руу, баруун нь Хятад тийш хэлбийсэн
байрлалтай. Хойд, Өмнөд хэмээн
хуваасан нь солонгосчуудын санаа
бодолтой огт хамаагүй цэвэр гаднын
орнуудын түрэмгийлэх бодлогобайсан юм. Мөн чанартаа энэ
бодлого Вашингтонд боловсрогдож,
Солонгост хэрэгжсэн юм. АНУ-ын
тухайн үеийн Төрийн Нарийн
Бичгийн Дарга асан Эдвард
Стэтиниус туслахаасаа Солонгос гэж
хаана байдаг улс билээ хэмээн
асуусан түүх бий гэнэ.
Солонгосчууд ийнхүү Германы
түүхийг давтаж хоёр хэсэгт
хуваагдав. Эцэст нь тэд Дэлхийн
хоёрдугаар дайнд түрэмгийлэгч биш
харин хэлмэгдэгч боллоо. Тухайн
үедээ солонгосчууд их гүрнүүдийн
тоглоом болж буйгаа "хаданд
хавчуулагдсан халиуны зулзага"хэмээн нэрлэж байв.
Их гүрнүүдийн аль нь ч хоёр
Солонгос нэгдэх
нөхцөл бүрдүүлэхийг хүссэнгүй.
Солонгосчууд өөрсдөө ч хоорондоо
эвдрэлцэж эхлэв. Түр зуур газрын
зураг дээр тавьсан тэмдэглэгээ
удалгүй албан ёсных болов. 1948
онд Принсетоны их сургуульд
докторын зэрэг хамгаалсан, 70
настай Сингман Рийгийн удирдлага
дор Бүгд Найрамдах Солонгос Улс
байгуулагдав. Японы түрэмгийллийн
эсрэг тэмцэгч хэмээн өөрийгөө
зарласан нэгэн бас өөрийн улсыг
буюу Бүгд Найрамдах АрдчилсанСолонгос Улсыг байгуулснаа
тунхаглав. 38-р өргөргөөр хоёр
Солонгосыг тусгаарласан зурвас
яваандаа 250 км урт, дөрвөн км
өргөн өргөст торон утас, танкны
урхи, далан, шуудуу, артилерийн
төхөөрөмж болон газрын мина
бүхий бүс болон хувирчээ. Хоёр улс
аль аль нь засгийн газраа хууль ёсны
хэмээн хүлээн зөвшөөрүүлэхээр
зүтгэсэн тул дайн гарах нь зайлшгүй
болжээ. 1950 оны зургаадугаар
сарын 25-ны ням гаригийн үүрээр
ЗХУ-ын зэвсэг техникээр хангагдсан
Ким Ир Сений цэргүүд дайралт хийв.
Тэд Сөүлийг ядах юмгүй эзэлж, цааш
өмнө зүгт давшин, Пусанаас бусадбүх газар нутгийг эзэллээ. Гэтэл
Генерал Дуглас МкАртураар
удирдуулсан АНУын 40,000 цэрэг
есдүгээр сард коммунистын хийсэн
ялалтыг үгүй болгов. АНУ, Өмнөд
Солонгосоос гадна НҮБ-ын эвсэлд Их
Британи, Австрали, Канад, Франц,
Нидерландын цэргүүд орж, улмаар
их эвсэл Сөүлийг буцаан авч,
Пхеньян болон бусад хотуудыг
эзлэхээр давшилт хийж эхэлжээ.
Гэвч тэднийг Ялу голд тулж ирэхийн
үес Хятадын коммунист хүчин дайнд
орсноор ухрахаас өөр аргагүйд
хүрсэн байна. Дахин хоёр жил
тулалдсанаас хүн ам ихээр үхэж
үрэгдэн, өвчин зовлонд нэрвэгдэв.1953 оны долоодугаар сарын 27-нд
эвлэрлийн гэрээнд гарын үсэг зурах
хүртэл нийт гурван сая хүний амь
үрэгдэж, Солонгосын хойг сүйрлийн
ирмэгт тулсан байлаа. Хилийн зураас
38-р өргөргийн дагуу бага зэрэг
нааш цааш болсон ч ерөнхийдөө
хэвээр үлдэв. Энэ бол хорьдугаар
зууны хамгийн утга учиргүй, хоосон
тулаан болж түүхэнд үлдсэн юм.
Коммунистууд тосгоныг нь эзлэн
авах үед Тэ Ву 18 хүрсэн байлаа.
Дайн эхлэхээс өмнө үрэгдсэн
аавыгаа орлож, ээж эгч нартаа
цорын ганц өмөг түшиг нь болж
байв. Өмнөд Солонгосчууд ХойдСолонгосын дөрөвний нэгд хүрэхгүй
цэргийн хүч буюу 65,000
цэрэгтэйгээр хийрхэлдээ хөтлөгдөн,
дайнд шунахайран бэлдэж эхэллээ.
Тиймээс тэд боломжтой бүх л
эрчүүдийг цэрэгт татав. Зарим
тариачин Хойд улсын цэргийг тариан
талбай өгч магадгүй сургаар нь
битүүхэн дэмжицгээж байв.
Япончууд ялагдаж явснаас хойш
тариачдын амьдрал огт дээрдээгүй
боловч ихэнх эрчүүд нь улс төрд ач
холбогдол өгсөнгүй. Бид аль нь зөв
болохыг огт ойлгодоггүй байлаа
хэмээн Ли Жон Хун ярьсан юм. Тэд
улс төрийн ямар сонголт хийснээсээ
үл шалтгаалан Өмнөд Солонгосынцэрэгт татагдаж эхлэв.
Тэ Ву ч цэрэгт татагдаж, яваандаа
дэвшсээр ахлагчийн цолонд хүрч
амжжээ. Тэдний ангийн сүүлчийн
тулаан 38-р өргөргөөс 40 км-ийн
зайд орших Кимва хэмээх тосгоны
дэргэд өрнөв. Кимва нь боржин
уулсаар хүрээлэгдсэн стратегийн ач
холбогдол бүхий хөндий,
Америкийн цэргийнхний нэрлэж
заншсанаар бол Төмөр Гурвалжин
гээч нь юм. (Пёнганг ба Чорвон нь
гурвалжны нөгөө хоёр талыг
бүтээдэг байна). Кимвад хамгийн
хүнд тулааны нэг болсны учир нь
Хятадууд дайныг зогсоох зорилгоорфронтын шугамыг өмнө зүг рүү
татахаар оролдож байсанд оршино.
1953 оны зургаадугаар сарын 13-ны
шөнө Хятадын цэргийн гурван
дивизийн нийт 6000 цэрэг НҮБ-ын
эвсэл болон Өмнөд Солонгосын
цэргүүдийн эсрэг гэнэтийн дайралт
хийв. Оройн 19 цаг 30 хоромын үед
коммунист хүчнүүд НҮБ-ын
байрлалуудыг бөмбөгдөж, 22 цагийн
үед гэрэлт пуужингаар буудахад уул
толгод хэдэн мянган дайсны цэргээр
бүрхэгдэж хөдлөх мэт байхыг бид
олж харсан гэж дайралтын талаар
нэгэн америк цэрэг тэмдэглэлдээ
дурссан байдаг. Уухайн дуу тал
талаас цуурайтаж, дайсны цэргүүддайран орж ирж байлаа. Сүүлд нь
Өмнөд Солонгосын цэрэг байсан
нэгэн эр "Бид нүдэндээ ч итгэхэд
бэрх байлаа. Зүгээр кино зураг авч
байгаа юм шиг санагдсан. Долоо
хоног тасралтгүй бороо орсон
болохоор уул талд цусан гол урсаж
буй мэт байсан" хэмээн дурсчээ.
Энэ үед эмнэлгийн салаанд
байсан Тэ Ву ангийг нь хятадууд
бүслэх үед Өмнөд Солонгосын
цэргийг дамнуурга дээр тавиад зөөж
явсан байна. Найрамдлын
хэлэлцээрт гарын үсэг зурахаас
хоёрхон долоо хоногийн өмнө Тэ Ву
болон түүний анги нэгтгэлийн таван
зуу орчим цэрэг олзлогдсон юм.Ийнхүү түүний Өмнөд Солонгосын
иргэн байсан түүх төгссөн болой.
Ми Раны эцэг олзонд байхад нь
юу тохиолдсон талаар хэнд ч
яриагүй юм. Коммунистуудын
дөнгөнд байсан цэргийн
олзлогдогсодтой учирсан бүхэн
түүнд ч бас тохиолдсон л байж
таарна. Ху Жэ Сук хэмээх эр дайны
олзлогдогч байгаад хорих лагериас
оргожээ. Түүний ярьснаар бол
тэдэнд усанд орж, үс сахлаа хусаж,
шүдээ угаахыг огт зөвшөөрдөггүйгээс
бөөс хуурсандаа баригдан,
эдгэрээгүй шарх нь бохирдож, машхүнд нөхцөлд байсан ба гадна өдөрт
ганц удаа л цагаан будаа, давстай ус
зэргээр голоо зогоож байжээ.
Энхийн хэлэлцээрт гарын үсэг
зурсны дараа дайны олзлогдогсдын
солилцоо болов. Энэ үеэр
коммунистууд 12,773 хүн буцаасны
дунд 7,862 нь Өмнөд Солонгосын
иргэн байжээ. Мөн хэдэн мянган
олзны хүнийг гэрт нь буцаагаагүйн
дотор Тэ Ву орсон байна. Тэднийг
Пхеньяны галт тэрэгний буудлаас
ачихаар нь Өмнөд Солонгос руу явж
байна гэж бодсон гэдэг. Гэтэл хойд
зүгт буюу нүүрс олборлодог уул руу
авч явжээ. Дотоод Явдлын ЯамныБарилгын Цэргийн ангийн дэргэд
цэргийн олзлогдогсдын шинэ
лагерийг нүүрсний уурхай түшиглэн
барьсан байжээ. Хойд Солонгос дахь
нүүрсний уурхайнууд бохир
заваанаас гадна маш аюултай
нөхцөлд ажиллана. Цөөнгүй
тохиолдолд уурхай нурж, галд
автана. Хугийн дурссанаар тэдний
амь ялааныхаас үнэгүй байжээ.
"Уурхай руу өглөө бүхэн алхахдаа би
байнга айдас өвөрлөж явна. Ярганы
газар руу алхаж байгаа үхэр шиг л
санагддаг. Тэндээс амьд гарч ирэх
эсэхээ ч мэддэггүй байв" хэмээн Ху
Жэ Сук хожим нь дурсан ярьсан юм.
1956 онд Хойд Солонгосын Иххурал Өмнөд Солонгосын цэргийн
олзлогдогсдод иргэншил олгох
зарлиг гаргажээ. Ингэснээр тэдний
ачаа бага зэрэг хөнгөрсөн ч хэзээ ч
нутаг буцахааргүй болсон юм.
Хамгийн хүнд нөхцөлтэй нь
нүүрсний уурхайнууд. Тэнд үргэлж
осол болж, гал түймэр гарах учир
ажиллагсад байнгын айдастай. Тэ
Вуг Хятадын хилийн ойролцоох
Мусан хэмээх тосгонд төмрийн
хүдэр олборлодог уурхайд томилов.
Тэнд ажиллагсад бүгд Өмнөд
Солонгосчууд ба нийтийн байранд
амьдарна.
Уг байранд амьдрагсдын нэг нь 19настай ганц бие охин байж. Тэр
хөөрхөн гэхээргүй боловч бусдын
сэтгэлийг татахаар охин байлаа.
Охин ээж эгч нараасаа л холдож
байвал хэнтэй ч хамаагүй гэрлээд
тусдаа гарахад бэлэн байжээ. Дайны
дараа гэрлэх насны эрчүүд
ховордсон үе. Байрны эзэн охиныг
Тэ Вутай танилцуулжээ. Охиноос
өндөргүй Тэ Ву зөөлөн яриатай учир
нүүрсний тортог доороос ч эелдэг
зан чанар нь харагдаж, охин дэлхий
дээр гон бие гозон толгой залууг
өрөвдөн, тэр жилдээ тэд гэрлэсэн
байна.
Тэ Ву энэ нутгийн амьдралд маштүргэн дасан зохицжээ. Түүнд
орчиндоо уусахад тийм ч хэцүү
байсангүй. Тэдний хэлдгээр
Солонгос бол нэг үндэстэн, нэг ард
түмэн. Нүүр царай нь ч төстэй.
Пхеньян аялга, Пусаны гуншаа
дуудлагатай адилгүй болохоор
зарим тохиолдолд шоолуулна.
Дайны эмх замбараагүй байдал
хоёр Солонгосын ард түмнийг
хооронд нь хангалттай хольж
хутгажээ. Коммунистуудаас, дэглэм,
шийтгэлээс эмээсэн мянга мянган
хүн 38-р өргөргөөс өмнө зүг рүү
дүрвэсэн байна. Тэдний дунд газрын
эзэд, бизнесмэн, Христос
шашинтнууд, санваартан, японтүншүүд хүртэл байлаа.
Коммунизмыг дэмжигч цөөн хүн
Хойд Солонгос руу оржээ. Олон зуун
хүн улс төрийн тодорхой үзэл
бодолгүй учраас хар аяндаа хоёр
талын аль нэгд орсон байдаг. Аль нь
Өмнөд аль нь Хойд Солонгосын
иргэн байсныг хэлж мэдэх хүн огт
байсангүй. Гэрлэснийх нь дараа Тэ
Вуг эхнэртэй нь Чонжины ойролцоо
жижиг уурхай руу шилжүүлэв. Тэнд
тэднийг хэн ч танихгүй. Гэхдээ гарал
үүслийнх нь талаар хэн ч юу ч
сэжиглэх үндэслэлгүй авч зөвхөн
Хойд Солонгост л байдаг зарим нэг
онцлогоор хэн нэг нь мэдэж л байв.Дайны дараа Ким Ир Сений
хамгийн түрүүнд хийсэн ажил гэвэл
журмын нөхөд дундаасаа дайсныг
олж нухчин дарах явдал байв. Энэ
ажлаа тэр өөртэй нь өрсөлдөх
боломжтой өндөр албан
тушаалтнуудаас эхэлсэн юм. Тэрбээр
бүр Манжуураас эхлэн мөр зэрэгцэн
тулалдаж явсан журмын олон
нөхдөөсөө ийм л шалтгаанаар
салжээ. Өмнөд Солонгос дахь
Коммунист Намыг үндэслэгч нөхдийг
ч баривчлах тушаал гаргав. Тэд
дайны үеэр үнэлж баршгүй гавьяа
байгуулсан ч одоо нэгэнт хэрэг нь
дууссан тул тэднээс салах хэрэгтэй.
1950иад оны үед ийм маягаарэртний Хятадын эзэнт улсын
жишгийг даган ухаантай, чадалтай
олон хүнийг хэлмэгдүүлжээ.
Дараа нь Ким Ир Сен жирийн ард
иргэд рүү анхаарлаа хандуулж
эхлэв. 1958 онд бүх иргэнээ улс
төрийн найдвартай байдлаар нь
ангилах төсөл хэрэгжүүлэх зарлиг
гаргав. 1960, 1970-аад оны Хятадын
Соёлын хувьсгалын үеэр гарсан
"капиталистуудыг үзэн ядагч" Улаан
хамгаалагч хөдөлгөөнтэй адил төстэй
үйл явдал өрнөв. Нийгэмд айдас
үүсгэж хөрш нь хөршийгөө, найз нь
найзыгаа барьж өгөх боллоо. Хойд
Солонгосчууд хүмүүсийн алдаандээр системтэй ажиллана. Хүн
бүрийг найман шат бүхий удам
угсааны шалгалтад оруулна. Сонбун
хэмээн нэрлэгддэг тэр үнэлгээг
хийхийн тулд эцэг эх, өвөг эмэг, үеэл
байтугай хаяалуудыг нь хүртэл
шалгана. Хөдөлмөрийн Намын
Эрчимжүүлсэн Даалгавар гэх сүртэй
нэрийн дор тухайн иргэн үнэнч
эсэхийг судлах олон үе шат бүхий
кампанит ажил явагдана.
Хөдөлмөрийн Намын Эрчимжүүлсэн
Даалгавар нь энэ үйл ажиллагааны
эхний шат байлаа. Дараагийн шат нь
Иргэдийг Ойлгох Төсөл гэх мэтээр
улам боловсронгуй, тандалтын
хэмжээ нь илүү нарийн болжбайлаа.
Хорьдугаар зуунд нийгмийн
өөрчлөлт, ардчилал гэж ярьдаг
болсон үед Хойд Солонгос урагш
дэвших биш хойшоо ухралт хийлээ.
Тэд феодалын системийн арай
сайжруулсан хувилбар руу тэмүүлж,
улс эх орноо өнгөрсөн зуун руу
буцааж аваачлаа. Өнгөрсөн зуунд
Солонгос улс бараг Энэтхэгтэй адил
маш хатуу кастын тогтолцоотой
байжээ. Язгууртнууд цагаан цамц,
адууны сүүлээр хийсэн өндөр хар
малгай өмсөж, харин боолууд
хүзүүндээ модон сэтэр зүүдэг байж.
Хуучин нийгмийн давхаргын бүтэцнь Хятадын философич Күнзийн
баримталж асан зарчим буюу хүн
төрөлхтөнийг пирамид хэлбэрийн
нийгмийн бүтцэд хамааруулж байв.
Ким Ир Сен Күнзийнн энэ зарчмын
хамгийн хүнлэг бус элементийг нь
авч Сталинизмтай хослуулан
хэрэгжүүлж эхлэв. Пирамидын
оройд Ким Ир Сен болон түүний гэр
бүл, түүнээс доошоо гурван том
ангийн 51 ангилал байна. Гурван
том анги гэдэг нь үндсэн анги,
эргэлзээтэй анги, сэжигтэй анги.
Сэжигтэй давхаргад Японы
гэйшатай төстэй, мөнгө төлсөн
үйлчлүүлэгчдэд бусдаас арай илүүүйлчилгээ үзүүлдэг бүсгүйчүүд, зөн
билэгтнүүд, бөө нар орно. Өмнөд
Солонгос руу оргож очсон
хүмүүсийн дурссанаар дараах
хүмүүсийг албан ёсоор сэжигтний
тоонд хамааруулна. Үүнд: чинээлэг
тариачид, үйлдвэрлэгчид, газрын
эзэд, мөн хөрөнгийг нь бүрмөсөн
хураасан иргэд, АНУ, Японыг
дэмжигсэд, өмнөд Солонгосоос
цагаачлан ирэгсэд, Буддын болон
Христос шашинтнууд, цөлөгдсөн
албан тушаалтнууд, Солонгосын
дайны үеэр Өмнөд Солонгосынхонд
тусалж байсан хүмүүс.
Өмнөд Солонгосын цэрэгт албахааж байсны хувьд Тэ Ву нийгмийн
давхаргын ангиллын хамгийн доор
биш ч түүнээс үл ялиг дээгүүр
давхаргад харьяалагдах болов.
Хамгийн доод давхаргад нийт хүн
амын нэг хувь буюу ЗХУ-ын үлгэр
дууриалаар баригдсан хөдөлмөрийн
лагерьт насаараа цөлөгдсөн 200,000
хүн орно. Нийгмийн доогуур
давхаргаас гаралтай иргэд
үзүүлэнгийн хот Пхеньян, бусад
үржил шимтэй, тааламжтай уур
амьсгалтай газруудад амьдрах
эрхгүй байв. Хятад, Орост
Коммунист нам нь ихэнх ажлын
байрыг хяналтдаа байлгадагтай
адил жишиг бүхий Хойд СолонгостТэ Ву Хөдөлмөрийн Намд элсэн орох
тухай бодож ч зүрхэлдэггүй байв.
Тэдний давхаргынхныг сайтар
ажиглаж байх үүргийг хөрш айлууд
нь хүлээдэг аж. Хойд Солонгос
иргэдээ 20 буюу түүнээс дээш айл
өрхөөс бүрддэг инминбан буюу
"хорьт" хэмээх зохион байгуулалтад
оруулсан ба айл өрх бүр бие биеэ
бүртгэж, хянах үүрэгтэй. Хорьтыг
тусгайлан томилсон дунд насны
эмэгтэй ахлах ба өөрийн хороонд
ажиглагдсан сэжигтэй зүйл бүхнийг
дээд удирдлагадаа мэдээлэх
үүрэгтэй. Доод давхаргад
харьяалагддаг иргэн нийгмийн
байдлаа өөрчлөх, давхарга дээшлэхболомж бараг л үгүй. Иргэдийн
хувийн хэргийг Ардын Аюулгүй
Байдлыг Хамгаалах Яам хариуцах
бөгөөд халдлагаас сэргийлж,
уулархаг Янганг мужид хадгална.
Доод давхаргын иргэн зиндаа
өөрчлөгдөхөд дээшээ биш доошоо л
орох магадлалтай. Сахилгын зөрчил
гаргасан хэн боловч бүлийнхээ
нийгмийн байдлаас хамааран дээд
давхаргад харьяалагддаг байсан ч,
намын боловсон хүчин байлаа ч,
доод давхарга руугаа шилжих
шийтгэл хүлээх ба тэндээ насан
туршдаа үлдэнэ. Амьдралд суусан
нэг л толбо хэзээ ч арилахгүй, насан
туршид дагана. Хуучин Солонгосынкастын системтэй адил гэр бүлийн
байдал удам дамжих чанартай.
Жишээлбэл: эцгийн хийсэн нүгэл үр
хүүхэд ач гуч хүртэл нь дамжина.
Ийм төрлийн хүмүүсийг "цус нь
бузартсан буюу цэвэр биш цустай
гэр бүл" хэмээн нэрийддэг ажээ.
Ми Ран болон түүний эгч дүү нар
яг л ийм маягаар аавынхаа хийсэн
"нүглийг" үүрэх хувь заяатай байж.
Аавд нь амьдралын ямар бэрхшээл
тохиолдсон байна үр хүүхэд нь яг л
адилхан зүйлийг туулж өнгөрүүлэх
ёстой.Ми Ран хүүхэд насандаа өөрийг нь
төрөхөөс өмнө гэр бүлд нь байсан
хар сүүдрийг ажиглах ч үгүй явжээ.
Аав нь Өмнөд Солонгосоос гаралтай
гэдгийг хүүхдүүддээ хэлэхгүй
байхаар эцэг эх хоёр шийдэж. Сайн
сургуульд орж, сайхан ажил хийж
чадахгүй, амьдрал нь удахгүй ямар ч
утгагүй болно гэдгийг нь мэдсээр
байж хүүхдүүдээ хичээлдээ
шамдахыг захиж яах юм бэ? Тэд
юуны төлөө хөгжмийн дугуйланд
явж, спортын амжилт гаргах гэж
мэрийх юм бэ?
Хойд Солонгосчуудад
харьяалагдах давхаргынх нь талаарил тод мэдээлдэггүйгээс хүүхдүүд гэр
бүлд нь ямар асуудал буйг эхэндээ
сайн мэддэггүй байлаа. Гэвч өсөж
том болох тусмаа аавд нь ямар нэг
нууц буйг хүүхдүүд мэдэрч эхэлсэн
байна. Тэдний эцэг зожиг, өвөрмөц
эр, даагдахааргүй хүнд ачааг үүрч
яваа мэт сэтгэгдэл төрүүлнэ. Түүнийг
гэх төрөл садан байсангүй. Ганц
өөрийнхөө өнгөрсөн түүхийн тухай ч
биш ер нь л Тэ Ву угаасаа бараг
дуугарахгүй. Асуултад ганц нэг
богино үгээр л хариулна. Ер нь л
ярьж харагдахгүй дээ. Гэртээ ойр
зуурын юм засаж янзлах, өөрийг нь
ярих завгүй байлгах ямар нэг юм
хийх үедээ л сэтгэл нь хөнгөрсөнбайртай харагдана.
Багадаа генерал болж тоглодог
байсан сэргэлэн хүүгээс үлдсэн зүйл
нэгээхэн ч үгүй гэлтэй. Охид нь
өндөр нуруу, чийрэг бие бялдрыг нь
өвлөн авсан ба ээж нь л аавынх нь
өмнөөс бүхнийг ярьдаг байжээ.
Хүүхдүүдийг сургах хэрэгтэй үед,
хөршдөө гомдол тавих бүх л
тохиолдолд эхнэр нь нөхрийнхөө
өмнөөс ярина. Тэ Вуд хэлмээр зүйл
байвч дотроо хадгалахыг илүүд үзнэ.
Хойд Солонгосын нийгэмд Тэ Ву шиг
доод давхаргын иргэнд сонин олж
уншина гэдэг ховор завшаанд
тооцогддог. Тэ Ву сонин олдмогц
гэрт байдаг цорын ганц гэрэлтүүлэгболох 40 лааны гэрэл дороо
хичээнгүйлэн, бас чимээгүйхэн
уншиж сууна. Ким Ир Сений агуу их
амжилтуудаар дүүрсэн
Хөдөлмөрийн Намын Родонг Синмун
сонин, орон нутгийн Хамбук Дэйли
сонинуудыг уншиж байхад түүнд юу
бодогддог байсан бол? Тэр уншиж
буй зүйлдээ итгэдэг байсан болов
уу?
Эцгийнх нь ийм байдал Ми Раныг
их цухалдуулдаг байв. Бүр хожим
аав нь санаатай дуугаа хураадаггүй,
зөвхөн өөр дээрээ анхаарал татахгүй
байх зорилготой болохыг Ми Ран
ойлгосон юм. Энэ нутгийн амьдралддасан зохицохоор чармайж байсан
Өмнөдийн хэдэн мянган цэргээс
маш олон нь сорилтыг даалгүй
сөхөрч байв. Ми Раны ээжийн
ярьснаар аавынх нь ойрын найз,
адилхан түүхтэй дөрвөн хөөрхий эр
жижигхэн зөрчил гаргасныхаа төлөө
цаазлуулж, шарилыг нь нийтийн
оршуулгын газар булсан гэнэ.
Сэжигтэй давхаргын гишүүний
хувьд тэдэнд эргэлзэх ч эрх байхгүй.
Ким Ир Сенийг битүү егөөдөх, өмнөд
Солонгосын талаар дурсан ярих
зэрэг л таныг асуудалд оруулах
хангалттай шалтгаан болно.
Солонгосын дайны тухай, хэнэхэлсэн тухай ярихыг хориглоно.
Албан ёсоор (Хойд Солонгост
албаны бус түүх гэж байхгүй) Өмнөд
Солонгосчууд Америкийн эзлэн
түрэмгийлэх тушаалын дагуу анх
Хойд Солонгос руу дайрснаар хоёр
Солонгосын дайн эхэлсэн. Тэдний
38-р өргөргөөр анх дайралт эхэлсэн
талаар албан ёсны түүхэнд нэг ч үсэг
байхгүй. Хөдөлмөрийн Намын сонин
Родон Синмун дээр "АНУ-ын
империалистууд өмнөдийн утсан
хүүхэлдэйнүүдэд манай орныг эзлэн
түрэмгийлэх тушаал өгснөөр
Солонгосын дайн эхэлсэн түүхтэй"
хэмээн бичдэг.1950 оны зургаадугаар сарын 25-
нд үнэн хэрэг дээрээ юу болсон
талаар санаж буй хүмүүс чимээгүй
байсан нь аминд өлзийтэй гэдгийг
бас мэднэ.
Хүүхдүүд өсөж, өсвөр насандаа
хүрэх үед эцгийнх нь нийгмийн
гарлаас шалтгаалан амьдралд нь
тулгарах бэрхшээлүүд нэмэгдэж
эхэллээ. Хүүхэд 15 нас хүрч, бүрэн
бус дунд боловсрол эзэмшээд,
цаашид үргэлжлүүлэн суралцах
хүсэлтэй бол ахлах сургуульд
өргөдөл гаргаж шалгалт өгнө. Ахлах
сургуульд тэнцээгүй нь үйлдвэр,
нүүрсний уурхай гэх мэт газруудад
илгээлт өвөрлөн очно. Ми Раны эгчдүү нар өөрсдийгөө цаашид
суралцах сурагчдын тоонд орно
гэдэгт огтхон ч эргэлздэггүй байв.
Тэд царайлаг, ухаалаг, хичээлдээ
сайн, урлаг спортын авьяастай учир
үеийнхэн нь, багш нар нь ч сайн
ханддаг байв. Тэд чадваргүй,
авьяасгүй байсан бол ахлах
сургуульд сурах эрхийг нь хасахад
хялбар байх асан биз.
Ми Раны хамгийн том эгч Ми Хи
сайхан сопрано хоолойтой нэгэн.
Түүнийг солонгосчуудын дуртай
ардын дуунаас, бүр Ким Ир Сенийг
магтсан дуу ч бай дуулахад хөршүүд
нь ирж сонсох дуртай байлаа. МиХиг олон нийтийн арга
хэмжээнүүдэд урьж дуулуулна.
Сайхан хоолойтой байх нь тэнд
ховорт тооцогддог. Ми Хи маш
үзэсгэлэнтэй, нэг удаа нэг зураач
түүнийг хөргөө зуруулаач хэмээн
гуйж байсан ч удаатай. Тэрбээр
урлагийн сургуульд орох шалгуурыг
бүх талаараа хангаж байсан ч
элсүүлэхээс татгалзсаныг нь сонсоод
хэдэн өдрөөр уйлсан гэдэг. Ээж нь
шалтгааныг нь мэдэж байсан хэдий
ч сургууль дээр нь очиж элсүүлээгүй
шалтгаанаа тайлбарлахыг
шаарджээ. Хичээлийн эрхлэгч ээжид
нь зөвхөн сайн сонгбунтэй (гаралтай)
сурагчдыг урлагийн сургуульдэлсүүлэх заавартайг аятайхнаар
тайлбарласан байна.
Ми Ран эгч нарынхаа адил урлаг
спортын онцгой авьяастай
байсангүй. Гэвч тэр царайлаг, сайн
сурагчийн тоонд орно. Түүнийг 15-
тай байхад сургууль дээр нь бараан
хувцастай, чухал царайтай хэдэн хүн
ирж. Тэд оква буюу Хөдөлмөрийн
Намын штабын тавдугаар тасгийн
гишүүд бөгөөд Ким Ир Сен, Ким Чен
Ир хоёрт зориулсан гэрийн үйлчлэгч
шалгаруулахаар охидыг сонжин явж
байсан хүмүүст юм. Сонгогдсон охид
удирдагчдын орон даяар байрлах
байрнуудын нэгэндхуваарилагдахын өмнө цэргийн
ангид очиж сургалтанд хамрагдана.
Ажилд орсон л бол охид гэртээ ирэх
эрхгүй. Харин ар гэрийнхэнд нь
нөхөн олговор болгож, үнэтэй бэлэг
сэлт ирнэ. Охид яг ямар ажил хийдэг
талаар тодорхой мэдээлэл үгүй.
Зарим нь нарийн бичгийн дарга,
үйлчлэгч, дуучин, нөгөө хэсэг нь нууц
амрагууд нь байсан гэх цуу яриа
сонсогдоно. Ми Раны үеэл эгч нь
ийм ажил хийхээр сонгогдсон
найзаасаа бага сага зүйл сонсож
мэдсэн байв.
Ми Раны нэг найз Ким Ир Сен,
Ким Чен Ир чинь бусадтай л адилханэрчүүд шүү дээ гэж аминчлан
шивнэж л дээ. Ми Ран толгой
дохиод, ийм юм байдаг л юм байх
даа хэмээн маш ихээр гайхсан
байна. Түүний насны охидод нууц
амраг гээчийн талаар ямар ч мэдлэг
байхгүйгээр барам агуу их
удирдагчдаа яаж ч үйлчилсэн нэр
төрийн асуудал хэмээн бодно.
Хамгийн царайлаг бөгөөд ухаантай
охид л сонгогдоно.
Ажилд элсүүлэгчид ангид орж
ирэхэд бүгд цэх сууж хүлээнэ. Охид
уртааш нь эгнүүлсэн ширээнүүдэд
хоёр хоёроороо сууна. Ми Ран дунд
сургуулийнхаа дүрэмт хувцастайсууж байлаа. Хөлдөө зотон даавуун
шаахайтай. Албаны хүмүүс
ширээнээс ширээ рүү очихдоо хэсэг
азнаж, охидыг гярхай ажиглаж
байснаа Ми Ран дээр ирээд "Бос.
Биднийг дагаад багш нарын өрөөнд
оч" гэж тушаав.Охины хувийн
хэргийг судалж, өндрийг нь хэмжээд
асуултаар булж эхэллээ. Дүн, дуртай
хичээл, эрүүл, ямар нэг эрхтэн нь
өвддөг эсэх талаар асуув. Ми Ран
өөрийнхөө л хэрээр тайван итгэлтэй
хариулж.
Ингээд тэднийг явснаас хойш
ямар ч хариу ирсэнгүй. Тэднээс
хариу сонсож, сонгогдох гэжяарсандаа ч биш ахиад л гологдлоо
гэсэн гашуун бодол охиныг зовоож
байв.
Тэр үед хүүхдүүд гэр бүлийнх нь
гарал үүсэл ирээдүйд нь ихээхэн
үүрэг гүйцэтгэж буйг ойлгож
ухаарсан цаг. Тэд эцэг нь хилийн
нөгөө талаас гаралтай, учир нь энд
түүний хамаатан садан гэхээр нэг ч
хүн байхгүй гэдгийг мэдэж байв.
Гэвч яаж тэр юм бол? Тэд эцгийгээ
Өмнөдөд хавчигдсанаасаа болж
баатарлагаар хил даван зугтаж хойд
нутагт ирсэн үнэнч коммунист
хэмээн таамаглаж байв. Эцэст нь Ми
Раны дүү Сок Жу үнэнийг илрүүлжээ.Байнга хөмсөг зангидаж явдаг,
бачимдуу зантай хүү багшийн
сургуульд орохоор шамдан бэлтгэж
байж. Тэр бүх хариултыг төгс мэдэж
байлаа. Гэвч шалгалтанд унаснаа
сонсонгуутаа Сок Жу шалгалтын
комиссоос тайлбар шаарджээ.
Үнэн учрыг мэдээд тэд бүгд сэтгэл
санаагаар унаж гүйцэв. Тэдэнд
түүхийг зөвхөн Хойд Солонгосын
хувилбараар ухуулж өсгөсөн.
Америкууд бол нүглийн хүүдийнүүд,
харин Өмнөд Солонгосчууд тэдний
өрөвдөлтэй боолууд. Хүүхдүүдэд
АНУ-ын бөмбөгдөлтөд өртөж сүйрсэн
нутгийнх нь зургийг байнга үзүүлнэ.Мөн түүхийн номоос Америк болон
Өмнөд Солонгосын цэргүүд дайны
үеэр гэмгүй номхон иргэдийг устгаж
байсан тухай олж уншсан. Тэдний
сурах бичгүүд дээр түлэгдсэн,
гэмтсэн, жадлуулсан, буудуулсан,
хордсон үрэгдэгсдийн талаар дүүрэн
бичсэн байдаг. Тийм бузар Янкитай
эцэг нь мөр зэрэгцэн тулалдаж явсан
гэдгийг мэдсэн хүүхдүүдэд газар
дэлхий хөмрөх шиг л болсон нь
мэдээж. Сок Жу амьдралдаа анх
удаа архи уув. Тэр гэрээсээ зугтааж
найзындаа хоёр долоо хоног
амьдраад найз нь ятгасны эцэст
гэртээ буцаж харьжээ. "Ямар ч
байсан чиний төрсөн эцэг шүү дээ"хэмээн найзынхаа хэлсэн үгийг Сок
Жу сэтгэл зүрхэндээ ойрхон хүлээн
авч аавыгаа ихэд өрөвджээ. Гэртээ
буцаж ирээд эцгийнхээ өмнө өвдөг
сөгдөн хүлцэл өчихдөө аавынхаа
уйлахыг амьдралдаа анх удаа
харсан бөлгөө.
Хүүхдүүд эцгийнхээ гарал үүслийн
талаарх үнэнийг хэзээ хойно олж
мэдсэн байлаа. Тэ Ву Өмнөд
Солонгосын цэрэг байсан мөн
сэжигтэй давхаргад хамрагддаг
талаарх хов жив өдөр ирэх тусам
газар аван, захиргаанаас тэднийг
байнга ажиглаж байхыг
хөршийнхөнд нь тушаасан аж.Жун Сан кино театрт харсан
охиныхоо нэрийг олж сонссон
даруйдаа тэдний гэр бүлийн тухай
хов яриаг ч бас дуулав. Ийм охинтой
орооцолдох нь ирээдүйд ямар балаг
тарьж болох талаар Жун Сан сайтар
ойлгож байжээ. Тэр хулчгар биш ч
улс даяар ноёрхож байсан Күнзийн
системийн бүтээгдэхүүн,
дуулгавартай хүү учраас аавынхаа
төлөө, ачийг нь хариулахаар төрсөн
гэдэгтээ төгс итгэдэг тул мөрөөдлийг
нь биелүүлэхээр Пхеньяны Их
Сургуульд орохоор шамдан бэлтгэж
байв. Тиймээс хамгийн сайн дүн авч,
хатуу чанд сахилга баттай байхёстой. Багахан ч гэсэн зөрчил гаргах
л юм бол сүйрэх магадлалтай. Учир
нь өөрийнх нь гэр бүлийн гарал
үүсэл ч эргэлзээтэй байжээ.
Жун Саны эцэг эх дэлхийн
хоёрдугаар дайны сүүлээр, бараг
хоёр саяд хүрээд байсан Япон дахь
солонгосчуудын нэгэн гэр бүлийн
гишүүн болж Японд мэндэлсэн
байна. Уг нь тэд Японд сурахаар
очсон нийгмийн элит хэсгийнхэн,
Японы дайнд туслахаар дайчлагдсан
иргэд, цагаачилсан ажиллах хүчин
гээд төрөл бүрийн хүмүүсээс бүрдсэн
Солонгосын нийгмийн нэгэн хэсэг
байжээ. Зарим нь баяжсан ч, заримнь ядуугаараа. Тэд буцаад нутагтаа
очихыг хүсэвч, чухам аль Солонгос
нь тэдний эх орон бэ гэдэг асуултад
хариулт олдохгүй байв. Солонгос улс
хоёр хуваагдсаны дараа Япон дахь
солонгосчууд дагаад хоёр хуваагдав.
Хойд Солонгосыг дэмжигчдийг
нэгтгэсэн Солонгос Иргэдийн
Нэгдсэн Холбоо хэмээгч байгууллага
ч бий болж.
Эдгээр үндэстний үзэлтнүүдийн
хувьд Хойд Солонгосыг дэмжих
шалтгаантай байв. Учир нь тэд л
Японы түрэмгийлэгчдээс улс орноо
аварсан байхад, Өмнөдүүдийг
Япончуудтай хамтран ажилласан гэж
үзсэн аж. 1960 он хүртэл ХойдСолонгосын эдийн засаг
Өмнөдийнхөөсөө хамаагүй хүчирхэг
байжээ. Хойд Солонгосын үзэл
суртлын хэрэгслүүд улаа бутарсан
хацартай хүүхдүүд талбай дээр
тоглож, агуу их удирдагч Ким Ир
Сений ивээл дор шинээр
байгуулагдсан улс цоо шинэ машин
техникээр арвин ургац хураан авч
буйг сурталчилж, Япон дахь
солонгосчуудын сэтгэлийг татдаг
байв. Одоо бол тэдний хийсэн шиг
хуурамч суртал ухуулга, зар
самбарыг хэн ч тоохгүй өнгөрөөх
хэмжээний мэдээлэл газар сайгүй
бий болж. Гэтэл тэр үед суртал гэдэг
итгэл төрүүлэхээр, сэтгэлд ойрхонсанагддаг байжээ.
Наян мянга гаруй хүн уг
сурталчилгаанд автсаны дотор Жун
Саны эмэг ээж, өвөг эцэг нар оржээ.
Жун Саны эцгийн талын өвөө нь
Японы Коммунист Намын гишүүн
бөгөөд зүүний үзлээсээ болж
шоронд хүртэл сууж байсан нэгэн.
Шинээр байгуулагдсан улсдаа хувь
нэмэр оруулахад хэт хөгшиднө
хэмээн өөрийгөө үзсэн өвөг эцэг том
хүү нь болох Жун Саны эцгийг Хойд
Солонгос руу илгээсэн байна. Жун
Саны эцэг 1962 онд Япон тэнгисээр
21 цагийн туршид усан онгоцоор
аялсны эцэст Хойд Солонгосын
барааг харсан гэнэ. Инженермэргэжилтэй түүний хэрэгцээ улс
оронд тун их байсан учир түүнийг
Чонжины ойролцоо нэгэн үйлдвэрт
хуваарилжээ. Хэдэн жилийн дараа
эцэг эхтэйгээ хамт Японоос өөртэй
нь ойролцоо хугацаанд ирсэн нэгэн
дэгжин бүсгүйтэй танилцав. Жун
Саны эцэг гэрсэг, шувтан цээжтэй,
муруй нүүртэй хэдий ч
боловсролтой, ухаантай нэгэн
байсан ба гэрийнхэн нь түүнийг
"царайгаараа бол далайн
дээрэмчин, хэл яриагаараа харин
цэцэн зохиолч" хэмээн хошигнон
шоолдог байж. Уйгагүй зүтгэл,
сайхан сэтгэлээрээ залуу сайхан
эмэгтэйн сэтгэлийг татаж эцэст ньтүүнтэй гэрлэжээ.
Жун Саных бусдыгаа бодвол
амьдралын түвшин арай дөнгүүр
байсан нь түүний эцэг эх мөнгөө
сайн зохицуулж сурсных. Тэд хахууль
өгч тусдаа байшин олж авсан нь
ардаа ногооны талбайтай байж
таарч,том завшаан болов. 1990 он
хүртэл Хойд Солонгосчууд хувьдаа
тариа ногоо тарих эрхгүй байлаа.
Гэртээ тэднийх дотроо дүүрэн
хөнжил хувцастай таван том
хувцасны шүүгээтэй. Шалан дээр
гудас зулж тавиад унтдаг, өглөө
босоод хурааж ханын шүүгээнд
хийдэг. Айл хэдэн хувцаснышүүгээтэйгээрээ зиндаа нь
тодорхойлогддог учраас эднийх
нэлээд чинээлэг айлын тоонд орно.
Тэднийх цахилгаан сэнс, зурагт,
оёдлын машин, хөгжим тоглуулагч,
зургийн аппарат, тэр ч бүү хэл маш
ховор боловч дотор нь хийх
хангалттай хүнс байхгүйгээс
төдийлөн хэрэгцээтэйд
тооцогддоггүй хөргөгч зэрэг
цахилгаан хэрэгсэлтэй байлаа.
Хамгийн сонирхолтой нь Жун Саных
Солонгос үүлдрийн сэгсгэр үстэй
спицтэй төстэй, жижигхэн цагаан
нохойтой байв. Хөдөө тосгонд
амьдардаг хүмүүс нохойтой боловч
бошинтаг хэмээх халуун ногоотойтусгай хоолоор тэжээдэг нохой
байдаг гэж урд хожид сонсоо ч үгүй
ажээ. Өөрсдийгөө яая гэж байж
нохойг тусгай хоолоор тэжээнэ гэдэг
байж болшгүй зүйл.
Японоор Кита Чосен хэмээн
нэрлэгддэг Японы солонгосчууд
тусдаа ертөнцөд амьдарна. Тэд
өөрийн гэсэн аялгатай, өөр
хоорондоо л гэрлэнэ. Хэдийгээр
Японы жинхэнэ тансаг стандартаас
хол боловч жирийн иргэдтэй
харьцуулахад хавьгүй чинээлэг. Тэд
шинээр байгуулагдсан улсдаа
ирэхдээ арьсан гутал, сайхан ноосон
цамц өмссөн байхад нутгийн иргэдзотон даавуун гутал, гялгар синтетик
хувцастай байв. Японд амьдардаг
хамаатнууд нь иен илгээдэг тул
валютын тусгай дэлгүүрт орж,
цахилгаан бараа худалдаж авдаг
байсан ажээ. Зарим нь унаж байсан
машинаа хүртэл тээвэрлэж авчирсан
боловч сэлбэг хэрэгсэлгүйн улмаас
эсвэл эвдэрчихдэг, үгүй бол засгийн
газартаа хандивлах хэрэгтэй болно.
Нэлээд хэдэн жилийн дараа Японы
солонгосчуудын ах дүү, хамаатан
саднууд Мангёнбонг92 хэмээх усан
онгоцоор Хойд Солонгос дахь ах дүү
нартаа зочилж ирэхдээ мөнгө, бэлэг
авчирдаг болсон ажээ. Энэ усан
онгоцыг засгийн газар нутагтаавалют оруулахыг дэмжих зорилгоор
явуулж эхэлсэн байжээ. Төр засаг нь
орж ирж байгаа мөнгөнөөс татвар
авна. Хэдийгээр ийм давуу талтай
боловч Японы солонгосчууд нийгэмд
доогуур байр эзэлж байв. Тэд
хэдийгээр эх орныхоо төлөө Япон
дахь тохитой амьдралаа золиослон
байж ирсэн боловч нийгэмдээ
сэжигтэй давхаргад хамаарагдана.
Тэр нийгэмд Хөдөлмөрийн Намын
гишүүн биш л бол мөнгөтэй хэнд ч
болов итгэхгүй. Жун Саных гадаад
улс оронтой холбоотой байх эрх
бүхий цөөхөн айлын тоонд ордог
боловч ингэснээрээ бас итгэлгүй
хүмүүсийн жагсаалтад багтдаг нь угдэглэмийн хүчин чадал иргэдээ
гадаад ертөнцөөс тасалдагт гол учир
нь байлаа.
Японоос ирэгсэд идеалист үзэл
санаагаа маш түргэн гээхэд хүрчээ.
Түрүүлж ирсэн хүмүүс нь Японд
үлдсэн хамаатан садандаа ирэхгүй
байхыг сануулсан захидал явуулж
байсан ч эзэндээ хүрдэггүй байж.
1970-аад оны эхээр Японы
Солонгосчууд олноороо баригдан,
ахалж байсан хүмүүс нь цаазлуулж,
харин гэрийнхэн нь хөдөлмөрийн
лагерьт цөлөгджээ.
Жун Сан эцэг эх нь эдгээр явдлынталаар хоорондоо шивнэлдэж
байхыг сэм сонсчээ. Хэн нэгнийг
ачихаар ирэхдээ урьдчилж мэдэгдэх
нь үгүй. Шөнө дөлөөр машин ирж
байшингийнх нь өмнө зогсоно.
Тухайн хүн юмаа бэлдэж, баглах гэж
нэг хоёр цаг болно. Жун Сан
сэтгэлдээ байнгын айдас агуулж,
түүнийгээ хэн нэгэнд илэрхийлж
чадалгүй, үргэлж дотроо хадгална.
Энэ бүхнээс улбаалан тэр юу хэлэхээ
сайтар бодож ярьдаг ухаанд
суралцсан байлаа.
Жун Сан өөртөө дайсан бэлдэхгүй
байх талаар бас анхаарна.
Хүүхдүүдийн ихэнх нь оймсгүйнүцгэн хөлдөө гутал угласан байхад
Жун Сан зузаан ноосон оймс өмсөх
боловч баригдахгүйн тулд урт
өмдөөр далдална. Тэр хожим нь
өөрийгөө махчин араатнаас
сэргийлэн үргэлж дээд зэргийн
өндөр сэрэмжтэй байдаг хоёр том
чихтэй амьтантай зүйрлэсэн сэн.
Хэдийгээр зузаан ноосон цамц,
цахилгаан хэрэгсэл, сайхан
хөнжилтэй байсан ч сэтгэл санааны
хувьд Жун Саных Ми Раныхаас
дээрдэх юм бараг үгүй. Японоос
ирэхдээ царайлаг, алдартай охин
байсан Жун Саны ээж хөгшрөх
тусмаа ямар ч баяр жаргалгүй хүнболон хувирч, өөрийнх нь бодлоор
үр дүнгүй өнгөрөөсөн охин насандаа
харамсан уйтгарлах болов. Дөрвөн
хүүхэд төрүүлснийхээ дараа тэр сайн
тэнхэрсэнгүй. Оройд аав нь тамхи
татан, гүн санаа алдан чимээгүй
сууна. Хүн чагнаж байгаа вий гэж
санаа зовсондоо биш зүгээр л
сурснаараа тэд шивнэлдэн, зөөлөн
ярина. Тусдаа байшинд байгаагийн
давуу тал нь хүн сонсчихно гэж
зовох явдал бага байлаа. Гэвч тэд
хэзээ ч хүссэнээ, юу мэдэрч буйгаа
чангаар илэрхийлж зүрхэлдэггүй
байв. Тэдэнд социализмын энэ
диваажинг орхиж, капиталист Япон
руу буцмаар байгаагаа илэрхийлэхзүрх үгүй.
Хүн болгон сэтгэлдээ харамсал
тээвч илэрхийлж ярихгүй. Энд ирсэн
нь алдаа байсныг өдөр ирэх тусам
улам илүү ухамсарлах болов. Япон
руу буцна гэдэг боломжгүй зүйл нь
тодорхой. Тиймээс тэд байгаа
байдалдаа сэтгэл ханамжтай
амьдрахыг эрхэмлэх болов. Тэдний
хувьд цорын ганц найдвар нь
нийгэмд тогтсон шатаар дээш
авирах явдал байлаа. Тиймээс гэр
бүлийн найдвар Жун Сан дээр
тогтоно. Хэрэв тэр л Пхеньяны Их
Сургуульд орж суралцаж чадвал
яваандаа Хөдөлмөрийн Намд элсэнорох зөвшөөрөл авч, гэр бүлийнх нь
Японтой холбоотой гутамшиг
холдон одох байв. Байнгын дарамт
Жун Саны уур уцаарыг хүргэж
шийдэмгий бус байдалтай болгоно.
Тэр кино театрт харсан охиныхоо
тухай мөрөөдөн, танилцах эсэхээ
шийдэж ядан эргэлзэвч ямар ч
алхам хийсэнгүй.ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ҮНЭНЧЭЭР ИТГЭГЧИД
Хойд Хамёнг мужийн төв Чонжин
бол Хойд Солонгосынхоо
стандартаар ч мууд тооцогдох,
амьдрах хүсэл төрөхөөргүй хот. Хагас
сая хүн амтай энэхүү хот Япон
тэнгисийн эргийг өгсөж уруудан
тахиралдсан боржин уулын хормойд
оршино. Уг эргийн шугам Мэйн муж
улстай зүйрлэхүйц үзэсгэлэнтэй, ус
нь гүн, хага ташим хүйтэн, сайн, бөх
завьгүй бол загасчлахад бэрх. Уулс
нь салхийг төдийлөн сайн хааж
чаддаггүй учраас газар тариалан
хөгжих боломж тааруу, өвөлдөөхасах 40 хэм хүртэл хүйтэрнэ. Нам
доор газар орших эргийн дагуу л
Солонгос үндэсний хоолны цөм
болох цагаан будаа тариалах
боломжтой. Түүхээс үзвэл
солонгосчууд амьдралдаа гаргасан
амжилтаа хөдөөгөөс хэр хол,
хотожсон төв хэсэгт хэр ойрхон
байгаагаарaa хэмждэг. Энэ бол ганц
Солонгос ч биш Ази үндэстний
онцлог юм. Чонжин нь Солонгосын
газрын зураг дээр тэмдэглэгдээгүй,
нутгийн алс хойд захад Пхеньянаас
илүү Оросын Владивостоктой
ойролцоо оршино. Өнөөдөр ч
Чонжиноос Пхеньян хүртэл асар
аюултай эргэлтүүдтэй шороонзамаар 330хан км газрыг гурав хоног
туулж хүрнэ.
Чусан гүрний үед нийслэл нь
одоогийн Сөүл хотын орчимд
байхад хаандаа үнэнч бус зан
гаргасан албатуудыг энд цөлдөг
байжээ. Тэдний ген үлдсэн ч юм уу,
одоогийн Хойд Хамёнг мужид
хамгийн тэсвэртэй, бас хурц хүмүүс
төрж өссөн байдаг.
Хорьдугаар зуун хүртэл
Солонгосын хамгийн хойд захын
Түмэн голоор Орос Хятадтай
хиллэдэг энэ муж хүн амын нягтшил
сийрэг, эдийн засгийн хувьд ч тааруубайв. Өнгөрсөн зуунуудад хүүхдийг
айлгадаг Солонгос үлгэр дэх барын
тооноос Чонжины хүн амын тоо бага
шахуу байжээ. Гэтэл өнөөдөр бар
гээч амьтан байхгүй шахам болжээ.
Эдгээр бүх зүйл Японы эзлэн
түрэмгийлэлтэй хамт өөрчлөгдөж.
Хойд Хамёнг муж нь япончуудын
Дэлхийн хоёрдугаар дайны үед
Манжуур руу довтлохоор зэхэж
байсан замд байрлаж асан
болохоор тэд түшиц газраа
болгохоор төлөвлөж байв.
Хоёрдугаарт тэд Мусаны эргэн
тойронд олборлоогүй нүүрс,
төмрийн хүдрийг их хэмжээгээр
олборлож эх орон руугаа ачдагбайжээ. Тэр үеийн загасчдын
жижигхэн тосгоныг тэд жилд гурван
сая тонн ачаа тээвэрлэх чадал бүхий
усан боомт болгон өөрчилсөн аж.
1910-1945 оны Японы ноёрхлын үеэр
япончууд Чонжин боомтод том том
ган хийц барьж, өмнө зүгт тэлэн,
Нанам орж, гурвалжин хайстай
орчин үеийн өндөр байшинтай хот
болгосон гэдэг. Японы Эзэн Хааны
Армийн явган цэргийн 19-р дивиз
Зүүн Хятадыг булаан эзлэхэд тусалж
байсан ба удирдлагын төв нь тэнд
байрлаж байжээ. Эргийг уруудаад
сумны даринаас эхлээд
тариалангийн бордоо хүртэл
үйлдвэрлэдэг химийн үйлдвэрийнтомоохон төвийг Хамун хотод бий
болгосон байна.
1950иад онд коммунистууд
засгийн эрхэнд гарснаар дайнд
сүйдсэн үйлдвэрүүдийг сэргээн
засварлаж, өөрсдийн өмч хэмээн
зарлав. Хойд Солонгосын томоохон
үйлдвэрийн нэг болох Чонжины
Япон Төмөрлөгийн Үйлдвэрийг
Кимчэкийн Ган, Төмөрлөгийн
үйлдвэр болгон хувиргажээ. Ким Ир
Сен зүүн хойд бүсийн
үйлдвэржилтийг өөрийнхөө
амжилтын дээд нь болгон
бахархангуй сурталчилж эхлэв.
Өнөөг хүртэл Чонжины оршинсуугчид хотынхоо өнгөрсөн түүхийн
талаар мэдэх юм бараг үгүй, учир нь
Хойд Солонгосын дэглэм
япончуудын бүтээн байгуулалтыг
хүлээн зөвшөөрөхөөс илт татгалздаг.
Бүгд Найрамдах Ардчилсан
Солонгос Улсын хэмжээнд Чонжины
нэр төр, хүн ам өсөн нэмэгдэж, 1970-
аад он гэхэд уг хот 900,000 гаруй хүн
амтай, Хойд нутгийн хоёр дахь том
хот болон өргөжин тэлжээ. (Одоо
бол Чонжины хүн ам буцаад
500,000д хүрч, Хамуны дараа
орсноор улсынхаа гурав дахь том
хот болжээ) Төмөр гангийн хот
хэмээгддэг асан Чонжин хот төмөр
гангийн үйлдвэртэйнхээ хувьд эдийнзасаг, стратегийн ач холбогдол нь
өсөн нэмэгдсээр л байлаа. Цаг,
зурагт, нийлэг эд, эм, трактор, тоног
төхөөрөмжийн эд анги, анжис, зэвсэг
үйлдвэрлэнэ. Хавч, сам хорхой зэрэг
далайн гаралтай бүтээгдэхүүн
экспортолно. Боомтыг усан онгоц
үйлдвэрлэх зориулалтаар ашиглаж
эхлэв. Тэд мөн эргийн дагуу
байрлаж асан Японы цэргийн
баазуудыг мэдэлдээ авч, Япон руу
довтлох пуужингийн бааз
байгууллаа. Гэвч эргэн тойрны
тосгод нь нийгмийн сэжигтэй
давхаргынхан амьдардаг цөллөгийн
зориулалттай байжээ. Гэтэл
стратегийн ийм чухал ачхолбогдолтой хотыг найдваргүй
хүмүүсийн гарт орхиж болохгүй учир
үндсэн давхаргаас боловсон
хүчнүүдийг Чонжин руу дайчилж
эхлэв. Чонжин хотыг захирдаг элит
гаралтай хэсгийнхэн доод
давхаргынхантай яг нэг дор биш ч
ойрхон амьдарна. Энэ бөглүү хотод
нийгмийн дээд доод давхаргын
гишүүд нэг дор зохицон амьдарч
буй нь Чонжин хотыг илүү сонирхол
татам болгож байв.
Сонг Хи Сук бол нийгэмдээ,
удирдагчдаа үнэн голоосоо
итгэгсдийн нэг байжээ. Дөрвөнхүүхдийн эх, үйлдвэрийн ажилчин
тэрбээр Хойд Солонгосын үлгэр
жишээ иргэдийн нэг. Ким Ир Сений
гаргасан лоозонг ямар ч
эргэлзээгүйгээр цээжилж сахин
биелүүлнэ. Хатагтай Сонг (Тэнд
эмэгтэйчүүд тэр бүр нөхрөөрөө
овоглоод байдаггүй) амьдарч буй
нийгэмдээ сэтгэл хангалуун, идэвхи
зүтгэлтэй. Хэтрүүлж хэлсэн хүнд
суртал ухуулгын шинжтэй киноны
гол баатар гэмээр нэгэн байв.
Залуудаа ч яг л ийм дайчин эмэгтэй
байж. Түүний төрх Ким Чен Ирийн
кинонуудын гол баатрын дүрд
хамгийн сайн тохирно. Төгрөг саран
мэт дугариг, булцгар царай нь хоолмуутай байсан ч үргэлж цатгалан
мэт харагдуулдаг, нуман хэлбэрийн
ам нь уйтгартай байсан ч баяр
баясгалантай мэт сэтгэгдэл төрүүлнэ.
Налчгар хамар, эрэмгий харц нь
итгэж болох үнэнч шударгыг нь
илтгэнэ.
Өөрийнх нь шүтэж, хүчин зүтгэж
ирсэн тогтолцоо нь худал хуурмаг,
муу муухайгаар дүүрэн байсныг
мэдсэнийхээ дараа ч хатагтай Сонг
итгэл үнэмшилдээ үнэнч байсан юм.
Надтай анх уулзахдаа тэрбээр "Би
зөвхөн маршал Ким Ир Сен болон эх
орныхоо төлөө амьдарч байлаа.
Үүнээс өөр бодол надад нэгээхэн ч
удаа орж ирж байгаагүй" хэмээнярьсан билээ.
Хатагтай Сонг Дэлхийн хоёрдугаар
дайны сүүлчийн өдөр буюу 1945 оны
наймдугаар сарын 15-ны өдөр
мэндэлжээ. Аав нь механикч хийдэг
байсан төмөр замын ойролцоо
түүний бага нас өнгөрч. Солонгосын
дайн эхлэхэд АНУ-ын тэргүүлсэн
НҮБ-ын хүчин эсрэг талаа холбоо
харилцаагүй болгохыг зорьж байсан
учраас төмөр замыг сэхээ самбаагүй
бөмбөгдөнө. АНУ-ын Тэнгисийн
Цэргийн Миссури тэргүүтэй
байлдааны хөлөг онгоцууд Япон
тэнгисээс Чонжин болон эргийн
бусад хотууд руу галлаж байв.Америкийн байлдааны нисэх
онгоцууд толгой дээгүүр эргэлдэж
хүүхдүүд айн зугтаана. Заримдаа
онгоц, нисэгч нь харагдахаар
доогуур ниснэ. Өдрийн цагаар
хатагтай Сонгийн ээж зургаан
жаахан хүүхдээ чирч ууланд нуух ба
шөнө буцан ирж байрныхаа өмнө
ухсан нуувчиндаа унтана. Хатагтай
Сонг айсандаа ээж эгч нарынхаа
бөөрөнд наалдан хярдаг байжээ.
Нэгэн өдөр ээж нь хүүхдүүдээ ууланд
орхиж аавынх нь байдлыг мэдэхээр
явж. Урд шөнө нь бөмбөгдөлт болж
вагоны эд анги хийдэг нэгэн үйлдвэр
газрын хөрснөөс арчигдсан гэж
сонссон байж. Ээж нь уйлсаар оржирэв. Эцэг чинь алагдсан байна
хэмээн өвдөг дээрээ сөхрөн мэгшив.
Хүүхдүүдийнхээ дунд ээж нь их
удаан уйлжээ.
Аав нь алагдсан явдал хатагтай
Сонгийн дайсныг үзэн ядах үзлийг нь
хурцалж, эх орондоо үнэнч байх
итгэлийг нь нэмэгдүүлсэн юм. Хүүхэд
ахуйн хамаг сайхан үеэ дайны хөлд
өнгөрөөсөн хатагтай Сонг
амьдралынхаа утга учрыг
Хөдөлмөрийн Нам болгож, нам юу
хэлнэ түүнийг биелүүлэхэд бэлэн
хэмжээнд үзэл санаа нь төлөвшжээ.
Тэр Ким Ир Сентэй адил ядуу гарал
үүсэлтэй, амьдрал нь ч сайн бишболохоор намын гишүүн болох зам
нь төдийлөн бэрхшээлтэй байсангүй.
Өө сэвгүй гарал үүсэлтэй,
коммунизмын үзэл суртлыг
амьдралын зорилгоо болгосон ийм
эмэгтэй сайн хүнтэй гэрлэх нь
тодорхой байж. Ингээд хайрт
намынх нь нэгэн ажилтан одоогийн
нөхөртэй нь танилцуулжээ. Тэр нь
бас намын гишүүн. Хатагтай Сонг
өөрийгөө намын гишүүн бус хүнтэй
гэрлэнэ гэж төсөөлсөн ч үгүй. Нөхөр
Чанг Богийнх нь эцэг нь дайны үед
тагнуулын алба хашиж байсан
нэлээд сайн намтартай нэгэн. Дүү нь
Хойд Солонгосын Ардын Аюулгүй
Байдлын Яаманд алба хашна. ӨөрөөКим Ир Сений их сургуулийг
сэтгүүлчээр төгссөн ба энэ нь
дэглэмийн хамгийн чухал
мэргэжилд тооцогддог байсан
учраас Чанг Бо ирээдүйтэй гэдэг нь
тодорхой байлаа. Ким Ир Сен
намын үзэл сурталд тохирсон
нийтлэл бичдэг сэтгүүлчид бол
манай нийгмийн баатрууд хэмээн
тунхаглан зарласан ажээ.
Чанг Бо чацархаг, үеийнхнээсээ
хавьгүй өндөр залуу.
Харин хатагтай Сонг метр тавин
хоёр хүрэхтэй үгүйтэй учраас
нөхрийнхөө сугаар л татна. Царай
зүсээр бусдын доор орохооргүй, улстөр болон гарал үүслийн хувьд өөгүй
залуу хос Пхеньянд амьдрах
шалгуурыг ядах юмгүй хангахаар
байв. Зөвхөн Пхеньянд л гаднын
зочид олноор ирдэг учир удирдагч
уг хотод ихээхэн анхаарал тавьж
оршин суугчдыг нь гадаад төрх, үзэл
бодлоор нь шалгаруулан сонгодог
байна. Гэтэл тэд Пхеньянд бус
Чонжин руу томилогдсон учир нь
тэдний мэргэжил мэдлэг, чадвар
чухам тэнд илүү хэрэгтэй байсных.
Гэхдээ Чонжин хотод амьдрахдаа
тусгай хангамж авах бөгөөд хотын
хамгийн сайхан хэсэгт төвхнөжээ.
Үл хөдлөх хөрөнгө буюу байр оронсууцыг хувиарлахдаа тухайн хүний
нийгмийн давхаргыг харгалзан үздэг
нь хүн бүхэн тэгш эрхтэй байх ёстой
гэсэн Хойд Солонгосын үндсэн үзэл
баримтлалын эсрэг юм. Амьдрахад
хамгийн тохь тух муутай дүүргүүдэд
хотын өмнөд хэсэг орох бөгөөд тэнд
уурхайн ажилчид баян хуур
хэлбэртэй нэг давхар байшинд
амьдарна. Хойшоо чиглэх тусмаа
байдал улам л муудна. Нанам руу
ойртох тусам байшингуудын давхар
өндөрсөж арван найм буюу тэр
үеийн хамгийн өндөр давхарт хүрнэ.
Хэдийгээр цахилгаан шат огт
тавиагүй боловч барилгачид
цахилгаан шатны босоо үүр хийжүлдээжээ. Дайны дараах
барилгуудын ихэнхийнх нь
архитектур Солонгос ахуйд
тохируулан өөрчилсөн зүүн Германы
загварынх. Давхруудын хооронд
шалны халаалтын систем суулгахад
зориулсан зайтай ба орон сууц бүрт
айл өрхөд зарлал хүргэх зориулалт
бүхий чанга яригчийг байрлуулсан
байна.
Чонжин орчин үеийн Пхеньянаас
хол хоцрогдсон хот. Гэвч Хойд
Хамёнг мужийн төв энэ хотод
мужийн томоохон засаг захиргааны
төвүүд, Хөдөлмөрийн Намын штаб
байрлана. Уг хот их сургуультайгаасгадна, металлурги, уул уурхай, хөдөө
аж ахуй, урлаг, гадаад хэлний дээд
сургууль, гурван ч театрын дээд
сургууль ба нэлээд хэдэн театр, Ким
Ир Сенд зориулсан хувьсгалын
түүхийн музейтэй. Зүүн боомтын
эсрэг талд гадаадын зочид гийчдэд
зориулсан Чонмасан зочид буудал
байрлах ба ойролцоо нь Оросын
Элчин Сайдын Яам оршино. Хотын
гудамж, талбайг Москва болон
бусад коммунист хотуудын адил төр
засаг иргэдээсээ илүү эрх мэдэлтэйг
харуулах зорилготойгоор асар
томоор барьж байгуулсан байна.
Хамгийн олон хүнтэйг нь нэгдүгээр
гудамж хэмээн тодотгох ба өргөн ньхотынхоо өргөнтэй тэнцэхүйц.
Гудамж нь зургаан эгнээ машин
зэрэгцэн явахаар өргөн боловч тийм
олон машин уг хотод үгүй. Хоёр
талаар нь хуайс мод эгнүүлэн тарьж
үндсийг нь цагаанаар будсан
харагдана. Цагаанаар будсан учир
нь хортон шавьж ба хүйтнээс
хамгаалах, эсвэл төрийн учир тайрч
огтолж үл болно гэдгийг харуулах
зорилго гэхчилэн тайлбарлана.
Замын хашлагыг бас цагаанаар
будсан байна. Эгнэсэн моддын
хооронд улаан өнгөөр будсан уриа
лоозон бүхий самбарууд, харин ард
нь хааяа нэг ёлтойж харагдах
гудамжны гэрлүүдийг байрлуулсанбайдаг. Явган зам нь Champs Elysees
хэмээх Францын алдарт гудамжтай
адил өргөнтэй боловч тэртэй тэргүй
цөөхөн машинтай болохоор хүмүүс
машин замаар явахыг илүүд үзнэ.
Гэрэл дохио гэж үгүй учраас дохиур
барьсан замын цагдаа робот
маягийн хөдөлгөөнөөр хөдөлгөөнийг
зохицуулна. Гол зам Ким Ир Сений
3.6 метр урт хөргөөр өмнө талаа
чимсэн Хойд Хамёнг мужийн
Театрын үүд хүрээд дуусна. Харин
театрын араар буюу Нака уулаар
хотын зүүн хойд хэсэг төгсөх бөлгөө.
Өдгөө уулын модыг тайрч, бэлд нь
оршуулгын газар харлах болсон ч
уул үзэсгэлэнтэй хэвээр. Чонжинхотын төв анх харахад аятайхан
сэтгэгдэл төрүүлэх боловч сайтар
ажиглавал барилга байшингуудынх
нь цемент ховхорч унасан,
гудамжны гэрлийн шонгууд
гулзайсан нь мэдэгдэнэ. Гэвч
Чонжинд цөөхөн ирэх гийчид үүнийг
тэр бүр анзаараад байдаггүй биз.
Хатагтай Сонгийн гэр цахилгаан
шатгүй найман давхар орон сууцны
хоёр давхарт байрлана. Байр нь
дотроо устай, бие засах газартай
болохыг хараад Сонг ихэд
баярлажээ. 1960аад онд Хойд
Солонгост ийм байранд амьдрах нь
хэрийн хүнд, ялангуяа гарал доогуурхүнд олдохгүй завшаан билээ.
Шалнаасаа халдаг ба халаалтыг
цахилгаан станцаас нэгдсэн
байдлаар дамжуулна. Залуу хосод
тавилга гэж гавихаар зүйл
байсангүй. Тэднийх хоёр өрөөтэйн
нэг нь эцэг эхийнх, нөгөө нь
хүүхдүүдийнх. Ууган охин Ок Хи 1966
онд төрснөөс хоёр жилийн дараа
бас нэг охин, түүний дараа
гуравдахь охин нь мэндэлжээ.
Тухайн үедээ эмэгтэйчүүд хүүхдээ
эмнэлэгт төрүүлэхүйц хэмжээнд
анагаах ухаан нь хөгжсөн байсан ч
хатагтай Сонг бүх хүүхдээ эх
баригчийн ч тусламжгүйгээр, өөрөө
төрүүлжээ. Тэр харагдажбайгаатайгаа адилхан зөөлөн биш,
бэрхшээлтэй тулгараад ирэхээр
чанга хатуу бүсгүй байлаа.
Хатагтай Сонг сагстай хувцас
барин угаалгын газар руу явж байх
замдаа нэг охиноо төрүүлж. Түүнийг
ууган охиноо төрүүлэхэд нялх
биетэй эхийн алдсан төмрийн
дутагдлыг нөхөх, тэнхрүүлэх
зорилготой, далайн нялцгай замган
шөлийг хадам эх нь хийж өгчээ.
Харин ахиад охин төрүүлэхэд нь
сэтгэл дундуур байгаагаа
илэрхийлэн шөл хийж өгсөнгүй,
өөдөөс нь замаг шидээд "өөрөө шөл
хийж уу" гэжээ. Гурав дахь охиноотөрүүлснийх нь дараа хадам эх нь
хатагтай Сонгтой дуугарахаа
больсон байна. Тэгээд чи охин
төрүүлэхээс өөр юм мэддэггүй
амьтан байна гэж дарамталжээ.
Хатагтай Сонг цөхөрсөнгүй.
Түүнийг гэртээ ганцаараа байхад нь
дөрөв дэх хүүхэд нь мэндэлжээ.
Хэвлийгээр нь базлаад байхаар нь
ажлаасаа эрт ирсэн боловч зүгээр
сууж чадахгүй зангаараа шалаа
зүлгээд л байж. Гэтэл гэнэт хамаг
бие нь шархирч өөрийн эрхгүй
угаалгын өрөөг зүглэв. Эцэст нь хүү
мэндлэв. Гэр бүлийнхэн нь баярлаж,
хадам ээж нь түүнд далайн замгийншөлөө ахин хийж өгөх нь тэр.
Чангбо томилолтоор явсан байсан
учир хүүтэй болсноо тухай маргааш
нь олж мэдэв. Тэр ажлаа
дуусгангуутаа эхний галт тэргээр
гарахдаа шинээр мэндэлсэн хүүдээ
дугуй худалдаж авахаа мартсангүй.
Дөрвөн хүүхэдтэй, гэрийн ажилтай
байсан ч хатагтай Сонг долоо
хоногийн зургаан өдөр, бүтэн цагаар
Чусаны Хувцасны Үйлдвэрийн өдөр
өнжүүлэх бүлгийн санхүүгийн тасагт
туслах ажилтнаар ажиллана.
Хөдөлмөрийн насны залуучуудын
хорин хувь нь цэргийн албанддайчлагдсан болохоор
үйлдвэрүүдийг эмэгтэйчүүд нуруун
дээрээ авч явахаас аргагүй. Хойд
Солонгос нэг хүнд ноогдох цэргийн
тоогоороо дэлхийд тэргүүн байр
эзэлдэг. Хатагтай Сонг нэг хүүхдээ
үүрч, нөгөө хоёрыг нь хөтлөн
ажилдаа ирнэ. Хүүхдүүд нь
үйлдвэрийн өдөр өнжүүлэх бүлэгт
хүн болжээ. Өдөрт найман цаг
ажиллах ба үдийн хоолны
завсарлагаар ээлж хүлээлцэх
хооронд дуг хийж амжина. Ажлын
дараа үйлдвэрийн хурлын танхимд
хэдэн цагаар үргэлжлэх үзэл суртлын
ухуулгад суух хэрэгтэй болно. Нэг
өдөр нь Америкийнимпериалистуудтай тэмцэх тухай
ярих бол нөгөө өдөр нь Ким Ир Сен
дэлхийн хоёрдугаар дайны үеэр
япончуудтай хэрхэн дайтаж байсан
талаар бодит болон хэтрүүлэгтэй
түүхүүдийг ярьж өгнө. Намаас
гаргасан шийдвэрүүдийн талаар
өгүүлэл бичиж, мөн Ханбук Илбо
сонины товчлол хийнэ. Энэ бүхнийг
дуусгаад гэртээ ирэхэд 22 цаг гучин
хоромд болсон байна. Хоолоо
хийгээд гэр орноо цэвэрлэснийхээ
дараа л унтаад өглөө үүр хаяарахаас
өмнө босож гэрийнхнийхээ унд цай,
хувцас хунарыг бэлдэнэ. Ингээд
долоо хагаст гэрээсээ гарч ажил
руугаа явна. Тэр таваас илүү цагунтаж бараг л үзээгүй. Долоо хоног
бүрийн Лхагва гаригийн өглөө
Социалист Эмэгтэйчүүдийн
Холбооны Хуралтай учир эрт
ажилдаа ирнэ. Баасан гаригийн
орой өөрийгөө шүүмжлэх хуралтай.
Энэ хурлын үеэр тасгийнхан нь нэг
нэгээрээ босож, өөрийн хийсэн
алдаа дутагдлыг ний нуугүй ярих
ёстой. Үүнийг Католик шашны гэмээ
хүлээдэг заншлын коммунист
хувилбар гэлтэй. Хатагтай Сонг
үргэлж би сайн ажиллаж чадахгүй
байгаа хэмээн үнэн зүрхнээсээ
өөрийгөө шүүмжилнэ. Тэрбээр
өөрийн хэлсэндээ бүрэн итгэлтэй
байлаа. Нойр дутуу өнгөрөөсөнөдрүүд, өөрийн шүүмжлэл, урт
лекцүүд зэрэг тархи угаах хэрэгслүүд
нь өөр юм бодох ч сэхээ өгдөггүй
байж. Сонг хатагтай үнэхээр Ким Ир
Сений хүссэн бие хүн болсон байлаа.
Ким Ир Сений зорилго нь шинэ
улсыг байгуулахад биш илүү сайн
хүмүүсийг бий болгох буюу хүний
мөн чанарыг өөрчлөх явдал байсан
бөлгөө. Иймээс тэр чучхе хэмээн
нэрлэх өөрийн философийг бий
болгож түүндээ Маркс, Энгельсийн
үзэл санаанаас тусгасан ба "өөртөө
итгэх" хэмээн орчуулагдсан байдаг.
Чучхегийн гол санаа нь хүн бүх
зүйлийн эзэн бөгөөд бүхнийгшийднэ. Гэхдээ ядуу нь баянтайгаа,
тариачин нь газрын эзэнтэйгээ
тэмцэж хүн бүр тэгш амьдрах ёстой
хэмээн номлодог. Өөрөөр хэлбэл
хүнийг бурхан биш хүн өөрөө
бүтээсэн гэсэн санаа. Гэвч Ким Ир
Сен коммунизмын гол сургаал болох
дэлхий дахины эв санааны нэгдэл,
нийтлэг байх тухай санааг нь
орхигдуулж, Солонгос үндэсний
үзлийг хэт шүтдэг нэгэн.
Солонгосчууд бол тусгай хүмүүс,
бурхнаас онцгой болгон төрүүлсэн
гэдэгт итгэж, хүчирхэг хөршүүд
болох Япон, Солонгос, Орос
улсуудад найдах хэрэггүй хэмээн
үзнэ. Өмнөд Солонгосчууд болАмерикаас хараат байдгийнхаа
хувьд шившигтэй хүмүүс. Ким Ир
Сен ард түмэндээ хандаж гаргасан
олон номлолынхоо нэгэнд "Бид
хэнээс ч хараат байх ёсгүй.
Хувьсгалаа өөрсдөө манлайлан
хийж, эх орноо өөрсдийн хүчээр
өөрчилнө. Өөрсдийн хүч чадалдаа
итгэж өөрсдийн ухаанаар улс эх
орноо хөгжүүлнэ" хэмээн хэлсэн
байдаг.
Засгийн эрхэнд гармагцаа Ким Ир
Сен Японы эсрэг дайтаж байхдаа
олсон санаагаа социализмын үед
ард түмнээ хяналтдаа байлгах
хэрэгсэл болгон ашиглахаар шийдэв.Тэрээр хувийн хүслээсээ түрүүлж
хамт олны эрх ашгийг бодох ёстой
хэмээн ард түмэндээ ухуулж байлаа.
Ард түмэн нь цорын ганц, агуу их
удирдагчдаа ямар ч хэл үггүй
захирагдах ёстой. Тэр удирдагч нь
Ким Ир Сен өөрөө.
Ингээд тэр ханаж цадсангүй,
хайрлуулахыг хүсэж байлаа. Энд
тэндгүй хадсан зурагт хуудас,
самбарууд дээр Ким Ир Сен өөрийг
нь бахархан харж буй улаан
хацартай хүүхдүүдийн дунд зогсож,
танан цагаан шүд гарган, нүүр
дүүрэн инээмсэглэн буйгаар
зурагдсан байдаг. Хүүхдийн дугуй,тоглоомууд арын дэвсгэрийг нь
дүүргэсэн байх ба үүгээрээ тэр
Иосиф Сталинтай биш харин Санта
Клаустай адил өгөөмөр удирдагч
гэдгээ харуулахыг зорино.
Хонхорхой бүхий хацар нь бусад
дарангуйлагчидтай харьцуулахад
арай эевэргүү харагдуулна. Ким Ир
Сенийг ард түмэн нь эцэг хэмээн
хүндэлж, хайрлаж харьцахыг хүснэ.
Ким Ир Сен ард түмнийхээ дунд
орж, тэднийг бүгдийг нь өөрийн мах
цусны тасархай хэмээн ойлгуулахыг
хичээнэ. Энэ бол Карл Марксын
зорьж байсан коммунизм гэхээсээ
илүү бүх хүн өмнө нь бөхийж, нархэмээн нэрлэдэг Японы хаант
засаглалтай илүү адил нийгэм
байлаа.
Дарангуйлагч бүрт төстэй зүйл
байдаг. Сталины ЗХУ-аас эхлээд
Маогийн Хятад, Чаушескугийн
Румын, Саддам Хуссейний Ирак гээд
бүх дарангуйлагч дэглэмд адил
төстэй зүйл бий. Тухайлбал, төв
талбайд нь сүндэрлэсэн
дарангуйлагчдын хөшөө, албан
тасалгаа бүрт өлгөсөн тэдний хөрөг,
бугуйн цагны нүүрэн дээр зурсан
зураг гээд. Гэтэл тэдгээрээс Ким Ир
Сен ялгарч чадав. Чухам юугаараа
ялгарсан гээч? Тэр хувь хүнийг шүтэхүзлийг шинэ шатанд гаргасан юм.
Тэр хүмүүсийн шашин шүтлэгийг
ашиглав. Тэр шашны хүчийг сайтар
ойлгосон нэгэн байсан ба
коммунист дэглэм тогтохын өмнө,
Пхеньяныг зүүн зүгийн Иерусалем
хэмээн нэрлэгдэж, Христос шашны
төвүүдийн нэг байх үед авга ах нь
Протестант урсгалын сүмийн хамба
асан бөлгөө. Гэтэл Ким Ир Сен
засгийн эрхэнд гармагцаа сүмүүдийг
хааж, библи уншихыг хориглож,
сүсэгтнүүдийг алс хол цөлж,
Христосын хөргүүдийн оронд
өөрийнхөө зургийг ард олондоо
шүтүүлэх болжээ.Сурвалжлагч, сэтгүүлчид Ким Ир
Сен, Ким Чен Ирийн талаар
Пентекостал номлогч шиг завсар
чөлөөгүй магтан дуулна. Сонинууд
нь их удирдагчтай холбоотой ер
бусын үзэгдлүүдийн тухай дуу дуугаа
авалцан бичнэ. "Живж буй усан
онгоцны цэргүүд Ким Ир Сений
тухай дуу дуултал далайн шуурга
намдаж аврагдав. Ким Ир Сенийг
цэрэггүй бүс рүү явж байхад нь
Өмнөдийн мэргэн буучийн сумаас
түүнийг хамгаалж үл мэдэгдэх хүч
манан хөшиг татжээ. Тэр зулзган
мод дэлбээлүүлж, цас хайлуулах
хүчин чадалтай.Хэрэв Ким Ир Сен
бурхан юм бол хүү Ким Чен Ир ньбурханы хүү буюу Есүс Христтэй адил
болж таарлаа. Ким Чен Ирийг
төрөхөд гэрэл цацруулсан од тэнгэрт
харагдаж, давхар солонго татжээ"
гэх мэт. Бид Хойд Солонгосчуудыг
шоолон инээлдэж, элэглэдэг. Гэтэл
хорвоод мэндэлснээсээ эхлээд ийм
үзэл сурталтай нүүр тулдаг,өдрийн
14 цагийг үйлдвэрийн хүүхэд
саатуулах газар өнгөрөөдөг, бүхэл
амьдралынхаа турш үзсэн кино,
уншсан ном сонин, дуулдаг дуу,
гудамжинд хадсан самбар гээд
сурталчилгааны бүх хэрэгслээр гагц
Ким Ир Сений тухай ярьж, магтан
дуулж, түүний талаар эргэлзээ
үүсгэж болзошгүй гаднын мэдээлэлнэвтрэх бүх замыг хаасан байхад энэ
бүхнийг хэн давж гарч ирэх сэн
билээ?
1972 онд Ким Ир Сений 60 насны
ой буюу Хойд Солонгосын үндэсний
баяраар Хөдөлмөрийн Нам их
удирдагчийнхаа дүрстэй энгэрийн
тэмдгийг ард түмэндээ тараав.
Удалгүй хүн бүр энэ тэмдгийг
зүрхнийхээ дээхэн байнга зүүж явах
шаардлагатай боллоо. Хатагтай
Сонгийн гэрийн цулгуй хананд
зөвхөн Ким Ир Сений хөрөг өлгөөтэй
байна. Айлууд ханандаа өөр юу ч
өлгөхийг төр засгаас хориглох бөгөөдах дүү хамаатан садныхаа зургийг ч
тавьж үл чадна. Ким Ир Сен бол
чамд хэрэгтэй цорын ганц хамаатан
хэмээн 1980-аад он хүртэл
сурталддаг байсан бол түүнээс хойш
Хөдөлмөрийн Намын дарга Ким Чен
Ирийн, түүний дараахан эцэг хүү
хоёрын хамт авахуулсан хөрөг гээд
нэг айл энэ гурван зургийг л
ханандаа хадах эрхтэй байжээ.
Сонин хэвлэлүүд агуу их
удирдагчдын хөргийг гал уснаас
аврах гэж яваад амь үрэгдсэн
баатруудын тухай өгүүлнэ.
Хөдөлмөрийн Намаас хөргүүдийг
цагаан алчуурын хамт ард иргэддээ
үнэгүй тараах бөгөөд тоосыг ньарчих зориулалттай уг алчуурыг
тусгай хайрцагт хадгална. Алчуур нь
цонхны шилний завсраар орох
чийгээс үүсэх хөгц, мөөгөнцөр
зэргээс хөргүүдийг хамгаалахад их
хэрэг болно. Ардын Хянан Шалгах
Хорооноос хөргүүдийг хэр цэвэр
хадгалж байгааг сард нэг удаа айл
өрхүүдээр явж шалгана.
Хатагтай Сонг шалгалтаас айдаггүй
байлаа. Учир нь тэрээр хичнээн
яарсан ч өглөө бүр гудсаа хураахдаа,
үдийн хоолоо бэлдэж байхдаа,
хүүхдүүдээ тоглуулахаар гарахын
өмнө ч байнга хөргүүдийг арчина.
Хувцасны энгэрт нүх гаргадаг гээд
удирдагчийнхаа зурагтай тэмдгэээмэгтэйчүүд зүүх дургүй байхад
хатагтай Сонг дуртай нь аргагүй
зүүнэ. Нэгэн удаа хувцсаа сандруу
солихдоо тэмдгээ зүүхээ мартаад
гарчихаж. Гэтэл гудамжинд
Нийгмийн Хэв Журам Сахиулах
Бригадын гишүүний таних тэмдэг
ханцуйдаа зүүсэн нэгэн өсвөр насны
сурагч тааралдаж, тэмдгээ зүүхийг
сануулж гэнэ. Эхний удаа тэмдгээ
зүүхээ мартсан иргэн сануулга авч,
үзэл суртлын сунжирсан лекцэнд
сууж хувийн хэрэгтээ тэмдэглүүлнэ.
Гэтэл хатагтай Сонг тэмдгээ зүүхээ
мартсандаа үнэн сэтгэлээсээ сандарч
тэвдсэн тул хүү өрөвдөж түүнийг
тэмдгийг нь авчруулахаар явуулсанбайна.
Хатагтай Сонг Ким Ир Сений
сургаалын дагуу амьдралаа залахыг
хичээнэ. Түүнд сургаалиудыг
мэдэхгүйн зовлон үгүй.
Үйлдвэрийнхээ суртал ухуулгын
танхимд олон цагаар сонссон
болохоор ихэнхийг нь цээжээр
мэднэ. Тиймээс үр хүүхдээ
хүмүүжүүлэхдээ хүртэл
удирдагчийнхаа хэлсэн үгээс иш
татна. Үнэнч шударга байдал,
өөрийгөө золиослох чадвар зэрэг нь
хувьсгалд зориулах ёстой хувь хүний
эрхэм чанарууд юм гэх мэт. Хүүхдүүд
нь бид үндэсний удирдагчдадаабүгдийг зориулах ёстой гэсэн үзлээр
хүмүүжиж байв. Хүүхдүүд өөрсдийн
төрсөн өдрийг тэмдэглэхгүй атлаа
Ким Ир Сений төрсөн өдрийг
дөрөвдүгээр сарын 15-нд, Ким Чен
Ирийнхийг хоёрдугаар сарын 16-нд
тэмдэглэнэ. Энэ өдрүүд үндэсний
баярт тооцогдох бөгөөд айл өрх
бүрийн нормт хүнсэнд мах дагалдан
ирнэ. Хожим цахилгааны хямрал
нөмөрсөн жилүүдэд зөвхөн энэ хоёр
өдөрт л айл өрхүүдийг гэрэлтэй
өнжүүлдэг байжээ. Төрсөн өдөр
болохоос хэдэн өдрийн өмнө
Хөдөлмөрийн Нам хүүхэд бүрт хоёр
гурван кило хэртэй чихэр жимс
тараана. Жигнэмэг, цэлцэгнүүр,шоколад, бохь зэрэг амттан авна
гэдэг хүүхдүүдийн хувьд маш их аз
завшаантай хэрэг. Гэхдээ яг төрсөн
өдөр болтол хүүхдүүд амттаныг идэх
эрхгүй. Зарим эхчүүд энэ
бичигдээгүй дүрмийг зөрчдөг боловч
хатагтай Сонг ягштал дагаж
мөрдөнө. Төрсөн өдрөөр хатагтай
Сонгийн хүүхдүүд их удирдагчдын
хөргийн өмнө бөхийн ёсолж, "Хүндэт
эцэг Ким Ир Сен танд баярлалаа"
хэмээн хэлэх үед ээж нь хүүхдүүдээ
бахадсан харцаар хардаг байжээ.
Олон жилийн хойно хатагтай Сонг
энэ бүхнээ эргэн
дурссан юм. Тэр өөрийгөө азтайдтооцож байлаа. Чанг Бо сайн нөхөр
байв. Тэр эхнэр хүүхдээ зоддоггүй,
халамжтай, архи уусан ч хэр
хэмжээгээ мэддэг, уухаараа улам л
хөгжилтэй болж, улам таргалаад
байгаа гүзээгээ төмбөлзүүлэн
хөхөрнө. Тэднийх хайраар дүүрсэн,
аз жаргалтай гэр бүл. Хатагтай Сонг
гурван охин, хүү, нөхөр, заримдаа
хадам ээждээ ч хайртай байлаа.
Мөн дээрээс нь Ким Ир Сен эцгээ
хайрлана.
Хатагтай Сонг тэр он жилүүдээс
тааламжтай дурсамж бүхий хэдэн
жилийг санаандаа авч үлджээ.
Хатагтай Сонг нөхөртэйгөө хоёулааамарч, хүүхдүүд нь хичээлдээ
явдаггүй зарим нэг Ням гаригийг гэр
бүлээрээ өнгөрөөснөө санана. Хоёр
жил тэд гэр бүлээрээ гэрээс нь
холгүй байх наран шарлагын газар
очжээ. Хэн нь ч сэлж чадахгүй учраас
бүгдээрээ эрэг даган алхаж, дун түүн
гэртээ авчирч хоол хийж иджээ. Нэг
удаа хүүгээ 11 настай байхад нь
хатагтай Сонг Чонжины амьтны
хүрээлэнд дагуулж очжээ. Өөрөө
хүүхэд байхдаа тойрон аяллаар
амьтны хүрээлэнд очиж үзсэн байв.
Түүнийг үзэж байхад тэнд бар, заан,
баавгай, чоно байсан бол хүүтэйгээ
очиход нь хэдхэн шувуу л үлдсэн
байж. Үүнээс хойш хатагтай Сонгамьтны хүрээлэн рүү дахин зүглээгүй
гэнэ.
Хүүхдүүд нь өсвөр насанд хүрээд
ирэхэд л гэр бүлд нь асуудал үүсэж
эхлэв. Дөрвөн хүүхдээс хамгийн
хэцүү нь том охин Ок Хи байв. Тэр
эхтэйгээ усны дусал мэт адил боловч
арай булцгар, мөн үргэлж хөмхий
зуулттай явна. Ок Хи хурц ааштай
охин болж төлөвшив. Ээж нь
уучламтгай, зөөлөн сэтгэлтэй байхад
охин нь уцаартай, шаналж зовсон
төрхтэй. Гэртээ шөнийн бор хоногт
орж ирдэг ажилтай ээжийн том
охин болж мэндэлсэн тул тэр гэрийн
бүх ажлыг нуруундаа үүрдэг, иймүүрэг хүлээхдээ төдийлөн дуртай
биш байжээ. Ок Хи ээжтэйгээ
адилхан учирсан зовлонтойгоо
эвлэрээд явдаг зантай хүн биш
байж. Тэр амьдралыг нь ямар ч утга
учиргүй болгож буй тэнэг зүйлсийг
тэвчиж байгаатайгаа эвлэрч үл
чадна. Энэ нь залхуу,
дуулгаваргүйдээ биш юм. Зүгээр л
өөрт утгагүй санагдсан зүйлээ
хийхийг хүсдэггүй байв.
Өсвөр насны охид хөвгүүд эх
оронч үүргээ биелүүлэхээс гадна
заавал хийх ёстой байдаг "сайн
дурын ажил" гэгч Ок Хигийн санаанд
үл нийцнэ. Хүүхдүүд 12 хүрмэгцээ лнамар, хаврын ажилд дайчлагдаж,
цагаан будаа тариалах, зэрлэг өвс
зулгаах зэрэг ажлыг хийх ёстой. Тэр
хаврын ажилд явж нүдийг нь
хорсгосон шавьжны хор талбай
дээгүүр цацаж, хувин дүүрэн бордоо
зөөн гүйж байхдаа хорссондоо байж
ядна. Бусад хүүхэд эгнэн алхахдаа
Социализмыг хамгаалцгаая хэмээн
нэгэн зэрэг дуулж байхад Ок Хи л
ганцаараа хөмсөг зангидан
дуулахгүй алхана.
Хамгийн хэцүү үе нь орон
сууцнуудын нийтийн бие засах
газраас "шөнийн бордоо" цуглуулах
ажил байжээ. Химийн бордооолддоггүй учир хүний ялгадасыг
оронд нь ашигладаг байж. Айл өрх
бүр долоо хоног тутам хувин дүүрэн
ялгадас өгөх ёстой бөгөөд нэлээд
зайтай орших агуулахад тушаана.
Оронд нь талон өгөх бөгөөд үүнийгээ
хүнс болгож авна. Өмхий
ханхлуулсан энэ бохир ажил
ихэвчлэн хүүхдүүдэд ноогдоно. Ок
Хи өөрийн ухаанаа ашиглан ажлаа
хөнгөвчлөх арга олов. Тэднийг
хуурах тийм ч хэцүү биш байлаа.
Ялгадас хадгалдаг агуулах манаачгүй
байж. (ялгадсыг хэн л хулгайлаа аж)
Тиймээс охин сэмээрхэн агуулах руу
орж хувин дүүрэн ялгадас
хулгайлаад буцаан тушааж талонооолж авна.
Ок Хи гэртээ ирээд өөрийн
зохиосон бяцхан залиныхаа талаар
хөгжилтэйгөөр ярьж өгтөл худлаа
хэллээ гэж ээждээ зэмлүүлсэн байна.
Ок Хи хүүхдүүдийнх нь дундаас
хамгийн сэргэлэн ухаантай гэдгийг
хатагтай Сонг гадарлалгүй яахав. Тэр
гурван настайдаа байхдаа уншиж
сураад Ким Ир Сений урт
ишлэлүүдээс цээжилснээ хэлж
сонирхуулахад ах дүү хамаатан
садан нь бахаддаг байж. Гэвч
ялгадас тушаах ажил дээр гаргасан
зан ээжийг нь түгшээж, "Ок Хи бол
хувиа хичээгч юм байна. Бүх хүнзэрэгцэн алхах ёстой нийгэмд энэ
хувиа хичээгч яаж зохицон амьдрах
юм бол" хэмээн түгших болжээ.
Охин ахлах сургуулиа төгсөхөд аав
нь танил талаараа дамжуулан
барилгын компанид ухуулагчийн
ажил олж өгөв. Ок Хи төлөвлөгөөгөө
давуулан биелүүлсэн бригад болон
тэдний ачаар зам засварын ажлаа
цаг хугацаанд нь амжилттай
гүйцэтгэж байгаа барилгын
ангийнхаа үйл ажиллагааг
сурталчилж, магтан дуулсан
мэдээллүүд бичих үүрэгтэй. Компани
өөртөө ухуулгын машинтай. Тэр нь
үнэн хэрэгтээ хоёр талдаа "Нийгмийгчучхе сургаалийн дагуу өөрчилье"
гэсэн уриа бичээстэй армийн ямбий
фургон. Машин барилгын
талбайгаар тойрон явахад Ок Хи
бичсэн мэдээллээ чанга яригчаараа
уншина. Энэ нь биеийн хүчний биш,
хялбар, сонирхолтой ажил бөгөөд
бас ухуулга сурталчилгаа хийдгийн
хувьд шаггүй нэр хүндтэй.
Эцэг эх нь охиныхоо ирээдүйг
баталгаатай болгохын тулд
Хөдөлмөрийн Намаас тохирох нөхөр
хайж эхэллээ. Хатагтай Сонг охиндоо
аав шиг нь хүн олж гэрлүүлэхийг
боддог байсан тул нөхөртөө
өөрийнхөө залуу хувилбарыг хайхдаалгавар өгсөн байв. Чанг Бо
томилолтоор явж байхдаа галт
тэргэнд сэтгэл татам залуутай
зэрэгцэн сууж таарчээ. Чой Ёнг Су
Чонжиноос хойхон орших Ражин
хотод амьдардаг, бас нэлээд
боломжийн гэр бүлээс гаралтай
байв. Тэр Солонгосын Ардын
Армийн энгийн ажилтан буюу бүрээ
тоглодог ажилтай. Гайгүй цолтой,
армид алба хашдаг хэн боловч
Хөдөлмөрийн Намд элсэх зам нь
дардан тул залуу тун ч ирээдүйтэй
санагдаж, Чанг Бо гэртээ зочлохыг
урьжээ. Ок Хи, Ёнг Су хоёр 1988 онд
Хойд Солонгосын уламжлал ёсоор
Ким Ир Сений хөшөөний өмнөгэрлэх ёслолоо хийжээ. Ок Хи ухаа
өнгийн хүрэм, хар өмд, Ёнг Су
бараан өнгийн костюмаар гоёцгоож,
асар том хүрэл хөшөөний өмнө
зэнзийрхсэн байдалтай зургаа
татуулсан байна. Тэд их удирдагчийн
хөшөөний өмнө баглаа цэцэг тавин
ёсолж, тэр их хүнээр гэрлэлтээ
баталгаажуулсандаа сэтгэл
хангалуун буцацгаав. Ингээд гэртээ
хатагтай Сонгийн бэлтгэсэн идээ
ундаа бүхий найр хийжээ. Уламжлал
ёсоор бэр болон хүргэний гэрт хоёр
цайллага хийх ёстой. Үүнээс үүдэн
худуудын хооронд бяцхан
өрсөлдөөн болно. Хөршүүд, хамт
ажиллагсад уригдан ирж бэлэг сэлтөгдөг учир тэднийг чадлаараа
дайлах ёстой. Тэдний өгдөг эд зүйлс
нь хөнжил, гал тогооны хэрэгсэл,
толь, гоо сайхны ширээ, хэрэв ар гэр
нь боломжтой бол цахилгаан бараа,
оёдлын машин хүртэл бэлэглэнэ.
Хатагтай Сонгийн хувьд нөгөө тал нь
өөрсдөөс нь гарал үүслийн хувьд
дээгүүр учир бага зэрэг санаа зовж
байв. Иймээс тэр бүх чадлаараа
хичээж, баярын ширээг идээ
ундаагаар дүүргэв. Цагаан будааны
боов, жигнэсэн наймаалж, шарсан
дүпү, арзгар хавч болон гурван
төрлийн хатаасан загас сэлтийг
бэлтгэн ширээнээ өрсөн байлаа. Энэ
бол тэдний гэр бүлээрээ хамтдаабарьсан хамгийн элбэг дэлбэг,
тансаг зоог нь байлаа.
Ёнг Су юнжу хэмээх гар аргаар
нэрсэн, хямд архинд дуртай нэгэн
бөгөөд хэдэн аягыг хөнтөрсний
дараа хөгжимчний уян налархай зан
нь алдагдаж, муу муухай ааш нь
цухалзаад ирнэ.Ок Хид түүний биеэ
тоосон ихэмсэг зан эхлээд эгдүү
хүргэм санагддаг байсан бол сүүлдээ
зэвүү нь хүрдэг болов. Залуу хос
төмөр замын ойролцоо өөрийн
гэсэн байранд нүүж орсон боловч Ок
Хи байнга эцэг эхийнхээ гэрт гүйж
очно. Нэг өдөр нь нүд нь
хөхөрчихсөн явдаг бол маргааш ньуруулаа сэт цохиулсон ирнэ.
Гэрлэснийсээ хойш хагас жилийн
дараа Ёнг Су хамт ажилладаг
залуутайгаа зодоон хийж, цэргийн
хөгжмийн чуулгаасаа хөөгдөв.
Тэндээсээ Мусан дахь төмрийн
хүдрийн уурхайд цөлөгджээ. Одоо
түүнд Хөдөлмөрийн Намд элсэх ямар
ч боломж үгүй болов. Намын
гишүүнд элсэх өргөдлөө хувь хүн
хорь гаруй насандаа л гаргах ёстой
бөгөөд намын нарийн бичгийн дарга
шалгаж шийдвэр гаргах хүртэл
тодорхой хугацаа шаардагдана.
Намд элсэхгүйгээр албан тушаал
дэвшинэ гэж санасны ч хэрэггүй. Тэр
үед хүндрэлтэй жирэмслэлтээс болжОк Хи ажлаасаа гарсан байв. Түүний
байдал хэзээ ч ийм хэцүү байсангүй.
Тун ч удалгүй хатагтай Сонгийн
хүү санааг нь зовоож эхлэв. Хүү нь
Ок Хитэй огт адилгүй, үлгэр жишээч
хүүхэд байж. Нам Ок аавтайгаа
адилхан биерхүү, шөрмөслөг хүү.
Түүнийг дуугаа өндөрсгөхийг,
бусадтай хэрэлдэж байхыг харсан
хүн бараг үгүй. Эцэг эх, эгч нар нь юу
гэнэ, түүнийг л хийнэ. Байгаа эсэх нь
ч мэдэгддэггүй хүүхэд гэж Ок Хи
эрэгтэй дүүгийнхээ тухай бусдад
ярина. Нам Ок сурлагадаа гавихгүй
боловч харин спортоор шилдэгт
орно. Тэр хана руу бөмбөг өшиглөнганцаараа тоглож байхдаа их л
жаргалтай харагдана. Арван нэгэн
нас хүрэхэд нь нэгэн дасгалжуулагч
хүүгийн хөл, гарыг хэмжиж үзээд
Чонжины биеийн тамирын тусгай
сургуульд шилжүүлжээ. Тэр үед
хүүхэд өөрөө ч, гэр бүл нь ч бус
зөвхөн нам засгаас хэнийг жирийн
сургуулиас гаргаж төрөлжсөн
сургууль руу шилжүүлэх, үндэсний
шигшээ багт оруулах ёстойг шийддэг
байжээ. Арван дөрвөн настайдаа
Нам Ок Пхеньян руу боксоор
хичээллэхээр явлаа.
Ингээд долоон жилийн туршид
Нам Ок жилд хоёрхон удаа л гэртээирэх зөвшөөрөлтэй байсан агаад нэг
ирэхдээ арван хоёр л хононо.
Хатагтай Сонг хүүтэйгээ бараг
уулзахгүй. Тэр угаасаа л ээжийнхээ
энгэрт наалдаад уйлдаг зангүй, дээр
нь тийм ч дотно биш харьцаартай
байсан бол одоо бүр харь хүн шиг
болжээ. Тэгээд хатагтай Сонг хүү нь
өөрөөсөө тав эгч хүүхэнтэй учир
үүсгэсэн болохыг шивэр авир
ярианаас мэдэж авч. Гэтэл хүү нь
Пхеньянаас ирэхээрээ гэртээ биш
тэр хүүхнийдээ байх болжээ. Энэ
бол хоёр шалтгаанаар тун ноцтой
хэрэг байв. Хойд Солонгосын эрчүүд
уламжлал ёсоор өөрөөсөө эгч
бүсгүйтэй болзох ёсгүй, гэрлэхийнөмнө бэлгийн харьцаанд орохыг
хориглодог. Хоёрдугаарт, Нам Ок
сургуулиасаа, мөн Социалист
Залуучуудын Лигээс хөөгдөж,
цаашилбал Хөдөлмөрийн Намд
элсэх эрхээ хасуулах аюулд ороод
байлаа. Айлын ганц хүүгийн хувьд
тэр гарал үүсэл сайн эмэгтэйтэй
гэрлэж, гал голомтоо авч явах ёстой.
Эцэг эх нь бүх учрыг шалгаасан
боловч тэр юу ч дуугарсангүй. Гэр
бүлийнхнээсээ улам л холдож,
амралтаараа ирэхээрээ үзэгдэхийг ч
болив.
Нэгэн өдөр Чанг Бо эхнэртэйгээ
зурагт үзээд суужбайлаа. Эднийх байрандаа
өөрийн гэсэн зурагттай цөөн айлын
нэг. 1989 онд зурагт дундаж
ажилтны гурван сарын цалинтай
тэнцэх буюу 175 долларын үнэтэй
байсан ба худалдаж авахын тулд
тусгай зөвшөөрөл хэрэгтэй.
Худалдаж авахаасаа илүү, сайн
ажилласан хүмүүст Ким Ир Сений
бэлэг хэмээн үнэгүй олгодог байж.
Аав нь Солонгосын дайны үед
Өмнөд Солонгосыг тагнах ажлаа
гарамгай гүйцэтгэж байсны учир
Чанг Бо зурагттай болоход хүндрэл
гарсангүй. Тэдний зурагт хэдийгээр
Японы Хитачи брэндийнх боловч
Солонгосын Сонгнаму хэмээхнэртэй. Хойд Солонгост зурагт
радиог эзэндээ очихоос нь өмнө
зөвхөн төр засгийн мэдээллийн
сувгуудыг хүлээн авдаг болгон
өөрчилнө. Гэлээ ч гэсэн үзэгчдэдээ
сонирхолтой л байлаа. Ким Ир
Сений шөнө болгон хийдэг
номлолыг эс тооцвол спортын
уралдаан тэмцээн, концерт, олон
ангит жүжгүүд, мөн Ким Чен Ирийн
студид бүтээсэн кино гарна.
Амралтын өдрүүдээр тусгай
хөтөлбөр нэрийн дор Орос кино
гаргана. Тэд хөршүүддээ телевиз
үзэх бололцоо олгохын тулд хаалгаа
үргэлж нээлттэй байлгана. Нөгөө л
хамт олонч зангаа хадгалах намынзахиасыг биелүүлж байгаа нь энэ.
Чанг Бог асуудалд оруулсан
нэвтрүүлэг бол гутлын үйлдвэр
бороотой улиралд зориулан усны
гутал үйлдвэрлэж буй талаар гарсан
мэдээ байв. Үйлдвэрийн ажилчид
гутлын дамжлага дээр шаламгайлан
ажиллаж, нэг дор хэдэн арван гутал
үйлдвэрлэж байгааг дэлгэцээр
харуулж, нэвтрүүлэгч гутлын чанарыг
магтаж, мөн борлуулалт их байгааг
цохон тэмдэглэв.
"Ийм олон гутал үйлдвэрлэж
байгаа юм бол миний хүүхдүүд
яагаад усны гуталгүй байгаа юм бэ"гэж Чанг Бо чангаар хэлээд инээчхэв.
Дараа нь яах билээ гэдгээ бодож ч
амжаагүй байхад тэр үг амнаас нь
уначихжээ.
Хатагтай Сонг хөршүүдийнхээ хэн
нь матсаныг олж мэдэж чадсангүй.
Нөхрийнх нь хэлсэн үгийг тэр
даруйдаа хорьтын даргад
уламжилсан нь цаашлаад Ардын
Аюулгүй Байдлын Яаманд хүрсэн
байв. Энэ сүртэй нэртэй газар бол
Хойд Солонгосын улс төрийн цагдаа
л гэсэн үг. Уг яам маш олон
мэдээлэгчээс бүрдсэн сүлжээтэй.
Өмнөд Солонгос руу гарсан
цагаачдын яриагаар бол тавин хүнтутамд нэг мэдээлэгч байдаг ажээ.
Нутаг нэгтнээ тагнах явдал уг нь
өнгөрсөн үед л хамаатай баймаар.
Хатагтай Сонгийг зогсоож энгэрийн
тэмдгийг нь шалгасан Социалист
Залуучуудын Холбооны хүү шиг
хүүхдүүд олноороо байх бөгөөд тэд
нийгмийн дэг журмыг сахиулахын
тулд хүмүүс хувцаслах ёсыг дагаж
байгаа эсэх, тухайлбал фудболк,
жинс өмсөж ром тоо хэрэглэж
байгаа эсэх, мөн үсээ хэт ургуулах
зэргээр капитализмын үзэл суртлыг
дэмжиж байгаа эсэхийг нь шалгана.
Эрчүүд үсээ таван сантиметрээс илүү
ургуулж болохгүй. Халзарч явууэрчүүд л долоон сентиметр ургуулж
болно. Энэхүү журмуудыг олонтаа
зөрчвөл Ардын Стандартын Цагдан
Сэргийлэхээс баривчлах хүртэл арга
хэмжээ авч болно. Мөн цагдаагийн
хөдөлгөөнт эргүүл гарах бөгөөд тэд
гудамжаар явж дүрэм зөрчсөн
этгээдийг илрүүлэх эсвэл айл
өрхүүдэд урьдчилан хэлэлгүйгээр
гэнэтийн айлчлал буюу шалгалт хийх
эрхтэй. Тэдний шалгадаг зүйл нь айл
өрхүүд цахилгааны нормоо
хэтрүүлэн хэрэглэж байгаа эсэх, 40
лаанаас дээш гэрэл хэрэглэж байгаа
эсэх, халуун тогоо, будаа агшаагч
хэрэглэж байгаа зэрэг юм. Нэг
удаагийн гэнэтийн шалгалтаар хөршайлын эзэгтэй халуун тогоо хэрэглэж
байснаа нуух гэж хөнжил доороо
хийснээс болж гал гарсан ч түүх бий.
Хөдөлгөөнт эргүүлийнхэн ихэвчлэн
шөнө дундаас хойш тухайн айл
өрхөд, аялах зөвшөөрөл аваагүй
этгээд хоноглож байгаа эсэхийг
шалгах зорилгоор орж ирнэ. Хөдөө
тосгоноос ирсэн хамаатан садан
эсвэл хайр сэтгэлтэй хүн нь хонож
таарвал бөөн асуудал үүснэ. Зөвхөн
цагдан сэргийлэхийнхэн болон сайн
дурын холбооныхон бус, хүн бүр бие
биеэ ажиглаж дүрэм журам зөрчсөн
тохиолдолд мэдээлэх үүрэг хүлээнэ.
Улс орон хэт ядуу, цахилгааны
хомсдолд орсноос цахим аргаартагнах аргагүй учир хүн-тагнуул дээр
түшиглэн үйл ажиллагаагаа явуулна.
Сонин хэвлэлүүд үе үе эцэг эхээ
барьж өгсөн баатарлаг хүүхдүүдийн
тухай өгүүллэг бичиж сүр бадруулна.
Гэрт нь орж зурагт үзчихээд матчих
явдал ийм дэглэмийн үед ердөө ч
гайхах зүйл биш ажээ.
Чанг Богийн байцаалт гурван өдөр
үргэлжлэв. Байцаагч нар хашгирч,
хараан зүхэж байсан боловч харин ч
гар хүрээгүй гэж тэр эхнэртээ
хэлжээ. Чанг Бо хэл ярианыхаа
авьяасаар өөрийгөө хамгаалан гарч
чадсан байна. "Би тэдэнд үнэнээ
хэлсэн. Би хэнийг ч дайрчдоромжлоогүй. Би зөвхөн
хүүхдүүддээ гутал авч өгч чадаагүй
байна. Энэ гутлуудаас авч өгөх
юмсан л гэж ярьсан" хэмээн зүтгэсэн
ажээ.
Тэр хэцүү байдлаас үнэхээр
эвтэйхэн сугарч чадсан байна. Том
гүзээтэй, дарга төрхтэй, ширүүн
царайтай тэрбээр Хөдөлмөрийн
Намын томоохон албан тушаалтан
мэт аашилж, улс төрийн цагдан
сэргийлэх эцэстээ хэргийг нь хааж,
ял шийтгэлгүй өнгөрөөжээ.
Харин гэртээ буцаж иртэл эхнэр
нь байж сууж ядтал нь яншжээ. Энэбол тэдний гэрлэлтийн түүхэн дэх
хамгийн том хэрүүл байлаа.
Асуудлын гол нь нөхөр нь төр засгаа
хүндлээгүйд биш түүнийг амьдралд
нь анх удаа маш их айдаст
автуулсанд оршиж байж. Хатагтай
Сонг үргэлж биеэ зүй ёсоор авч явж,
төр засаг, их удирдагчдаа үнэн
зүрхнээсээ бүхнээ зориулж явсан
болохоор түүнд ийм их айдас төрөх
юм гэж огт бодож байсангүй. Гэрт
хөршийнхөн байхад яах гэж тийм
дэмий юм ярив? Байгаа бүхнээ
алдахад хүрнэ гэж бодсонгүй юу гэж
тэр нөхөр рүүгээ дайрлаа.
Үнэн хэрэг дээрээ ийнхүүшийтгэлгүй өнгөрсөндөө эхнэр нөхөр
хоёр хязгааргүй баярлав. Чанг
Богийн нийгмийн гарал сайн байсан,
намын гишүүнчлэл, мөн хатагтай
Сонгийн хорьтын дарга байхдаа
гаргасан итгэл зүтгэлийг Ардын
Аюулгүй Албаныхан үнэлсэндээ ийм
хөнгөн өнгөрөөлөө гэдэгт хоёулаа
итгэлтэй байлаа. Хэрэв эдгээр хүчин
зүйлүүд үгүй бол Чанг Ботой адилхан
зүйл хэлсэн хэн ч байсан шоронд
орох нь гарцаагүй байсан аж. Нэгэн
эр Ким Чен Ирийн намхан нурууны
талаар онигоо яриад насаараа
шоронд хоригдох ял авсан гэж тэд
сонссон билээ. Хатагтай Сонгтой
хамт ажилладаг асан нэгэн эмэгтэйөдрийн тэмдэглэл дээрээ бичсэн
зүйлээсээ болж шоронд ороход нь
муу урвагч хийсэн зүйлийнхээ үрийг
хүртэв гэж тухайн үед бодож
байснаасаа Сонг одоо ичих шиг
болдог гэж ярьж билээ.
Хэрэг явдал үнэхээр гайгүй
өнгөрлөө. Болсон явдлаас сургамж
авсан Чанг Бо хэл яриандаа их л
хянуур ханддаг болов. Гэвч тэр үзэл
бодол өөрчлөгдөж байгааг
анзаарчээ. Олон жил Чанг Бо бодол
санаанд нь үе үе цухасхан орж
ирсээр асан эсэргүү бодолтойгоо
зөрчилдсөөр л байв. Одоо тэр бодол
нь үл итгэх үзлээр солигджээ. ЧангБо жирийн хүмүүсийг бодвол
мэдээлэлд илүү ойрхон хүн. Хойд
Хамёнг Мужийн Мэдээллийн
Компанид ажилладаг Чанг болон
түүний хамтран ажиллагсдад гадаад
орнуудын, шүүлтүүрт ороогүй
мэдээлэл бэлнээр олдоно. Тэд уг
мэдээллүүдийг хүлээн авч улсынхаа
зорилгод нийцүүлэн хянан
цэвэрлэж, түгээх ажлыг эрхэлдэг
байлаа. Капиталист орнууд
тухайлбал Өмнөд Солонгос 1988 онд
зуны Олимпийг эх нутагтаа хэрхэн
зохион байгуулж байгааг үзэх
завшаан тохиолджээ. Ажил хаялт,
аллага, байгалийн гамшиг гээд
дэлхийн өнцөг булан бүрт болжбайгаа үйл явдлын талаарх
хангалттай мэдээлэл тэдэнд ирнэ.
Чанг Бо бизнес мэдээлэл бичих
тусгай үүрэгтэй. Тэр хамтрал,
үйлдвэрүүдээр тэмдэглэлийн дэвтэр,
дуу хураагчтай явж удирдаж буй
хүмүүсээс нь ярилцлага авна. Буцаж
ирээд бичгийн машин байхгүйгээс
зүгээр үзэг цаас нийлүүлэн
аяллынхаа талаар болон эдийн засаг
хэрхэн урагшилж буй талаар
мэдээлэл бичнэ. Тэр үргэлж эерэг
зүйл бичихийг хичээвч ямар нэгэн
үнэний үзүүрээс байнга оруулна.
Гэвч Пхеньян дахь түүний ахлах
редакторуудын гараар ороод л тэрүнэний үзүүр ор сураггүй болно.
Чанг Бо эдийн засгийн өсөлтийн
талаарх сүр дуулиантай мэдээлэл
худал хуурмаг болохыг хэнээс ч илүү
мэднэ.
Хамт ажиллагсад дотор нь үнэн
сэтгэлээсээ итгэдэг нэгэн найз түүнд
бий. Тэд өөрсдийн амьдарч буй
дэглэм улам бүр жигшил зэвүүцлийг
нь хүргэж буй тухай сэтгэгдлээ
хуваалцах дуртай. Хоёулаа
уулзахаараа хатагтай Сонгийн
нэрсэн архинаас нэг лонхыг задалж
хэдэн хундага явуулсныхаа дараа
хөршүүд нь хуванцар хананы
цаанаас сонсохооргүй нам дуугаар"Тэд бүгд худалч, яаж ингэж чадаж
байна аа" хэмээн тэсэж ядан хэлнэ.
"Зальт этгээдүүд" хэмээн найз нь
хариуд нь дэмжинэ. Ок Хи аавыгаа
найзтайгаа ярьж байхыг сэм сонсоод
сэтгэл дотроо дэмжин толгой
дохино. Аав нь эхлээд
анзаарангуутаа охиноо шууд хөөн
явуулсан боловч яваандаа эвлэрч
хэнд ч хэлэхгүй гэсэн өчгийг нь авсны
дараа нууцаа охинтойгоо хуваалцах
болжээ. Ким Ир Сен өөрийнх нь
зохион ярьдгаар Японы
империалистуудтай тулалдаж
байсан цогтой тэмцэгч биш, харин
ЗХУ-ын утсан хүүхэлдэй болох,
Өмнөд Солонгос Азийн хамгийнбаян улсуудын нэг болсон, тэнд
энгийн ажилчин хүн хүртэл хувьдаа
машинтай болсон тухай ярьж өгнө.
Коммунизм эдийн засгийн
тогтолцооны хувьд сүйрч байгаа
иймээс Хятад, ЗХУ капитализмаар
замнаж эхэлж байгаа тухай бас
хэлсэн юм. Эцэг охин хоёр ийнхүү
хэдэн цагаар ярилцах ба аль нэг
хөрш нь сэм чагнахаас сэргийлэн
үргэлж шивнэлдэнэ. Гэхдээ
дэглэмдээ туйлаас итгэгч хатагтай
Сонгийн эзгүй хойгуур л ийм
завшаан олддог байсан бөлгөө.ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ХАР ТОЛБО БҮДГЭРЭВ
1989 оны 11 сарын есөнд Зүүн
Германы Засгийн газар Баруун
Герман руу нэвтрэн орох
хязгаарлалтыг хүчингүй болгох
шийдвэр гаргасны дараа 1,2 сая хүн
хил гарч, Берлиний ханыг нурааж
эхэлснээр 1990 он гэхэд хананы
багаахан хэсэг нь л түүхийн дурсгал
болон үлдсэн билээ. ЗХУ ганцаардаж
эхлэв. Мао Зэдунгийн хөрөг
Америкийн жуулчид Бээжинд
ирэхдээ худалдаж авдаг загвармуутай цагны нүүрэн дээр л үзэгдэх
төдий болж Румыны коммунист
дарангуйлагч, Ким Ир Сений дотнын
найз Николай Чаушеску буудуулж,
Лениний хөшөөг буулган, хэдэн хэсэг
болгон буталж эхэлсэн цаг үе.
Дэлхий дахины коммунистууд түргэн
хоол, бургер идэн, кока колагаар
даруулж сайхныг нь гайхаж байлаа.
Гэтэл Хойд Солонгост л ямар ч
өөрчлөлт гарсангүй.
Тэд дэлхийн бусад орнуудад
коммунист дэглэм нуран унаж
байгааг өөрийнхөөрөө л тайлбарлаж
байв. Родон Синмун сонинд
коммунист дэглэмүүд нуран унажбайгааг ард түмнийх нь сул дорой
байдалтай холбоотой мэтээр
ухуулна. (Хойд Солонгосын
хэвлэлүүд ард түмнээ бусад
үндэстнээс төрөлхийн хол давуу
хэмээн сурталчилдаг). Зүүн Европын
орнууд болон хятадууд төрөлхийн
сул дорой, сахилга бат муутай
учраас ялагдалд хүрч, социализмын
замналаас ухарсан. Бид төрөлхийн
давуу чанараа хадгалж, Ким Ир
Сенээр удирдуулж байгаа цагт
дэглэмээ бүрэн бүтэн хадгалж үлдэн,
цаашид ч хөгжин цэцэглэх болно
хэмээн сурталчилж, зөвхөн өөртөө
найдах сэтгэлгээг үргэлжлүүлэн
номлосоор иргэдээ гадаадертөнцөөс тасалсан хэвээр байлаа.
Үүнээс үүдэн ард түмэн нь бусад
орнуудад юу болж байгааг анхаарч
үл төвдөн, өөрсдийн замналаа
цаашид үргэлжлүүлсээр.
Хатагтай Сонг ер нь л байдал биш
болж буйг гэрчилсэн олон үйл явдал
өрнөж байхад нүдээ тас анин, чихээ
бөглөсөн мэт өнгөрүүлсээр байв.
Эхлээд шинж тэмдэг бараг
ажиглагдахааргүй хэмжээнд байсан
бол удалгүй хэдхэн агшинд
анивалзаад хэвийн болдог гэрэл
хэдэн хором тасарч, сүүлдээ хэдэн
цаг, өдрөөр байхгүй болдог болжээ.Аажимдаа цахилгаан тасрах нь
жирийн үзэгдэл болж, долоо хоногт
хэдхэн цагаар ирдэг болов. Орон
сууцны хэрэглээний ус тасарлаа.
Хатагтай Сонг ус ирмэгц байгаа бүх
хувин саваа дүүргэн авч,
хэрэгцээний усаа нөөцлөх хэрэгтэйг
ухаарчээ. Гэвч зөвхөн ундны
хэрэгцээндээ л хүрэх хэмжээний ус
нөөцөлж чадахаас биш угаалга,
цэвэрлэгээ хийхэд хаанаа ч хүрэхгүй.
Байрны усны насос цахилгаанаар
ажилладаг тул цахилгаан дахин
ирэхээс өмнө ус дуусна. Тиймээс
хуванцар савнууд цуглуулж, нэг
байшингийн цаана орших худгаас ус
авдаг болов. Ус зөөх нь хатагтайСонгийн өглөөний жижүүрт ажлын
нэг болон хувирлаа. Өглөө босоод
гудаснуудаа хурааж, их
удирдагчийнхаа хөрөгний тоосыг
арчдагтай нь адил заавал хийх
ажлын нэг болов. Ажил руугаа
явахаар нэгдүгээр замаас суудаг
трамвайн ажиллах цагийн хуваарь
цахилгааны саатлаас болоод
тогтворгүй болсон тул хатагтай Сонг
явган явахыг илүүд үзэх болсноос
бага насны хүүхэдгүй ч илүү эрт
босох шаардлагатай тулгарав.
Трамвай хааяа нэг ирэхээр
зорчигчид нь багтахгүйгээр
барахгүй, зарим нь шатнаас
дүүжлэгдэн ил явна. Хатагтай Сонгажил руугаа алхахад ойролцоогоор
нэг цаг зарцуулна.
Чонжины үйлдвэрүүд Поханаас
хойд зүгт, Японы цэргийн бааз
байсан, одоо Хойд Солонгосын
Ардын Армийн штаб болсон Нанам
хүртэл арван гурван км үргэлжилсэн
нутаг дэвсгэрт байрлана. Томоохон
үйлдвэрүүдэд Чонжины Төмөрлөг,
Кимчакийн Ган ба Төмөрлөгийн
үйлдвэрүүд, Химийн Гаралтай Бөс
Барааны Үйлдвэр, Металлургийн
Хоёрдугаар Үйлдвэр, тавдугаар
сарын 10 хэмээх Нүүрсний Уурхайн
Машин Механизмын Үйлдвэр, мөн
бугын цусан эврээр эм үйлдвэрлэдэг
Мажоны Эмийн Үйлдвэр зэрэг орно.Хатагтай Сонг үйлдвэрлэлийн
районы төгсгөл хэсэгт орших,
үндэсний томоохон үйлдвэрүүдийн
нэг болох Чусаны Хувцасны Үйлдвэрт
ажилладаг байв. Уг үйлдвэрийн
Чонжины салбар хоёр мянган
ажилчинтайгаас дарга нар, машины
жолооч нараас бусад нь
эмэгтэйчүүд. Тэндхийн иргэд
амьдралынхаа ихэнх үеийг дүрэмт
хувцас өмсөж өнгөрөөдөг болохоор
уг үйлдвэр оюутны, дэлгүүрийн
худалдагчийн, галт тэрэгний
үйлчлэгчийн, үйлдвэрийн ажилчдын
дүрэмт хувцас л үйлдвэрлэнэ.
Хувцсыг 1939 онд Солонгосын нэгэн
эрдэмтний зохион бүтээсэн виналонхэмээх гялалзсан нийлэг
материалаар хийнэ. Уг материалыг
Чонжингоос эргийн доод хэсэгт 175
милийн цаана орших Хамхунг
хэмээх газар үйлдвэрлэдэг.
1988 оны эхээр виналон
материалын нийлүүлэлт тасалдах
болов. Хатагтай Сонг болон
үйлдвэрийн бусад ажилчдын
сонссоноор даавууны түүхий эд
олдохоо больсон, бас цахилгаан
байхгүй учраас нийлүүлэлт тасалдах
болжээ. Хэн ч тодорхой мэдээлэл
өгсөнгүй. Даавуугүйгээр хувцас
үйлдвэрлэх боломжгүйгээс үйлдвэр
сул зогсох болов. Оёдолчидүйлдвэрийнхээ шалыг угаах, тоног
төхөөрөмжийнхөө тоосыг цэвэрлэх
зэргээр цаг нөгцөөж, материал
ирэхийг хүлээнэ. Үйлдвэр нам гүм
боллоо. Урьд нь оёдлын машины
тачигнах дуу сонсогддог байсан
үйлдвэрийн зааланд одоо зөвхөн хог
шүүрдэх, шал арчих чимээ л
сонстоно.
Ажилчдыг сул зогсоохгүйн тулд
үйлдвэрийн захиргаа "тусгай ажил"
зохион байгуулжээ. "Тусгай ажлын
хүрээнд"бүсгүйчүүд худалдаж,
солилцож болох бүх зүйлийг эрж
хайж, олдсон зүйлээ зарахыг нь
зарж, хүнсээр солихыг нь солихболов. Нэг өдөр эмэгтэйчүүд төмөр
зам дээр гарч, нохойн баас
цуглуулан бордоонд хэрэглэх юм
болов. Дараа нь хаягдал төмөр
цуглуулжээ. Эхлээд зөвхөн оёдолчид
гардаг байсан бол дараа нь хатагтай
Сонг зэрэг захиргааны ажил
эрхэлдэг бүсгүйчүүд хүртэл
хамрагдах боллоо. Зарим нь
хүүхдүүдээ харан үлдэж байхад
үлдсэн нь хаягдал түүхээр гарах
зэргээр "тусгай ажлаа" ээлжээр хийж
эхлэв. Хүрэх зам хэцүү байвч, "намаа
бид хамгаална" хэмээн дуулан
алхацгаана. Нэгэн удаа тэд далайн
эрэг рүү хаягдал метал түүхээр явав.
Хатагтай Сонг уг нь хөлөө норгохдургүй байлаа. Тэрбээр хүүхдүүдээ
бага ахуйд хясаа түүхээр гэрийнхээ
ойролцоох эрэг рүү явахдаа хүртэл
усанд хөлөө дүрдэггүй байжээ.
Хатагтай Сонгийн үеийнхэн дотор
усанд сэлж чаддаг хүн ховор. Ус
гүехэн байсан ч тэр жихүүцнэ. Гэвч
энэ удаа аргагүйн эрхэнд өмдөө
өвдөг хүртлээ шууж байгаад, зотон
шаахайгаа тайлалгүй ус туулж,
сагсаараа хаягдал төмөр шүүв.
Ажлын өдөр дуусахад дарга нар нь
төлөвлөгөөгөө биелүүлсэн эсэхийг
шалгах гэж түүсэн төмрийг нь
жигнэж үздэг байжээ.
Эмэгтэйчүүд энэ тааламжгүйаяллаас яаж ийгээд сугарч үлдэхийг
хичээдэг байлаа. Цалин авахгүй ч
хэн ч ажлаасаа гарч зүрхлэхгүй.Ажил
хийхгүй бол хүнсний талон олдохгүй.
Хэрэв ямар нэгэн хүндэтгэх
шалтгаангүйгээр долоогоос дээш
хоногийн хугацаагаар ажил тасалбал
хорьж саатуулах төв рүү илгээнэ.
Зарим эмэгтэй гэр бүлийн хэн
нэгэн өвдсөн хэмээн шалтгаан
тоочиж, эмчээс магадлагаа авчирна.
Ингэхийн тулд нүд ирмэж толгой
дохиод л болоо. Бүсгүйчүүд тэртэй
тэргүй хийх ажилгүй болохоор дарга
нар нь ч эмчийн магадлагааг шалгаж
үзэхийг урьдал болгохгүй. Гэтэл энэбүхэн хатагтай Сонгод нэг л биш
санагдана. Тэр урьдын адил яг л
цагтаа ажилдаа ирнэ. Оёдолчид
ажилдаа ирэхгүй болохоор хүүхэд
саатуулах газар ч ажиллахгүй. Дарга
нар нь цаг нөхцөөхийн тулд Ким Ир
Сений тухай лекц уншихыг оролдох
боловч цахилгааны хүчдэл муугаас
үйлдвэрийн танхимд харанхуй оргих
тул энэ санаагаа орхино.Олон
жилийн туршид өдөрт арван
дөрвөөс арван таван цаг ажилладаг
байсан хатагтай Сонгод анх удаа
амрах завшаан олдов. Тэр ширээн
дээрээ гараа дэрлээд л
зүүрмэглэчихнэ. Энэ байдал хэр
удаан үргэлжлэх бол гэсэн зурвасбодол хааяа нэг орж ирдэг байжээ.
Нэгэн өдөр хатагтай Сонгийн
дарга, ажилчдын хүндлэлийг
хүлээсэн, шударга, ажилдаа махруу
намын гишүүн нэгэн эмэгтэй үлдсэн
ажилчдыг өрөөндөө дуудаад санаа
нь зовсон байртай хоолойгоо
зассанаа "Байдал ойрын ирээдүйд
сайжрах төлөвгүй боллоо. Иймээс
эгч нар минь өөр өөрсдийн замаа
бодох хэрэгтэй боллоо доо" хэмээн
хэлэв. Хатагтай Сонг үүнийг сонсоод
цочирдов. Даргынх нь хэлсэн өөр
арга зам гэдэгт арай л биеэ үнэлэх
гэсэн утга агуулагдаагүй байлтай.
Тэгэхээр наймаагаар амьдралаазалгуул гэсэн үг үү?
Бусад коммунист орнуудтай адил
Хойд Солонгос ч хар захтай байлаа.
Ихэнх бараа бүтээгдэхүүнийг
хувиараа зарж, худалдаж авах нь
хууль бус ч хар зах оршсоор л байв.
Хар захын талаар гаргах журам
үргэлж шинэчлэгдэх боловч хэн ч
мөрдөхгүй. Ким Ир Сен ард
иргэддээ ногоо тарьж, хураасан
ургацаа зарж борлуулах зөвшөөрөл
олгосноор хүмүүс хатагтай Сонгийн
байрны ард байх хоосон зайг
ашиглан зах бий болгов. Зах ч гэж
дээ шороон дээр саравч босгоод л
дотор нь хураасан ногоогоо зарна.Голцуухан шар манжин, байцаа
зарах боловч заримдаа хуучин
хувцас, хэрэглэж байсан сав суулга,
хуучин ном ч наймаалах нь бий.
Шинээр үйлдвэрлэгдсэн бараа
бүтээгдэхүүн зарах хориотой. Шинэ
бүтээгдэхүүнүүдийг зөвхөн их
дэлгүүрээр л зарна. Тариа будаа
зарах бас л хориотой. Зарж байгаад
баригдвал шууд л шоронд сууна.
Хатагтай Сонгийн бодлоор гадаа
нь ажиллаж байгаа зах бохир,
замбараагүй газар. Наймаачид нь
ихэвчлэн ахимаг насны эмэгтэйчүүд.
Тэд зарах ногоон дээрээ бохирон
суугаад хахирган дуугаарногооныхоо үнийг зарлан
бахиралдана. Хэдийгээр эмэгтэйчүүд
тамхи татахыг ард нийтээрээ
жигшин зэвүүцдэг ч тамхичин
эмэгтэйчүүд энэ зах дээр байж л
байна. Эдгээр хөгшин эмсийг хараад
хатагтай Сонгийн зэвүү хүрнэ. Ер нь
л зах дээр юм зарна гэдэг тийм
хүсмээр ажил биш байлаа. Үзэл
сурталтай, соёлтой, коммунист
хүний хувьд хар зах дээр наймаа
хийнэ гэдэг бол байж болшгүй зүйл
хэмээн манай хатагтай бодно.
Үнэн хэрэгтээ жинхэнэ
коммунистуудад дэлгүүр орох хэрэг
ч байхгүй. Учир нь Их эцэгхэрэгцээнээсээ илүү зүйл худалдан
авахын эсрэг соёл бий болгохыг
чармайж байв. Дээрээс нь хэрэгцээт
зүйлсийг нь улсаас тараагаад
өгчихөж байгаа юм чинь.
Гэтэл Азийн бусад оронд зах гэдэг
зүйл жинхэнэ утгаараа хөгжин
цэцэглэж байхад Хойд Солонгосын
хамгийн алдартай нь болох
Пхеньяны нэг, хоёрдугаар их
дэлгүүрт зарагддаг бараанууд нь нэр
төдий л зүйлс байх. 2005 онд
Пхеньянд очихдоо би энэ хоёр
дэлгүүрээр орж үзсэн. Нэгдүгээр
давхартаа Хятадад үйлдвэрлэсэн
дугуй тавьсан нь үнэхээр заржбайсан уу эсвэл гадаадынханд
зориулан үзмэр болгон тавьсан эд үү
гэдгийг нь ялгаж чадаагүй. Пхеньянд
1990ээд оны үед очсон зарим
гадныхан ярихдаа дэлгүүрүүдийнх
нь цонхон дээр хуванцар чихэр
жимс үзүүлэн болгож тавьсан байсан
гэлцсэн нь ортой л байх.
Энэ улсад бүх зүйлийг их удирдагч
Ким Ир Сений хишиг нэрээр
тараадаг учраас дэлгүүр хэсэх
шаардлагагүй. Зун, өвлийн нэжгээд
иж бүрэн хувцас гээд жилд хоёр
удаа хувцасны хангалт авчихна.
Шинэ хувцаснуудыг ихэвчлэн Ким Ир
Сений төрсөн өдрөөр ажлын газрынхэлтэс, тасаг эсвэл сургуулиар
дамжуулан тараана. Энэ нь их
удирдагч сайн сайхан бүхний эх
үндэс гэдгийг харуулах зорилготой.
Зотон, хулдаасан шаахай тавьж өгнө.
Арьсан гутал маш тансаг хэрэглээнд
орох бөгөөд хамаатан садан нь
гадаадад амьдардаг, эсвэл гадагшаа
томилолтоор явдаг хүмүүс л арьсан
гутал, шаахай өмсөж чадлаа
гайхуулна. Хувцасны үйлдвэрүүдээс
хувцасны хангалт ирнэ. Виналон
хэмээн хувцас хийдэг материал нь
будаг даахдаа муу тул хэдхэн өнгө л
зонхилно. Хар хөх бол үйлдвэрийн
ажилчдынх, албан хаагчдынх саарал
эсвэл хар, улаан өнгө харинсурагчдын улаан бүчнийх гэх мэт.
Сурагчид арван таван нас хүрч,
эвлэлийн гишүүн болох хүртлээ
өсвөрийн пионерийн гишүүн байж
улаан бүч зүүн хичээлдээ явна.
Хүмүүст мөнгө байхгүй болохоор
дэлгүүр ороод ч яах билээ. Цалин
хэмээн олгож буй зүйл нь нэр төдий,
хөдөлмөрийн хөлс гэхээсээ
тэтгэмжид илүү ойртоно. Хатагтай
Сонгийн сарын цалин болох 64 вон
нь албан ёсны ханшаар 28 доллар
бөгөөд нийлэг материалаар хийсэн
ганц цамц ч авч хүрэхгүй. Цалин нь
ойр зуурын хэрэгцээнд буюу үс
засуулах, кино үзэх, автобусны билетавах, сонин худалдан авах зэрэгт л
арай ядан хүрнэ. Дээр нь
эрэгтэйчүүд нь тамхи, эмэгтэйчүүд
нь оо энгэсэг авна. Хойд Солонгосын
эмэгтэйчүүд оо энгэсэг их хэрэглэдэг.
Тэдний түрхдэг час улаан уруулын
будаг нь барууны 1940өөд оны кино
оддыг санагдуулах бөгөөд ягаан
хацар өнгөлөгч нь өвөл даарснаас
болоод цонхийсон царайг нь засаж
өгнө. Чонжины дүүрэг бүрт улсын
дэлгүүр байна. Дүүрэг бүрийн
дэлгүүр ялгарах юмгүй ижил.
Бүсгүйчүүд гадаад байдалдаа их
анхаарал тавьдаг. Хатагтай Сонг
нүүрээ будахгүй гарч явснаас
өглөөний ундаа уухгүй байхыг илүүдүзнэ. Төрөлхийн буржгар учир
үсчинд очих хэрэг гарахгүй. Харин
бусад эмэгтэйчүүд үсчинд очиж хими
хийлгэнэ. Үсчний газар нь
үйлчилгээний газар гэхээсээ илүү
хурлын танхимыг санагдуулна.
Танхимд нь хоёр эгнээ сандал
эгнүүлэн тавьж нэг эгнээнд нь
эмэгтэйчүүд нөгөөд нь эрэгтэйчүүд
сууж үсээ засуулдаг. Үсчид бүгд
төрийн үйлчилгээний албан хаагчид
бөгөөд Үйлчилгээний Товчоонд
харьяалагддаг. Энэ товчоо гутал
болон дугуй засварын үйлчилгээг
давхар хариуцдаг.
Хүнсний, бичиг хэрэгслийн,хувцасны дэлгүүр байна. Гэхдээ ЗХУ-
ынх шиг урт дараалал үүсэх нь бараг
үгүй. Хэрвээ дуу хураагч, цаг ч юм уу
том зүйл худалдаж авах болбол
харьяалагдах хэлтсийнхээ даргад
өргөдөл бичиж зөвшөөрөл авах
ёстой. Мөнгөтэй л бол хүссэн зүйлээ
худалдаж авна гэсэн ойлголт үгүй
ажээ.
Хойд Солонгосын тогтолцооны
томоохон амжилтуудын нэг нь
улсаас үнэгүй олгодог хүнсний
ногдол. АНУ-ын 31 дэх ерөнхийлөгч
Херберт Хүүверийн сонгуулийн
амлалт болох "айл бүрийн тогоонд
тахианы мах" гэдэг шиг Ким ИрСений амлалт нь хүн бүрт өдөрт
гурван аяга будаа, махтай шөл өгөх
явдал байлаа. Будаа, ялангуяа
цагаан будаа тэдний хувьд хамгийн
дээд хоол. Гэвч энэ нь хүн бүрт
зориулсан амлалт биш байлаа.
Зөвхөн дээдчүүдийн хүрээнийхэнд л
хүртээлтэй. Харин жирийн иргэд
нийгмийн гарлынхаа хэр хэмжээгээр
улсаас амуу будааны хувь хүртэнэ.
Биеийн хүчний хүнд хөдөлмөр
эрхэлдэг нүүрсний уурхайн ажилчид
өдөрт 900 грамм амуу буудай
хүртэж байхад үйлдвэрийн ажилчин
хатагтай Сонгод 700 грамм ногдоно.
Улсаас хоолны хольц, тухайлбал шар
буурцгийн сүмс, ургамлын тос,гоймонг хүртэл ард иргэддээ үнэгүй
түгээнэ. Үндэсний баярын өдөр буюу
Ким Ир Сений төрсөн өдрөөр гахайн
мах, хатаасан загас олгоно.
Хамгийн сайхан зүйл нь намар
кимчиний байцаа тараах явдал
байв. Кимчи гэдэг нь халуун ногоонд
дарсан байцааг хэлэх бөгөөд цагаан
будаа шиг Солонгосын үндэсний
хоолны салшгүй хэсэг.
Солонгосчуудыг кимчигүй удаан
тэсэхгүй гэдгийг дарангуйлагчид
сайн ойлгосон байлаа. Гэр бүлийн
том хүнд 70 кг, хүүхдэд 50 кг байцаа
ногдох учир хадам ээж нь хамт
амьдрах болсноос хойш хатагтайСонгийн гэр бүл 410 кг байцаа авдаг
болжээ. Байцааг давслаад, их
хэмжээний улаан перцээр амталж,
заримдаа вандуй бас зулзаган сам
хорхой хольж болдог. Хатагтай Сонг
улаан лууван, манжингийн кимчи
дарна. Тэрээр энэ ажилдаа хэдэн
долоо хоног зарцуулж, дарж
дууссаныхаа дараа өндөр шавар
ваарнуудад савлана. Чанг Бо түүнд
кимчинүүдийг зоорин дахь өөрсдийн
хэсэгт аваачиж тавихад нь тусална.
Уламжлал ёсоор кимчигдарахдаа
гадаа цэцэрлэгт нь ваартай нь
булдаг ба энэ нь кимчиг хүйтэн
байлгах боловч хөлдөөхгүй
зориулалттай юм. Гэтэл орон сууцныхувьд ийм боломж үгүй учир урт
модон тэвш хийж ваарнуудаа
байрлуулаад гадуур нь шороогоор
чигжинэ. Ингээд ажил дууссаны
дараа тэвшээ хамгийн сайн
цоожоороо цоожлох ёстой.
Чонжинд кимчиний хулгай түгээмэл
байв. Хойд Солонгос шиг хамт
олонч, өөрийгөө биш бусдыг боддог
оронд хүртэл хулгай байх юм даа.
Хэн ч кимчигээ бусадтай хуваахыг
хүсэхгүй нь ойлгомжтой.
Ким Ир Сений олсон амжилт
эхний үедээ үнэхээр анзаарахгүй
өнгөрөөх аргагүй байв. 1945 онд
Солонгос үндэстэн хоёр хуваагдсаныдараа Хойд нь Өмнөдөөсөө хамаагүй
баян байжээ. 1960-аад онд
Солонгосын эрдэмтэд "эдийн
засгийн гайхамшиг" хэмээх нэр
томьёо гаргаж ирсэн нь Хойдчуулын
эдийг засгийг хэлсэн хэрэг. Он удаан
жил өлсгөлөн байсан ард түмнийг
хоолтой нь залгуулна гэдэг асар их
амжилт байв. Ялангуяа сайтар
тунгаан бодоогүй хуваалт хамгийн
үржил шимтэй газрыг нөгөө талд
үлдээсэн ба дэд бүтэцгүй шахам
болсон, байшин барилгын далан
хувь нь дайны хөлд нурж сүйдсэн
орныг боломжийн түвшинд
авчирсан гэж үздэг. Хүн бүр орох
орон өмсөх хувцастай болов. 1949он гэхэд Хойд Солонгос бичиг үсэг үл
мэдэх явдлыг бүрэн устгасан Азийн
анхны орон боллоо. 1960-аад оны
үед тус оронд айлчлахаар Хятадын
хилийн зүгээс галт тэргээр ирэх
зочид хүн амын амьдралын түвшин
сайн байгааг шагшин магтдаг байв.
Үнэн хэрэгтээ Хятадад амьдарч
байсан уугуул солонгос үндэстнүүд
Мао Зэ Дуны санаачилсан Агуу Их
Хамтралжих хөдөлгөөнөөс улбаалан
бий болсон өлсгөлөн гачлангаас
зугтааж Хойд Солонгосыг зорьцгоож
байв. Хүн ард нь байшингаа ваараар
дээвэрлэж, 1970 он гэхэд хот тосгон
бүр цахилгаанжсан байв. Хамгийн
цөлх гэгддэг Тагнуулын Төв Газрыншинжээч Хелен Луис Хантер хожим
нь нууцлалын зэрэглэл нь цуцлагдаж
хэвлэлд нийтлэгдсэн тайландаа Ким
Ир Сений Хойд Солонгосын хүн
ардын амьдралын түвшин гайхах
сэтгэгдэл төрүүлсэн тухай цухас
дурдсан байдаг.
Тус улс социалист системийн
орнууд дотроо үлгэр дууриал болж
байлаа. Тэд Хойд Солонгосын ололт
амжилтыг бахдаж, Өмнөд
Солонгосын хоцрогдлыг гайхацгааж,
социализм үнэхээр гэрэлт ирээдүй
авчирна хэмээн итгэцгээж байв.
Гэтэл бодит байдал үнэхээр тиймбайв уу? Хойд Солонгосын эдийн
засгийн өсөлт мэт харагдаж асан
бүхэн худал хуурмаг, нүд хуурах
төдий зүйл байжээ. Эдийн засгийн
үзүүлэлтээ нийтэд зарладаггүй
бөгөөд зарлавал хуурмаг зүйлийг
мэдээлж, ирсэн зочдоо, зарим
тохиолдолд өөрсдийгөө ч
мунхруулах гэж үгээ барна. Эдийн
засагчид газар тариалангийн үйл явц
буюу ургац хураалт, үйлдвэрийн
бүтээгдэхүүний гарцын талаар
статистик мэдээ санаанаасаа зохиож
хэлнэ. Үнэндээ бодит байдлыг дарга
нартаа тайлагнахаас эмээдэг
байжээ. Нэг нь нөгөөдөө худлаа
хэлж, доороосоо дээшээ хуурмагтоо баримтаар цэнэглэгдсэн ийм
нөхцөлд Ким Ир Сен эдийн засаг нь
нуралтад орох үед л сая бодит
байдлыг мэдсэн нь аргагүй биз ээ.
Бусдаас үл хамаарч, бие даасан
улс орон болгон хөгжинө хэмээн
хоосон цэцэрхсэн тэд нэг системийн
орнуудаасаа яах аргагүй туслалцаа
авдаг байжээ. Нефть, цагаан будаа,
бордоо, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл,
үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, том
оврын болон суудлын машинуудыг
тусламжаар авна. Чехословакаас
рентгений тоног төхөөрөмж,
инкубатор авч, Зүүн Герман уран
барилгачдаа илгээнэ. Ким Ир СенОрос Хятад хоёрыг маш
чадварлагаар сөргөлдүүлж, дундаас
нь аль болох их тусламж олж авахыг
чармайж байв. Хуучны маягийн
дарангуйлагчийн ёсоор хөрш
орнуудаасаа бас хүндлэл хүлээж,
Сталин хуягласан лимузин явуулж,
Мао Зэ Дун бүрэн тоноглосон галт
тэрэгний цуваа бэлэглэсэн байна.
Ким Ир Сен болон 1980-аад оноос
эцгийнхээ албыг бага багаар авч
байсан Ким Чен Ир нар улс орондоо
бий болсон гамшигт байдлыг даван
туулахын тулд газар дээр нь
зааварчилгаа өгдөг болов. Эцэг хүү
хоёрт мэдэхгүй чадахгүй юм гэжбайсангүй. Геологи ч бай, мал аж
ахуй ч бай тэд бүгдийг мэднэ. "Агуу
их удирдагчийн хүү, манай ирээдүйн
удирдагч ямааны аж ахуйд айлчлан
очиж, газар дээр нь зааварчилгаа
өгч, хүнлэг энэрэнгүй сэтгэл гаргасан
явдал нь тус газрын үйл ажиллагаа
болон ямааны сүүний гарц, цагаан
идээ боловсруулалтад ихээр
нөлөөлөхүйц онцгой чухал үйл явдал
боллоо" гэж Ким Чен Ирийг
Чонжины ойролцоо ямааны аж
ахуйд очсоных нь дараа Мэдээллийн
Төв Агентлаг сүр дуулиантай
мэдээлнэ. Нэг өдөр манай хүнсний
гол бүтээгдэхүүн цагаан будаа бус
төмс байх ёстой гэсэн зарлиггаргана. Дараа нь тэмээн хяруул
үржүүлэх нь хүнсний хомсдолоос
гарах арга зам хэмээн тунхаглана.
Ким Ир Сений хийсэн бодлогогүй,
үндэслэл муутай нэг алхам бүрд улс
орон нь бүдчин байлаа.
Улсын төсвийн ихэнх хувь цэргийн
зардалд явж буй нь тодорхой байв.
Хойд Солонгосын үндэсний нийт
бүтээгдэхүүний 25 хувийг батлан
хамгаалах зардал идэж байхад
үйлдвэржсэн орнуудад энэ төрлийн
зардал таван хувь л байдаг. 1953
оноос хойш ямар нэг тулаан
болоогүй атал АНУ-ын Пенсилвани
муж улстай тэнцэхүйц энэ жижиг улсдэлхийд цэргийн тоогоороо дөрөвт
ордог бөгөөд нийт албан хаагчдын
тоо нь нэг сая орчим. Хүн амын дунд
явуулдаг ухуулга сурталчилгаагаар
бол империалист гүрнүүд Хойд
Солонгос руу бууны амаа чиглүүлэн
хэзээ мөдгүй дайрахад бэлэн байдаг
аж. 1991 онд ЗХУ-ын Улс Төрийн
Товчооныхны дунд Хойд Солонгосын
ирээдүйн залгамжлагч болохын
хувьд нэр хүнд нь гялалзтал өсөж
байсан Ким Чен Ир улсынхаа зэвсэгт
хүчний дээд командлагчаар
томилогдов. Хэдэн жилийн дараа
Ким Ир Сений онол чучхэ-д зориулж
босгосон хөшөө дурсгалын хажууд
тус улсын төрийн бодлогын гол цөмнь манай Ардын Арми байх болно
гэсэн утга бүхий сурталчилгааны
самбарууд сүндэрлэх болов. Үүнээс
эхлэн залуу Кимийн тухай кинонууд
театруудад давамгайлан гарах болж
тэрбээр томоохон тоглоом буюу
цөмийн зэвсэг, алсын тусгалтай
пуужин үйлдвэрлэхэд анхаарлаа
хандуулах болжээ. Дэлхийн
хоёрдугаар дайны төгсгөлд АНУ
Хирошимаг бөмбөгдсөнөөс хойш,
Ким Ир Сен өөрийн орныг цөмийн
зэвсэг бүхий их гүрэн болгохыг
мөрөөдөж, 1960-аад оноос хойш
Пхеньяны хойд хэсгийн уулархаг
нутагт орших Зөвлөлтийн загвараар
баригдсан Ёнбений цөмийнтуршилтын төвд судалгаа явуулж
эхэлжээ. Улс орных нь нэр хүнд олон
улсын хэмжээнд буурч байх үед
улсынхаа болон өөрийн нэр хүндийг
аврах цорын ганц арга зам нь
цөмийн хөтөлбөрийг эрчимжүүлэх
явдал хэмээн Ким Чен Ир үзэв.
Хуучирсан үйлдвэрүүд болон дэд
бүтцээ сэргээн босгохоор
оролдохын оронд Америкийн эзлэн
түрэмгийллийг цөмийн зэвсгээр
тогтоон барих нэрийн дор нийт
төсвийн ихэнхийг зэвсэглэлээр
хөөцөлдөхөд зарцуулж байлаа. 1989
онд цөмийн тогоонд ашигладаг
түлшний савхнаас цөмийн зэвсгийн
плутон гаргаж авах зорилгоорбаяжуулах үйлдвэр байгуулжээ.
1990өөд онд АНУ-ын Тагнуулын Төв
Газрын мэдээлснээр гаргаж авсан
плутон нь нэгээс хоёр атомын
бөмбөг хийхэд хангалттай болсон
байжээ. Ким Чен Ирийн хувьд
зорилгодоо хүрч л байвал улс орон
дампуурах эсэх нь огт хамаагүй
болов. "Цөмийн зэвсэг, пуужин зэрэг
нь эрх мэдлээ хадгалж үлдэх цорын
ганц арга зам гэж үзэж байсан"
хэмээн Пхеньянаас дүрвэсэн өндөр
тушаалын албан хаагч 2006 онд
надад өгсөн ярилцлагадаа дурдсан
билээ.
Хойд Солонгосын байдал уламхэцүү болсоор. Ким Чен Ир хүйтэн
дайн дуусч, хуучин социалист
системийн орнууд зэвсгийн
хэнээрхлээ орхиж зах зээлийн эдийн
засаг руу шилжиж байгааг ойлгохыг
ч үл хүснэ. Өрсөлдөгч Өмнөд
Солонгос нь 1970-аад оны дунд үеэс
Хойд хөршөө гүйцэн түрүүлж,
дараагийн арван жилийн дотор
Хойд нутаг тэдний тоосонд үлдэв.
ЗХУ, Хятад улсууд коммунизмын эв
нэгдлийг ч огоорон төлбөрөө цагт нь
төлдөггүй төрийн мэдлийн
үйлдвэрүүдтэй Хойд Солонгостой
биш Хьюндэй, Самсунгтай бизнес
хийхийг эрхэмлэх болов. 1990 онд
задран унахынхаа өмнө ЗХУ ӨмнөдСолонгостой дипломат харилцаа
тогтоосон нь Хойд Солонгосын нэр
хүндийг дэлхий дахинд навс унагав.
Хятад хоёр жилийн дараа ЗХУ-ын
жишгийг дагажээ.
1990ээд оны эхээр 10 тэрбум
долларт хүрээд байсан өрөө төлж
чадахгүйд хүрсэн Хойд Солонгосоос
зээлдүүлэгчид залхаж эхлэв. Москва
импортолдог бүтээгдэхүүнүүдэд
урьдын социалист системийн
орнуудын төлдөг байсан
хөнгөлөлттэй үнэ биш дэлхий
дахины жишиг үнэ төлөхийг
шаардах болжээ. Өмнө нь Хойд
Солонгосын шатахууны дөчин таванхувь, хүнсний бүтээгдэхүүний
гуравны хоёрыг хангаж уруул шүд
шиг ойрхон хэмээн хэлэгддэг байсан
Хятад улс одоо импортын
бүтээгдэхүүнийхээ үнийг урьдчилан
бэлэн мөнгөөр төлөхийг шаардах
болов.
Ийнхүү тус үндэстэн гацаанд
орлоо. Хямд түлш, шатахуун, түүхий
эдгүйгээр үйлдвэрүүд нь ажиллах
аргагүй болж экспортлох
бүтээгдэхүүнгүй болов.
Экспортгүйгээр валютын нөөцгүй,
валютгүйгээр шатахуун импортлох
ямар ч боломжгүй болж. Ингэснээр
улс орон даяар цахилгаан хангамжүгүй болж, цахилгаанаар ажилладаг
усан шахуургатай нүүрсний
уурхайнууд хаагдав. Нүүрсний
хомсдол эргээд цахилгаан
станцуудыг элгээр нь хэвтүүлж,
хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний
гарцад ч нөлөөлж эхлэв. Хамтралууд
ч ялгаагүй, цахилгаангүйгээр үйл
ажиллагаа нь доголдож эхэлжээ.
Тэдний үржил шим муутай хөрснөөс
23 сая хүнийг тэжээх хэмжээний
ургац авах нь үргэлж хүндрэлтэй
байж. Механикжсан усалгааны
систем нь цахилгааны тасалдлаас
болж ажиллахгүйд хүрч, химийн
бордоо, шавьжны хорны үйлдвэрүүд
нь шатахуун болон түүхий эдийнхомсдолоос шалтгаалан хаагдсанаас
хөдөө аж ахуйн салбар дампуурч
эхлэв. Хүнсний хомсдол бий болж
ард олон өлсгөлөнд нэрвэгдэж,
хөдөлмөрийн бүтээмж буурлаа.
Ийнхүү тус улсын эдийн засаг чөлөөт
уналтад орсон юм.
Хойд Солонгос 2009 оны
байдлаар хүнсний ногоо, тариа,
цагаан будаа зэрэг газар
тариалангийн гаралтай хүнсний
бүтээгдэхүүнээ нийтийн эзэмшлийн
газар тариалдаг цорын ганц улс
болон үлдсэн байв. Улс бүх ургацаа
хураан авсныхаа дараа тодорхой
хэсгийг нь тариаланчдад буцаажөгнө. Гэвч 1990-ээд оны эхээр ургац
багасч, тариаланчид өөрсдөө
хүнсний хомсдолд орсон учир
ургацаа нуудаг болов. Саравчныхаа
дээвэр дээр ургацаасаа нуусан
тариаланчийн дээвэр нурж
баригдсан тухай яриа ч гарч байлаа.
Нийтийн тариалангаас илүү
өөрийнхөө саравчны ард хувийн
жижиг талбай эсвэл уулын бэл дэх
атар газрыг ашиглан тарьсан тариан
талбайгаа гэх болжээ. Хөдөө талаар
нь явж үзвэл хувийн талбай болон
хамтралын тариан талбайнууд тод
ялгарч харагдана. Хувийн ногооны
талбайд хүнсний ногоо алаглан
ургаж, харин дэргэд нь сайндурынхан эх оронч үүргээ биелүүлж
тарьсан хатангиршсан үр тарианы
хэдхэн үе бүхий хамтралын тариан
талбай хөглийн харагдана.
Хотынхон энэ хямралд илүү
өртсөний учир нь хөдөөгийнхөнтэй
адил ногооны талбайгүйд байлаа.
Гэрлэснээсээ хойш хатагтай Сонг
хоёр гялгар уут бариад хүнсний
ноогдлоо авахаар ойролцоо орших
хүнс түгээх цэг рүү арван тав хоног
тутамд явдаг байв. Ороход өрсөн үй
түмэн бараан дундаас сонголтоо
хийдэг их дэлгүүртэй энэ хүнсний цэг
огт адилгүй. Ямар ч хаяг байхгүй,гадуураа төмөр хашаатай, "хүнс
тараах цэг" хэмээн нэрлэгдэх
байшингийн гадаа эмэгтэйчүүд
дугаарлан зогсоно. Хүн бүхэн
цаанаас зааж өгсөн өдөртэй.
Хатагтай Сонг сар бүрийн 3,18нд
хуваарьтай. Хэдийгээр хуваарьт
өдрөө очих боловч дараалал ихтэй
учраас хэдэн цагаар зогсох хэрэг
гарна. Байшин руу ороход
халаалтгүй цементэн ханатай жижиг
өрөөнд бүртгэлийн дэвтрээр дүүрсэн
ширээнийхээ ард залхсан царайтай
эмэгтэй угтана. Хатагтай Сонг
ноогдол хүнснийхээ дэвтэр, бага
зэрэг мөнгө, ажлын газрынх нь
төлөвлөгөөгөө биелүүлсэн гэсэнтодорхойлолт зэргийг эмэгтэйд
өгөхөд тэрээр ноогдох хүнсийг нь
тооцоолж, дэвтэр дээр нь бичилт
хийнэ. Хатагтай Сонг, Чанг Бо хоёр
тус бүрдээ 700 грамм, хадам ээж нь
тэтгэвэрт гарсан болохоор 400
грамм, хүүхэд тус бүр 500 грамм
амуу будааны нормтой. Хэрэв гэр
бүлийн гишүүдээс хэн нэг нь
томилолтоор явсан бол гэртээ
байгаагүй өдрийнх нь тоогоор амуу
будаанаас суутгана. Бичилт хийж
дууссаны дараа эмэгтэй тамгаа авч
улаан бэхэнд дүрж байгаад гурван
хувь баримт дээр дарна. Нэг хувь
баримт хатагтай Сонгод очно.
Ингээд агуулах руу очиж хүнсээторондоо хийлгэж аваад харина.
Уутан дотор юу байгааг гаднаас нь
хараад таах боломжгүй. Заримдаа
байх ёстойгоосоо бага, заримдаа их
байх жишээтэй. 1989 оны үед тэдний
хүнсний ноогдол мэдэгдэхүйц
багасчээ. Ногдлоо авахдаа урд
өмнөхөөс хөнгөн байгааг нь анх
мэдэрснээс хойш очих тутамд уут нь
улам л хөнгөрөх болов. Зарим сард
25 хоногт, дараагийн сард нь 10
хоногт л хүрэлцэх хүнс олгох болов.
Цагаан будаа нүдний гэм болж
арвай, амуу тариа л олдохтой
үгүйтэй. Ургамлын тос хааяа нэг
олддог байсан ч одоо сураггүйболжээ. Хатагтай Сонг гомдол гаргая
гэж бодсон ч үгүй. Бодсон ч тэр
гомдоллож чадахааргүй нэгэн билээ.
Хожим нь "хэрвээ би гомдол
тавих юм бол нөгөөдүүл чинь ирээд
л шууд ачаад явчихна шүү дээ"
хэмээн ярьсан юм. Засгийн газар нь
үүссэн нөхцөл байдлын талаар
үнэмшихэд бэрхээс нь эхлээд
илэрхий хийсвэр хүртэл янз бүрийн
тайлбар хийж байлаа. "Хоёр улс
нэгдэх тэр тэнгэрлэг өдөр өлссөн
Өмнөд Солонгосын ард түмэнд
өгөхөөр төр засаг нь хүнс нөөцөлж
байгаа. АНУ хориг тавьснаас болжхүнсний хомсдол үүсч байна гэх
мэт". Хэдийгээр ор үндэсгүй боловч
хүмүүс итгэж л байлаа. Учир нь 1993
оны эхээр Цөмийн Зэвсэг Үл
Дэлгэрүүлэх Гэрээг цуцлахаар
сүрдүүлсний хариуд АНУ эдийн
засгийн хориг тавихаар айлгасан
байна. Родонг Синмун сонинд АНУ-
ын тавьсан хориг арга хэмжээнээс
болж манай ард түмэн удаан
шаналан зовж байна хэмээн бичнэ.
Тэд өөрсдийгөө тэвчээртэй гэж
үздэг. Үнэхээр ч тэвчээртэй хүмүүс.
1938-1939 он хүртэл Ким Ир Сен
Японыг эсэргүүцсэн партизануудаас
бүрдсэн жижиг отрядыг командалж
20 гаруй хэмийн тэсгэм хүйтэнд, цасзудан дундуур, өлсгөлөн гачланг эс
тоож, мянга мянган дайснуудын
эсрэг хэрхэн баатарлагаар тулалдаж
байсан тухай худал түүх зохиож
өлсгөлөнд нэрвэгдсэн ард түмнээ уг
баатарлаг жишээг даган дуурайхыг
уриалж байлаа.
"Дэлхий дээр ямар ч хүчин
Солонгосын ард түмний хувьсгалын
үйл хэрэгтээ ялалт байгуулах замд
саад болж үл чадна. Бүгд Найрамдах
Ардчилсан Солонгос Улс үргэлж
хүчирхэг гүрэн байх болно" хэмээн
сурталчилна.
Өлсгөлөнг тэсэж гарах ньиргэдийн эх оронч үүрэг болон
хувирлаа. Пхеньяны сурталчилгааны
самбарууд дээр "Өдөрт хоёр л удаа
хооллож заншицгаая" гэсэн
лоозонгууд шинээр бичигдэв.
Зурагтаар гэдэс нь мушгирч өвдсөн
эр хэт их будаа идсэнээс болжээ
гэсэн утгатай баримтат кино
цацагдана. "Хүнсний хомсдол бол
түр зуурын асуудал. Ирэх жилийн
ургацаар бид хангалттай үр тариа,
хүнсний ногоо, цагаан будаа хурааж
авна" хэмээн хөдөө аж ахуйн
албаны хүмүүс сонинд нийтлэгдсэн
ярилцлагадаа дурдаж байв.
Гадаадын хэвлэл 1992 онд ХойдСолонгос дахь хүнсний хомсдлын
талаар бичихэд, хэвлэл мэдээллийн
хэрэгсэл нь асар дургүйцэн,
няцаахыг оролдож байлаа.
Төр засгаас хүнсийг маш хямд
үнээр түгээдэг. Ингэснээр манай
хүмүүс будаа ямар үнэтэйг
мэддэггүй. Энэ бол Хойд Солонгос
дахь бодит байдал. Бид ард түмнээ
хоол хүнсний талаар санаа зовохгүй
амьдраасай гэж хүсэж байна.
Хэрэв тэд бодит байдлыг элдвийн
худал ухуулга сурталчилгаагүйгээр
мэдэх юм бол ямар аюултай
нөхцөлд буйгаа ойлгох байсан бизээ. Тэдэнд сонголт үгүй. Нутгаасаа
зугтан гарч, удирдагчдаа түлхэн
унагаж, санал бодлоо чөлөөтэй
илэрхийлэх, эсэргүүцэх эрхгүй
болохоор ямар ч арга үгүй.
Нийгэмдээ зохицож амьдрахын тулд
хүмүүс чөлөөтэй сэтгэж, аливааг
эрэгцүүлэн бодох хэрэггүй. Гэтэл хүн
гэдэг амьтанд байгалиас заяасан
өөдрөг зөн совин гэж бас байдаг
ажээ. 1930-аад онд Германы
еврейчүүд үүнээс дор байна гэж үгүй
хэмээн өөрсдийгөө зоригжуулж асан
бол Хойд Солонгосчууд энэ бол цаг
зуурын асуудал, удахгүй бүх зүйл
сайхан болно гэж өөрсдийгөө
хуурна.Ухуулга сурталчилгааны шинэ
кампанит ажил хэрэгжиж эхэлсэнтэй
холбоотойгоор дотооддоо чагнах,
тагнах явдал хэр хэмжээнээс хэтрэв.
Хүмүүс бодит байдлын талаар
гомдол тавих тусам үүний эсрэг авах
хэмжээг улам чангатгав.
1970аад оноос эхлэн хатагтай
Сонг үе үе хорьтын даргаар
сонгогдон ажиллах болжээ. Жил бүр
хорьтын даргаар дунд насны,
гэрлэсэн, хариуцлагатай эмэгтэйг
сонгодог бөгөөд энэ дүрд хатагтай
Сонг маш сайн тохирохоор хүн.
Тэрээр ажилсаг, эрч хүчтэй, хувийнзохион байгуулалт сайтай, үнэнч,
хичээл зүтгэлтэй бас бусадтай учир
зүйгээ сайн ололцоно. Өөрийн
бүлгийн арван таван айлаас хэн нь
явган зам цэвэрлэж, байшингийн
урд талын зүлгийг тайрч, хог хаягдал
цуглуулж хаях талаар хуваарь гарган
ягштал мөрдүүлнэ. Ямар нэг
сэжигтэй зүйл гарвал дээш нь
яаралтай мэдэгдэх үүргийг тэр
хүлээнэ.
Хатагтай Сонг Ардын Аюулгүй
Байдлыг Хамгаалах Яамны нөхөр
Канг хэмээх эмэгтэй ажилтанд
илтгэх үүрэгтэй. Нөхөр Канг
Хөдөлмөрийн Намын гишүүн,Пхеньянд танил талтай гэгдэх
нэгэнтэй гэрлэсэн ба өөрөөс нь хэдэн
насаар эгчмэд эмэгтэй. Хэдэн сар
болоод нөхөр Канг хатагтай
Сонгийнд ирж ганц нэг аяга
эрдэнэшишийн нэрмэл уунгаа
тайланг нь сонсоно. Тэдний байрны
оршин суугчид асуудал гаргадаггүй,
байр бүхэлдээ тайван болохоор
хатагтай Сонгод илтгэх зүйл бараг
үгүй. Нэг удаа Чанг Бо хүүхдийн
гутлын тухай ярианаас болж
асуудалд орсноос бусдаар тэдний
байрныхан өөр хүндрэл гаргаж
байсангүй.
Гэвч нөхөр Канг хатагтай Сонгийгшахаж шаардах болов. Хүнс ховор
байхад хүмүүс элдэв юм ярих л
ёстой, нийгмээ муулж буй эсэхийг
заавал олж мэд гэж тулгаж эхэллээ.
Тэд юу ч ярьдаггүй гэж хатагтай
Сонг эсэргүүцнэ.
Үнэхээр юу ч ярихгүй. Хүмүүс
хоорондоо ярилцаж байснаа
түүнийг орж ирмэгц дуугаа хурааж,
эвгүй нам гүм байдал үүснэ. Дарга
нь дээш нь тэдний тухай тайлан
тавьдгийг хүн бүхэн мэдэх юм
хойно.
Нөхөр Кангийн сэтгэл ханасангүй.
"Чи эхлээд өөрөө төр засгаа муулаадүз. Хүнс яагаад ховордоод байна гэх
мэт. Тэгээд яахыг нь хар" хэмээн
зааварчилна. Хатагтай Сонг сулхан
толгой дохиод хурдан холдож
явахыг хичээнэ. Тэр хэлснээр нь хийе
гэж хэзээ ч бодож байсангүй.
Хөршүүдээс нь хэн ч эсэргүү бодол
санаа өвөрлөөгүй гэдгийг хатагтай
Сонг сайн мэдэж байлаа. Тэдэн дунд
ардын дайсан үнэхээр байхгүй.
Хатагтай Сонг үзэл суртлаас залхаж
эхэллээ.
Хоол муутайгаас болоод тэр
ядарч турж эхлэв. Үр хүүхдээ тэжээх
хоол хэрхэн олох талаар өдрийн
бодол шөнийн зүүд болно. 1991оноос хойш хувцасны үйлдвэр огт
ажиллахаа больж сүүлийн нэг жилд
тэр гар дээрээ бэлэн мөнгө тавиагүй.
Хүнсний бүтээгдэхүүн байхгүй
болохоор түгээх төвүүд ч
ажиллахгүй. Иймээс хүнсний талон
аваад ч хэрэг нь үгүй болов .Чанг Бо
илүү цагаар ажилласныхаа хөлсөнд
ургамлын тос, жигнэмэг, тамхи архи
зэргийг олж ирдэг байснаа ч больж.
Их дэлгүүрүүдийн лангуунууд бүр
хоосров. Үйлдвэр нь хаагдсаны
дараа хатагтай Сонг хар зах дээр
очихоос ичдэг байснаа больжээ. Хар
зах дээр хүнсний олдоц сайн.
Заримдаа будаа харагдах боловч
тэнгэрт хадсан үнэтэй. Нэг килобудаа 25 вон буюу хүнс түгээлтийн
төвөөс авдгаас нь арав дахин илүү
үнэтэй.
Хатагтай Сонг хар зах дээр
ажиллах тухай бодсоор л байв. Тэр
юу хийж чадах билээ? Өөрт нь газар
байхгүй учраас ногоо тарьж зарах
боломж үгүй. Хэдэн тоо л нааш
цааш болгохоос өөр наймааны
чадвар гэхээр юм бас үгүй. Дөрвөн
хүүхэд тэжээдэг, дээрээс нь том
охиныхоо хуримыг хийсэн болохоор
хадгалсан мөнгө гэхээр юм үлдээгүй.
Сүүлд нь тэр гэрийнхээ эд хогшлоос
зарж болох юм гэж бодоод эд
зүйлээ тооцоолж үзэв. Дорнодахины нэг зураг, зурагт, нөхрийнх
нь номууд бас оёдлын машин.
Хатагтай Сонгтой адил мянган
мянган хүн юугаа зарж өл залгуулах
талаар бодолд автсан байлаа.
Хаанаас хүнс олох вэ?
Чонжинд газар гэж юм байхгүй
болтол нь бүгдийг цардсан учир
ойрхон гарч, ойд ан хийж, жимс
түүж амь зуулгаа залгуулна гэсэн
ойлголт үгүй. Хатагтай Сонгийн
гэрийн ойролцоо байдаг далайн
эргээс загас түүх гэхээр ус нь хэт
гүнзгий учир гараар загас барих
боломжгүй. Хүнс залгуулж болохцорын ганц газар нь Нанамын
ойролцоох ногоо болон цагаан
будааны тариалангийн талбайнууд
байлаа.
Хүмүүс хоол хүнс олохоор ихээхэн
хол газрыг туулах болов. Кёнсаны
ойролцоох цэцэрлэгт хүрээлэнгээс
жимс түүхээр хүмүүс олноор ирдэг
боллоо. Амралтын өдрүүдээр
Чонжиныхон таван км-ийн зайд
орших энэ цэцэрлэгт хүрээлэн рүү
зугаалга хийж буй дүр үзүүлэн алхан
ирнэ. Хэн ч өлссөндөө хоол эрэн ирж
байгаагаа мэдэгдүүлэхийг үл хүснэ.
Энд Япон руу экспортолдог бэрсүүт
жүржийн хэрийн том, алим шигбуржгар гадаргуутай лийр
тариалдаг. Лийр боловсроод
ирэхээрээ модноосоо унаж түүхэд
амар болно. Лийр түүгчдийн ихэнх
нь хүүхдүүд. Сургуульд өгдөг үдийн
хоол багассаар сүүлдээ байхгүй
болох үед өлссөн хүүхдүүд хичээлээ
таслан хоолны эрэлд гарав. Хүүхдүүд
төмөр утсаар хийсэн торон хашааны
доогуур ядах юмгүй мөлхөн орж,
жимс авч иддэг байлаа. 1992 онд
арван настай байсан нэг хүү
автобусны арын шатнаас зүүгдэн
Нанамын эцсийн буудалд хүрч уг
цэцэрлэгт хүрээлэн рүү нэг цаг
хэртэй алхаж хүрдэг байж.
Жижигхэн биетэй болохоор түүнийгхэн ч үл анзаарна. Торон хашааны
доогуур ядах юмгүй шурган орж
авчирсан уутандаа багтах хэрээр нь
лийр чихэж авчраад найзууддаа
хувааж өгдөг байснаа хожим нь
дурсан ярьсан юм.
Бусад хүмүүсийн ярьсан түүх бүр ч
өрөвдөлтэй. Тухайн үед анагаахын
сургууль төгсөөд резидентурынхаа
үед явж байсан Ким Жи Юн нэгэн
амралтын өдрөөр эцэг эх, эгч, нөхөр
болон хоёр бяцхан дүүтэйгээ
цэцэрлэгт хүрээлэн рүү алхан ирсэн
байна. Уйлж сандаргаад байсан
хоёр бяцхан дүүгээ үүрч дүүрсээр
зорьсон газраа очиход үд өнгөрсөнбайж. Гэтэл тэднээс өмнө олон хүн
ирсэн байсан учир жимс бараг
үлдсэнгүй. Арай ядаж ганц ширхэг
бага зэрэг ялзарсан лийр олж аваад
гэртээ авчирч чанаад тав хувааж
эцэг эх, хоёр бага дүү, хүргэн ахдаа
хувааж өгөхөд өөрт нь болон эгчид
нь үлдэх юм байгаагүй хэмээн
дурсан ярьсан юм. 1993 оны
есдүгээр сарын есний өдрийг тэр
хэзээ ч мартдаггүй. Бүхэл өдөржин
өлөн хоосон явсан Ким Жи Юн
амьдрал нь эргэлт буцалтгүйгээр
өөрчлөгдсөнийг ойлгож цаашдаа
хэрхэн амь зуухаа мэдэхгүй
мэлрэхэд хүрчээ. Ард түмэн бодит
байдлыг ойлготлоо олон жилбайдал дээрдэнэ хэмээн найдсаар
байсан билээ.ТАВДУГААР БҮЛЭГ
Хайр дурлалын түүх
Хүмүүс хотоос хөдөө тийш хүнс
хоолны эрэлд цуврахыг анх ажиглах
үедээ Ми Ран ахлах сургуульд сурч
байв. Чонжин руу дугуйгаа унаад
явж байхдаа гуйлга гуйх гэж буй юм
шиг тааран уут барьсан хүмүүс
замын хоёр талын цэцэрлэгт
хүрээлэн рүү хошууран явж байх нь
тааралддаг байв. Зарим нь
тутарганы талбай руу ч явж
харагдана. Аавынх нь ажилладаг
шаазангийн шавар олборлох
уурхайнуудын арын уулнаас
түлээний мод түүж буй хотынхонтойч тааралдана. Уг нь Ми Ран
хотынхныг өөрсдөөс нь хамаагүй
дээр амьдралтай гэж боддог байлаа.
Учир нь Чонжинд зөвхөн
Хөдөлмөрийн намын гишүүд болон
тэдний гэр бүлийнхэнд зориулсан их
дээд сургууль, том театр, хоолны
газрууд байрладаг.
Гэтэл бол жижигхэн хотыг тойрсон
хэдэн тосгоноос бүрдсэн асар өргөн
төв гудамж бүхий дүүрэг юм. Японы
түрэмгийлэгчдийг ялсан Ким Ир
Сений амжилтыг бахархаж,
мөнхжүүлэхээр барьсан том чулуун
хөшөө төв гудамжинд нь байрлана.
Шаазан ваарны, керамикийн хоёр ч
үйлдвэр байх бөгөөд 1948 онызургаадугаар сарын таванд Ким Ир
Сен зочилж, газар дээр нь даалгавар
өгсний дурсгалд зориулж
"зургадугаар сарын таван" хэмээн
нэрийдсэн цахилгаан хэрэгслийн
томоохон үйлдвэр оршино. Ми
Раны төрөлх тосгон яг хөдөө биш ч
хотыг бодвол тариалангийн газар
хүрэлцээтэй. Далайн эрэгтэй
ойролцоо газрын хөрс элсэрхэг,
овон товон багатай бас үржил
шимтэй байдаг. Далайн эргээс
холдоод уул руу өндөр газартаа нарс
мод элбэг. Баян хуур хэлбэртэй
байшингуудын хоорондох нарийн
зурвасуудад улаан чинжүү, байцаа,
манжин, бүр тамхи хүртэл тариалахболов. Бүх эрчүүд тамхи татдаг
болохоор дэлгүүрээс авснаас
өөрсдөө тарьж ургуулах нь хамаагүй
хямд тусна. Хавтгай дээвэр бүхий
байшинтай хүмүүс дээвэр дээрээ
тэвш байрлуулж, ногоо тарих нь
бий. Хэдийгээр энэ мэтээр ногоо
тарих боловч хэмжээ нь бага учир
эрх баригчид тоож оролдох нь үгүй.
Өлсгөлөнгийн эхний жилүүдэд
хүмүүс ийм маягаар амиа аргацааж
байлаа.
Аав нь цалин авах нь багассаар
бүр болих үед Ми Раны ээж
амжиргаагаа залгуулахаар ханцуйшамлан ажилд оров.Хэдийгээр ээж
нь гэрийн сайн эзэгтэй байгаагүй ч,
аргагүй байдалд орохоороо бас ч
чаддаг юмтай хүн байж. Гэрээрээ
дүпү хийж заран, бас гахай
үржүүлэхээр оролдсон ч тэжээлийн
хомсдлоос амжилтгүй болж, харин
оролдсон зүйлүүдээс нь хамгийн
амжилттай нь дуураймал зайрмаг
болов. Ээж нь хуучин хөлдөөгч
хүнээс худалдан авав. Сүү, цөцгий
олдохгүй учир дүпү шахсанаас
үлдсэн шингэнийг ашиглана.
Түүнийгээ улаан шош, элсэн
чихэртэй холиод мөсний саванд
хийгээд хөлдөөнө. Хүмүүс хүүхдээ
эрхлүүлэхээс татгалздаггүй, илүүганц хоёр воныг амттан авахад
дуртайяа зарцуулдаг учраас уг
бизнес амжилт олж байв.
Хөдөлмөрийн Намаас хувиараа
мөнгө хийхийг хориглосон боловч
ээж нь тоосон ч үгүй. Ээж нь эсэргүү
санаатайдаа биш, үзэл сурталд
төдийлөн ач холбогдол өгдөггүйдээ
тийм зоригтой байсан юм.
Дуураймал зайрмаг зарж олсон
мөнгөөрөө амуу будаа заримдаа
цагаан будаа ч авдаг байжээ.
Ми Раныг далдуур шүтэн бишрэгч
Жун Сан бас өлсгөлөнг мэдрэхгүй
амьдарч байв. Жун Саны аавын
талын эмээ өвөө нь бараг жил бүр
усан онгоцоор айлчлан ирнэ. 1990-ээд оны эхээр усан онгоц Чонжинд
ирэхээ больсноос хойш Жун
Саныхан хамаатнуудтайгаа
уулзахаар Уонсон боомт ордог
болов. Онгоцны тавцан дээр зогсож
буй хамаатнуудтайгаа уулзан
тэврэлдэж, уйлалдаж байх зуур өвөө
нь зузаан түрийвчтэй мөнгө
хүүгийнхээ халаасанд шургуулна.
Мөнгөө аль болохоор мэдэгдэхгүй
дамжуулахгүй бол албаныхан
харчихвал татвар өгөхийг шаардана.
Заримдаа дугтуйнд 2000 доллартай
тэнцэхүйц иен байна. Японы
солонгосчууд өөрсдийнх нь өгдөг
мөнгөгүйгээр тэндэх хамаатнууд нь
өлсөж зовно гэдгийг сайн мэддэгбайжээ.
Жун Саны байшин ардаа хувийн
хашаатай байсан учраас аав нь
талбайгаа жижиглэн хувааж, төрөл
бүрийн ногоо тарих болов. Тэр
жижигхэн тэмдэглэлийн дэвтэр дээр
ямар үр тарьсан, суулгацын гүн, үр
нь хэр зэрэг хугацааны дараа
соёолсон, ногоо ургаад боловсрох
хүртэл ямар хугацаа орсон зэргийг
нарийн бичиж тэмдэглэдэг байв.Ээж
нь Японоос худалдаж авсан сайхан
гал тогооны хэрэгслээ нарийн хоол
хийхдээ ашиглана. Хурц иртэй
хутгаараа лууван, манжинг савхан
хэлбэрээр хэрчиж, агшаасан будаандээр тавиад далайн байцаанд
ороож иднэ. Үүнийг кимбаб гэж
нэрлэх бөгөөд өмнөд Солонгост
алдартай Японы макигийн хувилбар
байжээ. Талбайдаа ургуулсан ногоо,
хар захаас авсан будаа хоёроороо
хооллон Жун Саны гэр бүл
Хөдөлмөрийн Намын элит гишүүдээс
бусад хүн амын ихэнхээс нь илүү
тансаг амьдарч байлаа.
Тэдний цорын ганц бахархал бол
Жун Сан хүү өөрөө байв. Шөнийн нэг
цаг хүртэл хичээлээ давтсаныхаа
дараа түр дугхийгээд үүрээр босож
хичээлдээ бэлтгэнэ. Аав нь байнга
яншиж, өөрөө ч гэр бүлийнхнийхээхүслийг биелүүлэхийг хичээн, тун
шургуу хичээллэсний үр дүнд
Пхеньяны Их Сургуульд элсэн орж
дөнгөв. Хэдийгээр Ким Ир Сений
нэрэмжит их сургууль биш ч муугүй
амжилт байлаа. Жун Саны элсэн
орсон сургууль ирээдүйн эрдэмтдийг
бэлтгэдэг гэдэг утгаараа гэр бүлийн
гарлаас илүү сурлагын амжилтыг
хардаг болохоор Жун Сан элсэж
чадсан байв. Жун Саны бодлоор бол
уран зохиол, философиор мэргэжих,
бүр болдогсон бол кино найруулагч
болохыг хүсэж байлаа. Гэвч
Пхеньянд очих цорын ганц зам
шинжлэх ухааны чиглэлээр сурах
явдал гэдгийг аав нь мэдэж байсанболохоор хүүгээ эрдэмтэн судлаач
болохыг тулгасан байна.
Хойд Хамён мужийн жирийн нэг
хүү Пхеньяны Их сургуульд элсэж
орно гэдэг асар том амжилт байв.
Энэ сургуульд орсноор Жун Сан
цэргийн албанаас чөлөөлөгдөж,
нийгмийн давхаргаа дээшлүүлж,
Хөдөлмөрийн намд элсэх боломж
нээгдэв. Өөрийн орны улс төрийн
тогтолцоонд эргэлзэх болсон Жун
Сан хэрвээ коммунизм гэж тийм төгс
зүйл юм бол Зүүн Германчууд яагаад
Берлиний ханыг нураасан тухай
эргэцүүлэн, хариулт олохыг хичээнэ.
Намд элсэж, сургуулиа төгссөнөөрнийгмийн үндсэн давхарга руу
шилжих бололцоотой болохоо ч
сайн мэдэж байв.
Жун Сан өөрөөрөө бахархаж байв.
Тэр чинээлэгдүү амьдрал, сурлага
сайтайгаараа бардамнаж байсан
удаагүй. Гэвч энэ удаад Пхеньянаас
буцаж ирснийхээ дараа өөрийгөө
дайнаас ирсэн баатар шиг төсөөлж
байжээ. Цэргүүд шиг их сургуулийн
оюутнууд ч бас дүрэмт хувцсаа
сургуулийн бус орчинд ч байнга
өмсөж явах ёстой. Дүрэмт хувцас нь
давхар энгэртэй ногоон хүрэм,
өмдний хослол, цагаан цамц,
зангианаас бүрдэнэ. Ногоон өнгөзалуу нас болон ногоорон харагдах
уулыг их удирдагчийн хэлснээр
бэлгэддэг гэнэ. Өөртөө улам бүр
итгэх болсон Жун Сан Ми Раныг
болзоонд урих эсэхээ шийдэж ядан
байлаа.Охиныг анх кино театрт
харснаас хойш таван жил өнгөрсөн
боловч Жун Сан Ми Раныг огт
мартсангүй. Сургуульд нь авьяастай,
царайлаг охид олон байсан ч хэн ч
түүний сонирхлыг Ми Ран шиг
тэгтлээ татаагүй билээ.
Жун Сан дурласан охиныхоо
талаар зарим зүйлийг мэдэж авсан
байв. Ахлах сургуульд сурч байхдаа
эгч Ми Суктай нь найзалдаг байжээ.Ми Ранаас хоёр насаар эгч Ми Сук
охид дундаас хамгийн эршүүд
зантай нь. Гар бөмбөгийн шигшээ
багт тоглодог түүнтэй Жун Сан
найзуудынх нь сургуулилт хийдэг
зааланд байнга тааралдана. Мөн Ми
Раны гэрийн ойролцоо байрладаг
боксын дугуйланд найз нь явдаг
учраас гэрийнх нь ойролцоо
эргэлдэх шалтгаан Жун Санд байв.
Ми Раных зурагт худалдан авч
бусдадаа хүртэмжтэй байлгахын
тулд хаалгаа түгждэггүй байв. Нэг
удаа Жун Сан зурагт үзэх гэсэн найз
нарынхаа хамт Ми Раныд яваад
орчихов. Хүмүүс кино үзэж байхад
Жун Сан зурагт Ми Ран хоёрыгээлжлэн ширтэж байлаа. Ми Ран
царайлаг охин болсон байв. Тэр
түүний уруул, хамар, ам, нүдийг
ээлжлэн харж, юу нь сэтгэлийг нь
ингэтэл татаад байгааг олж харахыг
хичээнэ.
Охинтой үерхэж ирээдүйдээ эрсдэл
учруулах хэрэгтэй эсэхээ Жун Сан
удтал тунгаан бодсоны эцэст
үерхэхээр шийдлээ.
Жун Сан 1991 онд нэгдүгээр
дамжааны зуны амралтаар нутагтаа
ирэхдээ Ми Рантай уулзахаар зэхэв.
Гэрийнх нь ойролцоо эргэлдэж
байгаад зах руу явахыг нь олжхаруутаа хэдэн үг солихоор
шийдлээ. Гэтэл дөхөж яваад ээж нь
ардхан талд нь явж байгааг олж
харан зүрх алджээ.
Ингээд Ми Сукийг дүүтэйгээ
танилцуулаад өгөөч хэмээн гуйлаа.
Урьдчилан тохиролцсоны дагуу Жун
Саныг Ми Раны гэрт ирэхэд эгч нь
дүүгээ "гараад ир, манай найзтай
танилц" хэмээн дуудав. Ми Ран
толгойгоо цухуйлгаснаа ичив
бололтой буцаад шургав. "Дуудаад
ирэхгүй бол чирээд гаргана шүү" гэж
эгч нь хашгирав. Эцэст нь Ми Ран
Жун Сантай мэндлэхээр гарч ирлээ.
Ми Рантай анх удаа нүүр тулануулзаад цамцных нь зах хөлсөнд
норохыг мэдэрчээ. Ми Рантай ярьж
байхдаа хоолой нь чичирч, гар нь
салгалсан ч орхиод явахад дэндүү
оройтжээ. Тэр бүхнийг эхнээс нь
ярьж гарлаа. Анх кино театрт өөрийг
нь хэрхэн олж харснаа, хэдэн
жилийн турш сэтгэлдээ үргэлж
хадгалж явсан зэргээ ярив. Тэгээд
ярианыхаа эцэст өөртэй нь үерхээч
хэмээн гуйлаа.
Би уг нь даалгавраа сайн хийж
онц сурах ёстой. Гэтэл хичээл хийх
гэхээр чи бодогдоод төвлөрч
чадахгүй юм хэмээн пал хийтэл хэлж
орхив.Ми Ран юу ч хэлсэнгүй, Жун
Сантай харц тулгарахаас зайлсхийн
алсыг ширтэн зогссоор байлаа. Ми
Раныг юм хэлэхгүй болохоор
сандарсандаа толгой нь зад үсрэх
гэж байгаа мэт санагдана. Яриандаа
оруулахыг оролдон "Чи намайг
өөрийг чинь ширтээд л байхад
анзаардаггүй байсан гэж үү?" хэмээн
асуув. "Үгүй, ёстой тийм гэж
бодоогүй. Би чамд дургүй байгаа юм
биш л дээ. Гэхдээ юу бодож
байгаагаа бичээд чамд захиа
явуулъя" хэмээн Ми Ран хэлэв.
Өнгөн дээрээ хөндий мэт царайлсан
ч үнэн хэрэгтээ Ми Ран маш ихбаярлажээ. Үерхье хэмээн гуйж буй
залуу нь царайлаг, сайхан ааштай,
сайн хүн байлаа. Ми Раны мэддэг
хөвгүүдээс хоёрхон нь коллежид
сурдаг байсан боловч Пхеньянд биш.
Тэр маш их гайхсан боловч гэрийнх
нь ойролцоо Жун Саны эргэлдээд
байсны учрыг сая л ойлгох шиг
болжээ. Дээр нь Жун Саны ногоон
дүрэмт хувцас маш их таалагдав.
Хоёр эгнээ гялалзсан сайхан товч
бүхий дүрэмт хувцас өмссөн
тэнгисийн цэргийн офицер өмнө нь
зогсож байх шиг санагджээ. Ми Ран
үерхэж үзээгүй боловч нэлээд
цааргалж байж хариу өгөх ёстой
гэдгээ зөн совингоороо мэдэрсэнбайна. Үерхэх дуртай байгаагаа нэг
их үзүүлэхгүйгээр яаж зөвшөөрсөн
хариу өгөхөө сайн мэдсэнгүй. Эцэст
нь маш хуурай, албаны өнгөтэй
захиа бичиж хэдэн долоо хоногийн
дараа Жун Санд өглөө. "Хичээлээ
давтах гэхээр төвлөрч чадахгүй
байгааг чинь харгалзан үзээд би
чиний тавьсан саналыг зөвшөөрч
байна" хэмээн уг захиандаа
өгүүлжээ. Ингэж тэдний харьцаа 19-
р зууны үеийн захидал солилцох
хэмжээнд арай гэж очив. Охин хүү
хоёрт холбоотой байх цорын ганц
арга нь захидал бичилцэх байлаа.
1991 онд Өмнөд Солонгос гар
утасны дэлхийн хамгийн томүйлдвэрлэгч, экспортлогч улс болоод
байхад Хойд Солонгост гар утас
хэрэглэж үзсэн хүн цөөн байжээ.
Утсаар ярихын тулд холбоон дээр
очно. Цаас ховордсоны улмаас
захидлаар харилцах ч хэцүү болсон
цаг. Амуу тарианы хальсаар хийсэн
цаас нь чангахан дарахад урагддаг
эд байж. Тиймээс хүмүүс сонины зах
хайчилж аваад цаас болгон
хэрэглэнэ. Ми Ран импортоор орж
ирсэн цаас худалдан авах гэж
ээжээсээ хэдэн вон гуйж шалсаар
авна. Ноороглох ямар ч боломжгүй
учраас хэдэн цагаар сэтгэл дотроо
бодсоны эцэст цаасан дээр буулгана.
Пхеньян, Чонжин хоёрын зай холгүйболовч захиа эзэндээ очих гэж дор
хаяж нэг сар болдог байжээ.
Тэднийг үерхэж эхлэх үед Ми Ран
ахлах сургуулийн төгсөх ангид сурч
байлаа. Найз залуу нь өөрөөс нь
хамаагүй дээгүүр зиндаанд байгаа
нь Ми Раныг айлгана. Жун Санд
импортын цаас ямар ч асуудалгүй
олдож, тэр найз охиндоо хэдэн
хуудас захиа тосон балаар бичнэ.
Эхлээд албан ёсны хуурайдуу байсан
харилцаа яваандаа насанд хүрсэн
хүмүүсийн хайр сэтгэлийн харилцаа
болон хувирлаа. Жун Сан хэзээ ч
Холливудын хайр сэтгэлийн сэдэвтэй
кино үзээгүй боловч орчин үеийн галдөлтэй хайр сэтгэл ямар байх талаар
өөрөө ургуулан бодож захидалдаа
тусгана. Гал шаргал болон ягаан
өнгөөр туяарсан тэнгэрийн хаяаны
наахан талд бие бие рүүгээ тэмүүлэн
гүйж байгаагаар өөрсдийгөө дүрслэн
бичнэ. Пхеньянд очоод уншсан яруу
найргуудаасаа иш татна. Мөн
хайрын тухай шүлэг бичиж явуулна.
Цаасан дээр бичиж байгаа болохоор
ичиж зовох шаардлага үгүй.
Жун Сан тэр үед ажил хийж эхлээд
байсан Ми Сукт захиагаа хаяглана.
Ми Ран үерхлийнхээ тухай ганцхан
Ми Сукт л цухуйлгасан байв. Харин
Жун Сан хэнд ч хэлсэнгүй. Үерхлээяагаад нууц байлгах ёстойгоо тэд
хэзээ ч ярилцаж байсангүй. Учир нь
тэнд нийгмийн давхарга болон
бэлгийн харьцааны талаар хэн ч
нээлттэй ярьж, бас шүүмжилж
зүрхэлдэггүй байсан ба энэ нь төр
засгаа доромжилсонтой адилд
тооцогдоно. Хэрэв тэд гэрлэвэл Жун
Саны ирээдүйн ажил, намд элсэх
зэрэгт нь саад тотгор болно гэдгийг
хоёул мэдэж байв. Жун Саны аав
мэдвэл сайн юм болохгүй нь ч
тодорхой байлаа. Жун Сан гэрлэхээр
бол өөрийн хүрээлэл буюу Японы
солонгосчуудын нэгтэй гэрлэх нь
тодорхой юм. "Битгий охид хөөгөөд
гүйгээд бай. Эхлээд сургуулиа төгс"гэж аав нь номчирхоно.
Хойд Солонгос дахь гэрлэлт, хайр
сэтгэл, бэлгийн харилцааны талаар
товч дурдья. Хойд Солонгосчууд
болзох, хэсэг хамтран амьдрах
талаар ойлголт ч байхгүй. Ихэнх
гэрлэлт төлөвлөгдсөн байдаг. Гэр
бүлийнхэн, намын дарга эсвэл
зүгээр ажлын газрын дарга нь
хүмүүсийг хооронд нь танилцуулж
гэрлүүлнэ. Бие биедээ сайн
байгаагаа хос хоёр олны дунд
харуулж болохгүй. Гараа барилцах
нь ч хүртэл хориотой. Өмнөд
Солонгос руу оргосон хүмүүсийн
яриагаар гэрлэхийн өмнө бэлгийнхарьцаанд орох, оюутнууд жирэмсэн
болох зэрэг нь байж болшгүй зүйл.
Хэрвээ ийм тохиолдол гарвал олны
шившиг болно. Тэнд Өмнөд
Солонгос, Японыхтой адил хосуудын
буудал үгүй. Аялах зөвшөөрлийн
бичиггүйгээр зүгээр л буудалд буух
ямар ч боломжгүй ба гэрлээгүй
хосыг буудал хүлээн авах ч үгүй.
Чонжины зарим хүн хэрэв гэрлээгүй
хүмүүс бэлгийн харьцаанд орохыг
хүсвэл уул эсвэл цэцэрлэгт хүрээлэн
рүү явдаг хэмээн ярьсан билээ. Гэвч
миний уулзсан хүмүүс дотор ийм
харьцаанд орж байсан хүн
таараагүй.Ичимхий, даруу байдал
Солонгосын соёлын салшгүй хэсэг
юм. Сөүлд очиход сургуулийн сурагч
охин богино эрээн банзал өмссөн
байх нь захаас аваад тааралдана.
Гэтэл нэг зуун жилийн өмнө
Солонгос эмэгтэйчүүд бүх биеэ
халхалсан нөмрөг маягийн хувцас
өмсдөг байжээ. 19-р зуунд аялан
бичигч Изабелла Бэрд Бишоп 1897
онд Пхеньянаас хойхон оршдог
нэгэн тосгоны эмэгтэйчүүд
мусульман шашинт эмэгтэйчүүдийн
өмсдөг буркатай адил хувцас
өмссөнийг "манай манаач нарын
торон малгайтай адил боловч асар
том" хэмээн тодорхойлсон бахэмжээ нь долоон тохой урт, таван
тохой өргөн, гурван тохой гүн учир
эмэгтэй хүний биеийн галбирыг
бүрэн нууж чадна гэжээ. Дунд
болоод дээд давхаргын эмэгтэйчүүд
тогтоосон цагаас бусад үед гадаа
гарах эрхгүй, тэр цагт нь гудамжинд
нэг ч эрэгтэй хүн байхгүй болдог аж.
Бишоп олон орноор тухайлбал
лалын шашинтай орнуудаар
аялсныхаа дараа Солонгосын
эмэгтэйчүүд бол хамгийн их дарлал
доромжлол амсаж яваа хүмүүс
хэмээн тодорхойлсон байна.
Өмсдөг хувцас нь өөрчлөгдсөн
боловч хуучин хандлагууд нь хэвээр.Ким Ир Сен засгийн эрхэнд
гарсныхаа дараа бэлгийн
харилцааны талаарх бурангуй үеийн
хуучинсаг үзлийг коммунист
дэглэмийн үзэн ядалттай хослуулж
нухчин дарж эхэлжээ. Бүх эмсийн
хүрээлэнг хаагаад зогсохгүй баян
эрчүүдийг зугаацуулдаг үйлчилгээтэй
кисаенг хэмээх газруудыг байхгүй
болгов. Садар самууныг
дэлгэрүүлэгчдийг цаазалж байв.
Харин өөрийн болон бага залуудаа
плэйбой байсан хүү Ким Чен
Ирийнхээ бусармаг үйлдлүүдийг
олон нийт мэдэхгүй хэмээн бодно.
Харин иймэрхүү асуудалд
орооцолдсон намын гишүүд шуудажлаасаа халагддаг байжээ.
Ким Ир Сен ард түмнээ эрт
гэрлэхийг хориглож эрэгтэйчүүд гуч,
эмэгтэйчүүд хорин найман насандаа
гэрлэх тухай шийдвэрийг 1971 онд
гаргажээ. Хойд Солонгосын сонины
мэдээлснээр иргэд нь эх орныхоо
төлөө хангалттай зүйл хийсний
дараа өөрийнхөө амьдралыг бодож
гэрлэж болно. Харин энэ нь
Солонгосын ёс заншил биш байв.
Хуучны заншлаар бол эмэгтэйчүүд 14
нас хүрэхдээ хадамд гарсан байх
ёстой. Гэтэл дээрх шийдвэрийг
гаргасан учир нь цэргийн эрчүүдээ
бодсон хэрэг байлаа.Эмэгтэйчүүдийг хорин найм хүртлээ
гэрлэхийг нь хориглохоор цэргийн
албан хаагчид албаа дуусгаад буцаж
иртэл нь сүйт бүсгүй нь хүссэн ч
хүсээгүй ч хүлээх болно. Ингээд
төрөлт буурч эхлэв. Энэ хязгаарлалт
1990-ээд онд хүчингүй болсон ч тэд
одоо хүртэл залуус эрт гэрлэхтэй
төдийлөн эвлэрч чадахгүй л байгаа.
Суртал ухуулгын кампанит ажлууд
эмэгтэйчүүдийг социалист нийгмийн
үзэл сурталд тааруулан үсээ
янзлуулахыг уриалдаг ба энэ нь дунд
насны эмэгтэйчүүд үсээ богино
тайруулж хими хийлгэх, хадамд
гараагүй бүсгүйчүүд үсээ ургуулахболовч задгай тавихгүй боох буюу
сүлжих ёстой гэсэн үг. Эмэгтэйчүүд
нь өвдөгнөөс дээш татсан банзал,
ханцуйгүй цамц өмсөж үл болно.
Сонирхолтой нь 1970-аад онд Парк
Чунг Хи хэмээх цэргийн
дарангуйлагчийн захиргаанд байхад
Өмнөд Солонгосын эмэгтэйчүүд мөн
үс болон хувцаслалтын талаар
үүнтэй төстэй журмыг сахидаг
байжээ. Хойд Солонгос цаг
хугацааны хувьд Өмнөд хөршөөсөө
хэр хоцорч байгааг, мөн Өмнөд
Солонгосын хэр өөрчлөгдөж байгааг
зөвхөн энэ жишээнээс тодорхой
харж болно. Хэдхэн жилийн өмнө
Өмнөд Солонгосын жуулчид иржочихыг зөвшөөрдөг Хойд
Солонгосын хэсэгт явж байхдаа
богино жинсэн өмд, майка өмссөн
Өмнөдийн залуу бүсгүйг хараад
зочид буудлын хаалгачийн царай
зэвхийрэн унах нь уу гэмээр болж
байсныг би харсан. Миний ярилцсан
Өмнөд рүү оргон гарагсадын ихэнх
нь, залуус олны нүдэн дээр үнсэлцэж
байгааг хараад ихэд гайхсанаа
нуугаагүй юм.
Жун Сан Ми Ран хоёрын
харилцаа цахилгаан тасарснаар илүү
дотно болж эхлэв. Гэрэлгүй, тас
харанхуй амьдралыг цахилгаанжсан
ертөнцийнхөн хэзээ ч гүйцэдойлгохгүй байх. Гудамжинд сүүмийх
ч гэрэл үгүй, айлуудын хөшиг,
хаалганы завсраас гийх юу ч үгүй
орчин. Хэн нэгэн явж байгааг зөвхөн
тамхиных нь галаар л олж мэднэ.
Оройн хоолны дараа Жун Сан түр
гарах зөвшөөрөл авна. Их
сургуулийн оюутан, хорин нас
хүрсэн, үеийнхнээсээ толгой өндөр
тэрээр эцгээсээ эмээдэг хэвээр л
байв. Ахлах сургуулийн тэр энэ
найзтайгаа уулзчихаад 21 цаг гэхэд
ороод ирнэ гэж хэлээд гарч явна.
Гэвч шөнө дунд хүртэл гэртээ эргэж
ирэхгүй.Ми Раных руу очихдоо Жун Сан
гуч орчим хором алхдаг. Хэдийгээр
Ми Ран ээждээ аяга таваг угаахад нь
туслаад гарч ирэх болоогүйг мэдсэн
ч Жун Сан яаран алхана. Ми Раны
хөрш, түүнтэй хамт боксын
дугуйланд явдаг найзынх нь нүүсэн
тул тэнд байгаагаа тайлбарлах
шалтгаангүй болсон учир Ми Раныг
нуугдан хүлээнэ. Ийн бусдад
мэдэгдэхгүй гэсэндээ чимээгүй
зогсож байхад зүрхнийх нь цохилт
дуулдах шиг болдог байжээ.
Энэ үед тэдний хамтдаа очиж
болох цөөхөн газар бүгд хаалгаа
барьсан байв. Кёнсаны кино театр,зоогийн газрууд бүгд цахилгаан
тасарсны улмаас хаагджээ. Чонжины
төвд нуурын эрэг дээр орших
Залуучуудын Парк руу явж болох ч
хотын төвөөс зах орохын тулд
зөвшөөрөл хэрэгтэй байдаг тул яах ч
арга үгүй. Кёнсаны галт тэрэгний
буудлын арын цэцэрлэгт хүрээлэн
рүү очих гэхээр таньдаг хүнтэй таарч
мэдэх тул бас зүрхшээнэ.
Тэгэхээр хамгийн зөв арга бол
хамтдаа алхах. Цорын ганц зам нь
хотын дундуур явж уул руу чиглэнэ.
Эхлээд тэд ямар нэг юмнаас зугтаж
байгаа мэт харагдахгүй гэсэндээ
чадлаараа зөөлхөн алхана. Ким ИрСений инээмсэглэсэн зураг бүхий
самбар, "Намын шийдвэрийг бид
дагана", "Ким Чен Ирийг өөрсдийн
амиараа хамгаалья" гэх мэт сүржин
үгс бүхий замын тэмдгүүдийг
өнгөртөл юу ч ярихгүй. Цэнхэр
цэцгэн хээгээр чимэглэсэн нуман
дээвэртэй гулдан хаалга хүрэхийн
өмнө замын хажууд жад барьсан
цэргүүдийн өнгө алагласан зураг
бүхий самбар байх . Ингээд бага
зэрэг цаашлахаар хотоос гарч,
амсхийнэ. Энд ирэхэд тэдний хараа
харанхуйд аль хэдийн дасч юмсыг
ялгаж харахтайгаа болно. Замын
хоёр талаар өндөр гээч нь ургасан
модод мөчрөө даахгүй бие биерүүгээ ханаран орооцолдож
сүүдрэвч үүсгэсэн байдаг. Үүлгүй үед
одод модны мөчрийн завсраар
харагдана. Хэдэн хормын дараа зам
өгсүүр болж ирнэ. Чулуурхаг уулын
хажуугаар нарсны өтгөн шугуй
хөглөрч, бэлээр нь хөх ягаан өнгийн
цэцэгс багсайн ургасан харагдана.
Элсэрхэг эрэг бүхий жижиг
горхийг уг зам дайран гарах бөгөөд
Онфо хэмээх эндээ л нэртэй
ходоодны өвчнөөс эхлээд
үргүйдлийг хүртэл эмчлэх ид шидтэй
халуун рашаанд цутгана. Уулын
оройд замын төгсгөл хавьд олон
харуулын цэгээр хүрээлүүлсэн КимИр Сений өргөө байрлана. Ким Ир
Сен улс даяар иймэрхүү гуч орчим
өргөөтэй гэлцэнэ. Олон буутай цэрэг
манаж байдаг болохоор энгийн
хүмүүс тийшээ зүглэхийг ч
зүрхлэхгүй. Тэндээс намын гишүүдэд
зориулсан тусгай зэрэглэлийн нэгэн
рашаан сувилал үзэгдэнэ. Өмнө нь
нийтэд зориулан барьсан рашаан
сувиллууд эдийн засгийн хямралаас
болж бараг л үүдээ барих шахаж,
балгас төдий л юм үлджээ. Уг
рашаан сувиллыг 1946 онд барьсан
ба нээлтэн дээр нь агуу их удирдагч
ирж байжээ. Түүнээс хойш засвар
хийгдээгүй гэлцэнэ. Гэвч залуу хос
энэ бүхнийг ажиглах ч сөхөөгүй, хамтбайгаадаа сэтгэл хөөрөн, удаан
алхсанаас өвдөх хөлөө ч үл тооно.
Яриад л, алхаад л байна. Яриа нь
хэн хэндээ маш сонирхолтой. Нүүр
тулаад ирэхээрээ Жун Саны нөгөө
захиан дээр бичдэг шиг романтик
байдал огт үгүй болно. Гэхдээ Ми
Раныг хүндэлж соёлтой харьцдаг
байсан агаад гурван жил
үерхсэнийхээ дараа л гарыг нь хааяа
атгадаг болжээ. Жун Сан хамт сурдаг
оюутнууд, дотуур байрны тухай, бас
оюутнууд батальон болон
хуваагдаад цэргүүд шиг гараа саван
алхаж оройн тооллогод ордог тухай,
Ми Раны амьдралдаа ганц удаа,хүүхэд байхдаа тойрон аяллаар
очиж, Пхеньянаар аялсан тухайгаа
ярина. Ухуулга сурталчилгаанд
Пхеньяныг дэлхийн архитектурын
сор болсон барилга байшингуудтай,
орчин үеийн үлгэр жишээ хот мэтээр
ард иргэддээ ухуулдаг. Жун Сан хос
цамхаг бүхий хамгийн дээд
давхартаа эргэлддэг ресторантай
Корё зочид буудлын тухай үлгэр мэт
зүйлийг Ми Ранд ярьж өгнө. Жун Сан
дотор нь орж үзээгүй боловч удахгүй
баригдаж дуусах 105 давхар, Азидаа
хамгийн өндөрт тооцогдох ёстой уг
зочид буудлын сүр хүчийг холоос
харж алмайрдаг тухайгаа хүүрнэнэ.
Газар доор 91 метрийн дор байхПхеньяны метро болон олон салаа
гэрэл, Ким Ир Сений зүймэл шилэн
хөрөг бүхий буудлуудын талаар бас
ярьж өгнө.
Пхеньянд байхдаа Жун Сан
долларын дэлгүүрт орж, эрвээхэйн
хэлбэртэй, дөрвөлжин болор
шигтгээтэй үсний хавчаар авчирч
өгсөн нь Ми Раны хамгийн гоёмсог
нандин зүйл нь болов. Тэр
амьдралдаа хэзээ ч ийм сайхан
бэлэг авч үзээгүй байжээ. Ээжийнхээ
байцаахаас айж Ми Ран хавчаараа
зүүж зүрхэлсэнгүй, дотуур
хувцсандаа ороогоод далдын далд
нуужээ.Жун Саны Пхеньян дахь амьдрал
Ми Ранд хүршгүй сайхан мэт
санагдан, амьдралын талаар бага ч
гэсэн ойлголт өгч, зарим талаар
бяцхан атаархал төрүүлдэг байлаа.
Ми Ран ахлах сургуулийн төгсөх
ангийн сурагч болохоор цаашид
дээд сургуульд орж чадахгүй байх
вий хэмээн сэтгэл нь түгшиж байв.
Эгч нарынх нь мөрөөдөл аавынх нь
нийгмийн гарлаас болж нэг нэгээрээ
нуран унасан байлаа. Дээд сургуульд
орж сурахын тулд Дээд
Боловсролын Газраас зөвшөөрөл
авдаг энэ нийгэмд гурван эгчийн нэг
нь л дээд сургуульд орсон боловчхүссэн мэргэжлээрээ сурч чадаагүй.
Дуулах гоц авьяастай эгч нь биеийн
тамирын сургуульд орсон тул сурч
гавьсангүй, гэрлэхээр дундаас нь
хаясан байна.
Жун Саны яриаг шимтэн сонсоод
Ми Ран ирээдүйнхээ талаар бодож
үзэв. Үйлдвэрийн ажилчин болж, бас
нэг ажилчин залуутай гэрлэж, үр
хүүхэдтэй болоод, хөгшрөөд үхэх
ирээдүй өөрийг нь хүлээж байгаа
мэт бодогдоно. Жун Сан найз нөхөд,
нэг өрөөнд хамт амьдардаг
оюутнуудынхаа талаар ярих тусам
Ми Ранд улам хэцүү болж ирэв. Жун
Сан Ми Раныг сэтгэлээр унажбайгааг гадарласан ч өөрөө "Надад
амьдралын зорилго алга" хэмээн
санаандгүй хэлэх хүртэл нь эргэлзэж
байсан аж. Пхеньянд очоод хэдэн
долоо хоногийн дараа "Байдал
өөрчлөгдөж болно. Хэрэв чи
амьдралаа өөрчлөхийг хүсэж л
байгаа бол өөртөө итгэх хэрэгтэй,
тэгсэн цагт мөрөөдөл чинь биелэх
болно" гэсэн үгс бүхий захиаг Ми
Ранд илгээжээ.
Жун Сан энэ захиагаараа намайг
зоригжуулж, амьдралаа өөрчлөх
хүслийг минь бадраасан хэмээн Ми
Ран хожим ярьсан юм. Хэдийгээр
сурлага гайгүйтай ч тэртэй тэргүйюунд ч хүрэхгүй юм чинь хичээгээд
хэрэггүй гэсэн бодлоор хичээлдээ
хандах хандлага нь суларч, дүн нь
муудсан байв. Харин Жун Саны үг
түүнийг орвонгоор нь өөрчилж номд
шамдах болов. Гэрийн ажлаас
чөлөөлж өгөхийг ээжээсээ гуйж,
багшаасаа дээд сургуулийн шалгалт
өгөхөд нь туслахыг хүсэв. Хэрэв дээд
сургуульд орж чадахгүй бол өөрийн
минь л хохь хэмээн өөртөө амлаж
байлаа.
Хичээл зүтгэлийнхээ үр шимийг
хүртэж Ми Ран Чонжины тэргүүний
гурван багшийн сургуулийн нэг
болох, Ким Чен Ирийн ээж Ким ЖонСукийн нэрэмжит багшийн сургуульд
тэнцэв. Эгч нар нь чадаагүй байхад
Ми Ранд яаж ийм их аз дайрав аа?
Өөрөө ч гайхаж байв. Ми Ран
хэдийгээр сурлагаар дажгүй боловч
ангидаа тэргүүлж чаддагүй байж.
Өөр шиг нь сурлагатай боловч
нийгмийн гарлаараа хамаагүй сайн
охид зөндөө байхад яагаад намайг
оруулсан юм бол гэж гайхна. Ядаж л
өөрийг нь хасаад арын хаалгаар
ороод ирэх хүүхэд ч байж л
баймаар.
1991 оны намар гэрээсээ нүүж
сургуулийнхаа дотуур байранд оров.
Сургууль нь Похан дүүргийн төвдКим Ир Сений хөшөөний ард байх
паркийн эсрэг талд байрлана.
Сургуульдаа ирэнгүүтээ Ми Ран ихэд
гайхан баярлав.
Сургуулийн дотуур байранд
дөрвөн охин нэг өрөөнд амьдрах ба
тус бүр нэг ортой байсан нь халсан
шалан дээр гудас дэвсээд унтдаг
охинд орчин үеийн санагдалгүй
яахав. Гэвч өвөл болж хүйтрээд
ирэхэд дотуур байр нь халаалтгүй
болохыг ойлгов. Ийнхүү яагаад
нэгдүгээр дамжааны оюутныг дотуур
байранд уриалгахан хүлээж авсны
нууц тайлагджээ. Ми Ран шөнө
унтахдаа гадуур хувцас, олон давхар
оймс өмсөж нүүр гарын алчуураартолгойгоо ороодог байв. Сэрэхэд нь
амьсгаанд нь норсон алчуур цантаж
хатуурсан байна. Охид сарын тэмдэг
ирэх үед хэрэглэдэг алчуураа
угаалгын өрөөнд угаагаад хатаахаар
дэлгэх төдийд л хөлдсөн байна.(тэр
үед эмэгтэйчүүдийн хэрэглэл
байгаагүй бөгөөд чинээлэг
амьдралтай айлын хүүхдүүд маарл,
хөвөн, бусад нь хямд даавуу
хэрэглэдэг байжээ). Ми Ран өглөө
болохыг үзэн яддаг байж. Учир нь
Жун Саны сургууль шиг тэд өглөө
зургаан цагт босох ба ялгаа нь
цэргүүд шиг урам зоригтой алхах
биш бүгд бие засах өрөө рүү
гүйлдэн, тэнд хатаахаар тохсондаавуунуудын дор зогсож, мөс шиг
хүйтэн усаар нүүрээ угаацгаана.
Дотуур байрны хоол бүр муу.
Өдөрт хоёр л удаа хооллох уриалга
гарсан байсан тэр үед сургуулийн
дотуур байр ганц л хоол өгнө. Тэр нь
давс, ус, шар манжингийн навчаар
хийсэн шөл төдий зүйл. Заримдаа
нэг халбага будаа, эрдэнэшиш
зэргийг нэмэх боловч хоолоо
арвижуулах гээд ялзартал нь чанана.
Охид өвдөж эхэллээ. Ми Раны
өрөөний нэг охин хоол тэжээлийн
дутагдлаас болж нүүрнийх нь арьс
нь гуужин унаж, аргагүйн эрхэнд
сургуулиа орхиж, бусад нь ч дагангарч эхэлсэн байна.
Ми Ран ажилсаг ээжийхээ ачаар
эдийн засгийн хямралын үеэр
өлсөхийг мэдэрч үзээгүй байсан бол
энд л бусад хүмүүс хэрхэн зовж
байгааг өөрийн биеэр амсав.
Ээжээсээ хүнс явуулахыг гуйсаар
сүүлдээ ч чадахаа байж зөвшөөрөл
гуйн дотуур байрнаас гараад,
сургуультай нь ойрхон хамаатныдаа
хичээлийн өдрүүдэд хонож,
амралтын өдрүүдээр гэртээ харина.
Уг нь үүнийг сургууль нь
зөвшөөрдөггүй боловч нэг ч гэсэн
хүн хоол хороохоо больсонд
баярлаад л явуулж орхино.Энэ үед Жун Саны амьдрал
хамаагүй дээр байлаа. Элит
оюутнууд буюу маргаашийн
эрдэмтэн мэргэд улс эх орныг
өлсгөлөнгийн аюулаас аварна гэж
үзэж төр засгаас тэдэнд илүү
анхаарал халамж тавьж байв. Өглөө
эрт босож цэргийн маршаар явдаг
нь хэвээрээ боловч тэд өдөрт гурван
удаа хооллодог, дотуур байр нь
халаалттай, хичээлээ давтах
нөхцлийг нь бүрдүүлэх гэж
цахилгааныг нь тасалдаггүй байжээ.
Жун Сан, Ми Ран хоёр жилд
гурван удаа л бие биеийнхээ бараагхарна. Оюутны өвөл, зуны амралт,
хаврын ажил. Өмнө нь хаврын
тариалалтын үеэр Пхеньяны
оюутнуудыг хөдөө явуулж
тариалалтанд туслалцуулдаг байсан
юм. Харин одоо хооллож
чадахгүйгээсээ болж гэр лүү нь
явуулдаг болжээ. Өмнө нь сайн
дурын ажлыг үздэггүй байсан Жун
Сан одоо бол тэсэн ядан хүлээдэг
болж. Энэ нь түүнд хичээл номоосоо
хөндийрч, амрах боломж олгоно.
"Би заримдаа бүхнийг хаячихаад
түүн рүүгээ л гүйчихмээр санагддаг
байлаа. Амьдралд хамгийн чухал
зүйл бол хүний сэтгэл юм байна
гэдгийг би тэр л үед ойлгосон"хэмээн хожим нь дурсан ярьж билээ.
1993 оны намар Жун Саны эгч
гэрлэх гээд ид ажилтай байсан үе.
Эцэг эх нь хичээлээ таслан ирж
хэрэггүй хэмээн хориглосон ч Жун
Сан гэнэт очиж Ми Раныгаа
баярлуулахаар шийдэв. Энэ үед галт
тэрэг цахилгаанаар ажилладгаас
шалтгаалаад явалт нь тохиолдлын
шинжтэй болсон байв. Яаж ийгээд
тасалбар олж авсан ч орсон хойноо
суудал олдохгүй нь олонтаа. Галт
тэрэгний буудлууд үргэлж хүнээр
дүүрэн. Хүмүүс буудал дээр тамхи
татан, дэмий л холхицгоож,
дараагийн галт тэргийг хүлээнэ.Ингээд арай ядаж нэг галт тэрэг
ирмэгц дайрч, ноцолдох, хагархай
цонхоор нь орох зэргээр зэрлэг
авирлацгаана. Тасалбар олдоогүй ч
Жун Сан буудал дээр яаж ийгээд
орчих санаатай хүлээв. Нэг өдрийн
дараа ачааны галт тэрэг олж
машинистад нь хэдэн тамхи өгч
байж, Чонжин руу явахыг нь мэдэв.
Тэр нүүрээ алчуураар битүүлээд
нүүрсний вагонд орж суулаа. Жун
Сан ганц энэ тохиолдолд ч биш,
олон удаа энэ мэтээр аялсан юм.
Чонжины өмнөх өртөөн дээр Жун
Сан вагоноос үсрэн буугаад шууд Ми
Раны гэр рүү гүйв. Ням гаригийнөглөө эрт, уулздаг өдөр нь биш
байсан боловч Жун Сан тэссэнгүй.
Харанхуй болохыг яагаад ч хүлээж
чадахааргүй байв. Амралтын өдөр
болохоор Ми Раныг гэртээ байгаад
эргэлзсэнгүй. Үерхэж эхэлснээсээ
хойш анх удаа гэрт нь өдрийн
цагаар очиж буй нь энэ. Ээж нь
хаалга тайлж өгөв. Уг нь Ми Раны
ээж түүнийг хөршийнх нь
хүүхдүүдтэй тоглодог хүү гэж мэдэх
боловч энэ удаа хөө тортог болсон
царайг нь хараад таньсангүй. Тэгээд
ч Ми Ран гэртээ эзгүй байж таарав.
"Нэг сонин хүн чамтай уулзахаар
ирсэн. Ямар янзын хүмүүстэйнөхөрлөөд байна даа" хэмээн ээж нь
Ми Раныг зандарчээ.
Жун Саны аав нь хичээлээ таслан
байж ирсэн хүүдээ тийм ч таатай
хандсангүйгээр барахгүй чухам ямар
шалтгаантайг нь шалгааж гарав. Нэг
орой ээж нь эзгүй, аав нь шөнийн
ээлжинд гарсан хойгуур Жун Сан Ми
Раныд очив. Гэтэл санаандгүй аав нь
буцаж ирж таараад нуугдсан байна.
Хожим нь хосууд эцэг эхээ хуурснаа
ярьж баахан инээлдэцгээсэн гэнэ.
Үнэн хэрэгтээ эцэг эхээ тийнхүү
хуурах нь өөрсдөд нь ч таалагдаж.
Хувийн нууц гэж байхгүй нийгэмд
хэн хэнээсээ айлгүйгээр бусдыгшоолон инээсэн явдал хоёр биедээ
итгэж болох юм гэсэн сэтгэгдэл
үлдээж, зарим нэг хязгаарлалтыг
давсан хэрэг болсон биз ээ.
Тэд их инээлддэг байлаа. Инээнэ,
ярина. Хожим амьдрал нь
баталгаатай тайван болсон хойно
тэртээ жилүүдийг хоёулаа
амьдралынх нь хамгийн аз
жаргалтай мөчүүд байсан хэмээн
дурсан ярьсан билээ. Залуу насны
хөнгөмсөг зангаасаа болж эргэн
тойронд нь юу болж буйг тэд огт
анзаардаггүй байж.ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ
БУРХАН ҮГҮЙ БОЛОВ
1994 оны долоодугаар сар гэхэд
Ми Ранд багшийн сургуулиа төгсөн,
дипломоо авахад ганцхан шалгалт
дутуу байлаа. Төгсөөд Чонжины
төвийн нэгэн цэцэрлэгт дагалдагч
багшаар томилогдов. Есдүгээр
сарын долоонд хүүхдүүд нь үдийн
хоолоо идэхээр явж Ми Ран ангиа
цэвэрлэчихээд, хоолоо идэхээр багш
нарын хооллож байсан өрөө рүү
явахаар зэхэж байтал шатаар нэг хүн
яаруу өгсөх сонсогдов. Ми Ран
гараад хартал дөнгөж сая гэр лүүгээ
явсан охидын нэг байв. Боосон үс ньдаахиран сэгсийж, амьсгаадсанаас
юу хэлж байгааг нь хэн ч
ойлгосонгүй. "Нас барчихлаа.
Байхгүй болчихлоо" гэж амьсгаадан
бархирна." Чи чинь юугаа яриад
байна аа?" хэмээн нэг багш асуутал
"Агуу их маршал нас барчихлаа шүү
дээ" гэв.
Ким Ир Сенийг ярьж байгаа нь
тодорхой байв. Багш нар жаахан
хүүхэд ингэж ярьж байгаад гайхаж
хоцров. Удирдагчдаар тоглоом
тохуу хийхийг хатуу хориглоно
хэмээн цэцэрлэгт зааж сургадаг.
Тиймээс багш нар охиныг
тайвшруулахыг оролдож "Чи мууёрын юм ярьж, социализмыг гутаан
доромжилж байна" хэмээн чанга
дуугаар загнав. "Үгүй ээ, би өөрөө
зурагтаар харсан" хэмээн охин
зүтгэнэ. Багш нар охинд итгэсэнгүй.
Таван настай хүүхэд юу ч зохион
ярьж чадахыг мэдэх юм хойно.
Арван долоон цагаас зурагт эхэлнэ.
Сургуульд нь зурагт, радио аль нь ч
байхгүй тул тэд юу болж байгааг
мэдэхээр гудамжинд гүйлдэн
гарцгаав. Охин хэдэн гудамжны
цаана байдаг гэр рүүгээ багш
нарыгаа дагуулан гүйлээ. Охины гэр
рүү өгстөл зурагтын өмнө шахалдсан
олныг олж харав. Бүгд царай нь
барайж, нүдээ бүлцийтэл уйлцгаасаннь илт. Эхлээд мэгшиж байсан
хүмүүс яваандаа эхэр татан уйлж
эхлэв. Урьд шөнө нь орсон дуу
цахилгаантай борооны ус нэлийсэн
гудамжинд зогсоод хүмүүс
уйлалдсаар л байв. Ми Ран яахаа ч
мэдэхээ болив. Тэр Ким Ир Сенийг
жирийн хүмүүсээс өөр, тэнгэрийн
хүн мэтээр төсөөлж явж. Гэтэл
үхэшгүй мөнх гэж итгэж явсан агуу
их удирдагч нь таалал төгсчихдөг юм
байна. Тэгэхээр бидний амьдралд
юу ч тохиолдож болох нь ээ...
Хойд Солонгосчууд Ким Ир Сений
нас барсныг сонсох үедээ хаана юу
хийж байснаа бүгд маш сайнсанадаг. Ярилцлага хийх үед би "Та
тэр явдлын талаар сонсохдоо хаана
юу хийж байсан бэ?" хэмээн ёс мэт
асуух болсон юм. 1990-ээд оны
амьдралынх нь дурсамж ухаан
санааг нь самууруулдаг тул тэр
талаар ярих байтугай санахаас ч
зайлсхийдэг хүмүүс маань энэ
асуултыг сонсонгуутаа ер бусын
гэмээр сэргэж тэр өдөр хаана, юу
хийж байснаа яг таг ярьж өгдөг
билээ. Тэр явдал хүмүүсийг гүн
цочролд оруулсан нь илт.
Ингээд Солонгосын дайнаас хойш
тус улсад болсон хамгийн том гай
гамшиг агуу их Маршал Ким Ир Сентаалал төгссөн явдал болов. Эдийн
засаг нь сүйрч байгаад ч биш, Орос
Хятад хоёр Өмнөд Солонгостой
найрамдаад ирсэнд ч биш, ер нь л
Хойд Солонгосын нэр хүнд олон
улсын тавцанд буурч байсан үе. НҮБ-
ээс болон АНУ-ын шинэ, дайчин
ерөнхийлөгч Билл Клинтон тус улсыг
цөмийн зэвсэг хадгалдаг байраа
шалгуулахыг шаардаж, 1993 онд
Хойд Солонгос Зэвсэглэлээр үл
хөөцөлдөх гэрээнээс гарч, цөмийн
зэвсгээр цаашид хөөцөлдөх
шийдвэрээ баталгаажуулсан нь
хүйтэн дайны дараах үеийн цөмийн
хийрхлийг үүсгэсэн юм. Дараа жил
нь Пхеньяны хойд хэсгээс 72 км-ийнзайд орших Ёнбены цөмийн
тогооноос плутон баяжуулах ажлаа
үргэлжлүүлэхэд Пентагон
урьдчилсан цохилт өгөх төлөвлөгөө
боловсруулж эхэлсэн байлаа. Хариуд
нь Хойд Солонгосчууд дайн
зарлахаар заналхийлэв. Пхеньяны
албаны хүмүүс Сөүлийг үнс нурам
болгоно хэмээн сүрдүүлж байсан
удаатай.
Зургаадугаар сард нь АНУ-ын
ерөнхийлөгч асан Жимми Картер
Пхеньянд гурав хоногийн гэнэтийн
айлчлал хийв. Хэлэлцээрийн үед
Хойд Солонгос цөмийн хөтөлбөрөө
зогсоовол цахилгаанаар туслах гэрээхийхийг санал болгов. Картер мөн
Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч Ким
Ёнг Самыг Пхеньянд айлчлахыг
урьсан урилгыг дамжуулсан байна.
Салан тусгаарласан хоёр
Солонгосын удирдагчдын уулзалт
1994 оны зургаадугаар сарын 25-нд
товлогдсон байлаа.
Зургаадугаар сарын зургаанд
Ким Ир Сен Пхеньяны Хойд хэсэгт
орших байрнуудынхаа нэгэнд очиж,
зочноо хүлээж авах ажил цэгцэрсэн
эсэхийг шалгасан байна. Замдаа
нэгэн хамтралын саалийн аж
ахуйгаар орж газар дээрх зөвлөгөө
гэгчийгээ өгөөд, оройн хоолондообуцаж иржээ. Ингээд хооллож
дууссаныхаа дараа гэнэт зүрхний
шигдээсийн учир ухаан алдан унасан
аж. Ийнхүү их удирдагч хэдэн
цагийн дараа ертөнцийн мөнх бусыг
үзэв. Ким Ир Сений үхлийн тухай
ард нийтэд 34 цагийн дараа
мэдээлсэний учир хэдийгээр хорин
жилийн өмнө Ким Чен Ир
залгамжлагчаар тодорсон ч
коммунист дэглэмийн үед анх
удаагаа үе залгамжлах тохиол гарч
байгаа болохоор бэлтгэх хэрэгтэй
байсных биз ээ.
Ким Ир Сен нас барах үедээ 82
настай байсан нь Хойд Солонгосын
эрчүүдийн дундаж наслалтаасхамаагүй доогуур байж. Удирдагч
хүзүүн дээрээ гольфийн бөмбөгний
чинээ ургацагтай байсан бөгөөд ард
түмнээс бусад дээд албаны хүрээнд
бол удахгүй болсон нь тодорхой
байжээ. Гэхдээ эрүүл мэнд нь
муудаж байгаа талаар хэн ч ярьж
зүрхэлдэггүй байж. Тэр ард
түмнийхээ зөвхөн эцэг нь төдий биш,
тэдний Жорж Вашингтон нь, Мао нь,
ер нь л бурхан нь байж.
Хатагтай Сонг үдийн хоолоо
бэлдэж байлаа. Ажилладаг үйлдвэр
нь аль хэдийн хаагдаж, цалин
авахгүй болсон учир Чанг Бо радио
станцын ажилдаа явах нь ч цөөрөн,том өрөөндөө зурагтын мэдээ
эхлэхийг хүлээн сууж байлаа. Тэр
өдрийн үдээс хойш цөмийн зэвсгийн
хэлэлцээрийн талаар тусгай мэдээ
гарах ёстой. Нэг сарын өмнө Хойд
Солонгос Олон Улсын Атомын
Энергийн Агентлагтай хамтран
ажиллахыг татгалзах үед зурагтаар
тусгай мэдээ нэвтрүүлсэн юм. Чанг
Бо сэтгүүлч болохоороо энэ бүхнийг
сонирхон, дипломат ажиллагааны
арга, эргэлт зэргийг сайн ойлгодог
бол хатагтай Сонгод залхуутай
санагддаг байлаа. Байгаа жаахан
эрдэнэ шишээрээ маргааш нь яаж
амттай агшаамал хийх вэ гэх мэт
ойр зуурын асуудал л сэтгэлийг ньбага зэрэг зовооно. Гэтэл гэнэт
нөхөр нь хуруугаа тас хийлгэн "Нэг
юм болжээ. Ямар нэг том зүйл
болж" хэмээн хашгирав. Хатагтай
Сонг гүйн ирж харвал нэвтрүүлэгч
гашуудлын хар хувцас өмсөж, хар
зангиа зүүсэн байв. Хатагтай Сонг
гараа арчиж, зурагтынхаа өмнө
суулаа.
Солонгосын Хөдөлмөрийн Намын
Төв Хороо, Намын Цэргийн Төв
Комисс, Ардын Төв Хороо, БНАСАУ-
ын Захиргааны Зөвлөл, болон нийт
ард түмэн, Хөдөлмөрийн Намын Төв
Хорооны Ерөнхий Нарийн Бичгийн
Дарга, БНАСАУ-ын Ерөнхийлөгч, агууих удирдагч нөхөр Ким Ир Сен
зүрхний шигдээс өвчнөөр нас
нөгчсөнийг нийт ард түмэндээ гүнээ
гашуудан мэдэгдэж байна. Бидний
хүндэт эцэг, агуу их удирдагч маань
улс үндэстнийхээ тусгаар тогтнолын
төлөө амь биеэ зориулан, эх
орныхоо хөгжил цэцэглэлт, ард
түмнийхээ аз жаргал, сайн сайхны
төлөө, Солонгос үндэстэн дахин
нэгдэх үйлс, тусгаар тогтнолын төлөө
амьдралынхаа сүүлчийн мөч хүртэл
цуцашгүй тэмцсэний эцэст биднээс
үүрд одлоо.
Хатагтай Сонгийн бие цахилгаан
гүйдэлд цохиулах мэт, бүх зүйл утгаучиргүй болох шиг санагдав. Өмнө
нь ээжийнхээ нас барсныг сонсоход
л ийм мэдрэмж төрсөн боловч тэр
үед хатагтай Сонг сэтгэл санааны
бэлтгэлтэй байсан юм. Гэтэл агуу их
удирдагчийн бие муу байгаа талаар
тэр огт сонсоогүй бөгөөд гуравхан
долоо хоногийн өмнө Жимми
Картерыг тосон мэндчилэхийг нь
харсан билээ. Энэ үнэн байх ёсгүй.
Нэвтрүүлэгчийн яриаг сонсохыг
хичээсэн боловч зөвхөн амны
хөдөлгөөн нь л харагдаж юу хэлж
байгааг огт ойлгосонгүй. Хатагтай
Сонг уйлж эхлэв. Бид чинь яаж
амьдрах болж байна аа? Агуу их
маршалгүйгээр бид юу хийж чадахбилээ хэмээн өөрийн эрхгүй
бувтналаа.
Харин Чанг Бо л ямар ч сэтгэлийн
хөдөлгөөн үзүүлсэнгүй. Царай нь
цонхийж, хоосон хана ширтэн
хөдөлгөөнгүй суусаар л. Хатагтай
Сонгийн хамаг цус хөөрч, шатаар
гүйх шахам буугаад, хашаандаа гарч
ирэв. Тэнд хөршүүд нь цугларч,
газар сөхрөн суугаад толгойгоороо
цардмал зам мөргөн уйлалдсаар.
Хатагтай Сонгийн том охин Ок Хи
гэрлэснийхээ дараа барилгын
нэгтгэл дэх суртал ухуулгын
ажлаасаа гарсан ч сайн дураараараахорооны театрт жүжигчилсэн
тоглолтод оролцох болсон байлаа.
Тэр хорьтынхоо цагдаагийн газрын
зохион байгуулсан жүжигт оролцон,
цагаан хоолойгоор "Эх орноо
хамгаалахын тулд олон тагнуул
барьцгаая, Хэрэг хийсэн бол сайн
дураараа хүлээ" гэх мэтийн үгсийг
эршүүд, захирангуй дуугаар хэлж,
хүмүүсийг хамтран ажиллахыг
уриална. Ок Хи нөхөр хоёр хүүхдийн
хамт Чонжины нүргээнтэй төмөр
замын буудлын ойролцоо, умгархан
байранд амьдарна. Сургуулилтаасаа
тараад ядарсан хүн гэртээ ирж,
үдийн хоолоо бэлдэх гэтэл гэртээ
байх ёстой нөхөр нь алга. Хажуугийнайлаас зурагтын дуу гарахыг сонсоод
шагайвал нөхөр нь хөршүүдтэйгээ
зэрэгцэн суугаа харагдав. Нүд нь
улаанаар эргэлдэх боловч согтуу
биш байлаа. Хүүе, юу болоод байна
аа, яагаад өдөр мэдээ гаргаад
байгаа юм бэ? гэж нөхрөөсөө
асуутал "Амаа татаад өөрөө үзэхгүй
юу" гэж зандрав. Юм хэлбэл улам
гаарна гэдгийг нь мэдэх учир Ок Хи
дуугүй болж зурагт үзэж эхлэв.
Өрөөнд байсан хэн бүхэн нүдэндээ
нулимстай, уй гашууд автана. Ок Хи
гашуудсан ч үгүй, баярласан ч үгүй,
харин жаахан дургүй нь хүрэв. Тэр
үхээ л биз. Харин би амьд байна, би
өлсөж байна хэмээн бодсон ч альболох анхаарал татахгүйн тулд хэсэг
хугацаанд чимээгүй суусныхаа дараа
босч, нөхөртөө "би явж үдийн
хоолоо бэлдлээ" хэмээв. Нөхөр нь
өөдөөс нь муухай харлаа. Хэдийгээр
уудгаасаа болоод Хөдөлмөрийн
Намаас хөөгдсөн ч намдаа үнэнч,
өөрийгөө дээд тушаалын ажилтан
хэмээн бодсон хэвээр. Тэр ийм
чухал үед над шиг хүн л хүмүүст
хэрхэгийг нь хэлж өгөх ёстой хэмээн
өөрийгөө дөвийлгөн бодно. Асар их
уй гашуу тохиолдоод байхад
төдийлөн ач холбогдол өгсөн
шинжгүй харагдах эхнэрээ хараад
Ёнг Су чи бол хүн биш хэмээн
хяхтнан занав.Ок Хи гэртээ орж үдийн хоолоо
бэлдчихээд, идэнгээ радио сонслоо.
Нэвтрүүлэгч үе залгамжлах тухай
ярьж байна. Агуу их удирдагчийн
цорын ганц залгамжлагч, нөхөр Ким
Чен Ир бидэнтэй байгаа цагт
хувьсгалын ялалт бат бөх хэвээр
байх болно Гэртээ ганцаараа сууж
байхдаа Ок Хи бодолд умбав. Ким
Ир Сенийг нас барсны дараа Хойд
Солонгосын одоогийн дэглэм нуран
унаж, байдал дээрдэж магадгүй
гэсэн горьдлого нь талаар болов. Хүү
нь эрх мэдлийг авчээ. Хүү нь эцгээсээ
долоон дор хэмээн аав нь найздаа
хэлж байсан нь чихэнд нь сонсогдохшиг болов. За ингээд бид өнгөрчээ
хэмээн сэтгэлдээ хэлээд өөрийгөө
өрөвдсөндөө жинхэнэ ёсоор уйлж
эхлэв.
Цэцэрлэгт хүрээлэнгээс лийр
хулгайлан, голоо зогоодог асан Ким
Хиюук хүү агуу их удирдагч Ким Ир
Сенийг нас барахад арван хоёртой
байлаа. Тэр Чонжины Малумын
дунд сургуулийн долдугаар ангид
сурч байв. Гашуудал зарласан өглөө
Хиюук хичээлдээ явах эсэхээ шийдэж
ядан эргэлзсэн гэнэ. Хичээлдээ явах
дургүй байсны учир нь сургууль
руугаа авч явах хоол хүнс гэх юм
гэрт нь бараг үгүй. Хичээл дээр шалдэмий цонхоор ширтэн сууж
байснаас ы цэцэрлэгт хүрээлэнд
очиж жимс түүх эсвэл хүнсний
наймаачдаас ямар нэг юм хулгайлж
идсэн нь хамаагүй дээр гэж бодно.
Хоёр өдөр дараалан хичээл тасалсан
тул буцаж очихоос жийрхэж байлаа.
Багш нь мэдээж зодно гэж бодохоос
хөл нь урагш хөдөлж өгдөггүй. Аль
хэдийн хоцорсон атлаа явж ядан, юу
юугүй буцаад гүйх нь үү гэмээр
алхана. Гэтэл ангийнхан нь
сургуулиас гараад гүйлдэж байхыг
хараад маш их баярлав. Тэднийг
гэртээ очиж чухал мэдээ сонс хэмээн
явуулсан байлаа. Хүүхдүүд зах дээр
очиж ямар нэг юм гуйж, үгүй болхулгайлж гэдсээ борлуулахаар
гүйлдэцгээв. Гэтэл зах дээр ч бараг
хүн алга. Ганц нэгээс бусад бүх
лангуу хаалттай. Үлдсэн наймаачид
нь толгойгоо гудайлган
гашуудацгааж байлаа. Гэнэт Хиюукт
гуниг төрөв.
Энэ үед Пхеньянд Жун Сан
амралтын өдрөө орондоо
ном уншсан шиг тааваараа
өнгөрөөж байв. Гэртээ бол орондоо
ном унших гэхээр хараа муудна гээд
аав нь зөвшөөрдөггүй байж. Өглөө
эрт салхивчаа онгойлгосон боловч
өрөөнд бүгчим халуун байснаас Жун
Сан футболка, богино төдийгхэдэрсэн байв. Гэтэл өрөөнийх нь
нэг оюутан гүйн орж ирээд "Бүх
оюутан гадаа цуглаж байна.
Яаралтай мэдэгдэл хийнэ гэнэ"
хэмээн мэдээлэв. Жун Сан дуртай
дүргүй босож, өмдөө углангаа ахиад
л цөмийн зэвсгийн талаар биз
хэмээн дотроо дургүйхэн бодно. Уур
нь хүрэв. Амралтын өдрөөр ч
амраахгүй юм. Жимми Картерын
айлчлалыг эс тооцвол улс орон нь
НҮБ-тэй сөргөлдөх замдаа орсон
гэдгийг Жун Сан мэдэрч байв. Хэдэн
сарын өмнө тэдний сургуулийн бүх
оюутан дайн эхэлбэл сайн дураар
цэрэгт татагдана гэдгээ цусаараа
тангараглацгаасан байлаа. Заримохин гараа зүсэхдээ хэтрүүлснийг эс
тооцвол бүгд энэ явдлыг оногдсон
үүргээ хэмээн ямар ч асуудалгүй
хүлээж авсан. За ингээд
ойлгомжтой. Бид дайнд явах нь гэж
Жун Сан хашаан дотор алхаж
явахдаа өөртөө хэлэв. Хашаан дотор
нийтдээ 3000 оюутан дамжаа, цолны
эрэмбэ зэргээрээ дараалан жагссан
харагдана. Нар хурцаар халж, тэд
ханцуйгүй дүрэмт хувцастай хэрнээ
байдгаараа хөлөрцгөөнө. Үдийн
алдад цагаан хоолойгоор нэгэн
эмэгтэй хүн чичирсэн, гашуудал
дүүрэн хоолойгоор ярьж эхлэв.
Цагаан хоолой нь хуучирч муудсан
тул ярьж байгааг нь оюутнуудойлгохтой үгүйтэй. Жун Сан үгийн
дундаас өвчин, нас барсан зэргийг
ялгаж сонсоод, дээрээс нь олны
яриаг сонсож байж юу болсныг
ойлгов. Бүгд гашуудан уйлж эхлэв.
Нэг оюутан ухаан алдаж унав.
Хэрхэхээ мэдэхгүй хий дэмий л
тэвдэцгээнэ. Төгсгөлд нь гурван
мянган оюутан нэг нэгээрээ
толгойгоо гудайлган сөгдөн суулаа.
Жун Сан ч бусдыг дуурайв.
Толгойгоо гудайлгасан учир нүүрэн
дэх эргэлзээг нь хэн ч ажигласангүй.
Оюутнуудын мэгшилт сүүлдээ
хэмнэлтэй болж эхлэв. Ойр хавьд нь
өөрөөс нь бусад нь уйлж байлаа.
Гэтэл тэр ганцаараа л огт уйлсангүй.Уг нь Жун Сан кино үзсэн ч, ном
уншсан ч уйлж байдаг зөөлөн
сэтгэлтэй хүүхэд учир дүү нь шоолж,
аав нь охин шиг зөөлхөн байх
хэрэггүй гэж сургадаг. Гэтэл тэр
элбэг нулимс хаачив? Яагаад тэр
уйлахгүй байна? Ким Ир Сен нас
барчихаад байхад гашуудахгүй
байна гэж үү? Тэр агуу их
удирдагчдаа хайртай байгаагүй гэж
үү?
21 настай их сургуулийн оюутан
Жун Сан төр засагтаа эргэлзэнгүй
ханддаг байв. Аливаа зүйлийг
эргэцүүлэн боддогтоо өөрийгөө
тооно. Гэхдээ хэзээ ч төр засгийнхааэсрэг тэмцэж, дайсан болох
хэмжээнд шүүмжилнэ гэж өөрийгөө
бодож байсангүй. Тэр коммунизмд
итгэж, капитализмаас хамаагүй
хүнлэг систем хэмээн боддог байв.
Аажимдаа Хөдөлмөрийн Намын
гишүүн болж, эх орныхоо ирээдүйн
сайн сайхны төлөө зүтгэнэ гэдэг
хэтийн зорилготой. Ер нь улсын сайн
их сургуулийн оюутнууд бүгд л ийм
итгэл үнэмшилтэй төгсдөг байв.
Гэтэл одоо гашуудаж байгаа
оюутнуудын дунд ганцаараа
уйлахгүй сууж байхдаа хэрэв энэ
уйлж буй хүмүүс агуу их удирдагчид
үнэн сэтгэлээсээ хайртай юм болнадад яагаад тийм мэдрэмж
төрөхгүй байгаа юм бол? Би ер нь
ямар хүн болж хувирсан юм бэ?
хэмээн эргэцүүлэв. Гэнэт түүнийг
бөөн гуниг нөмрөн авчээ. Ойр
дотнын найз олонтой гэдэгтээ итгэж
явсан атал одоо энэ уйлан байгаа
хүмүүс дотно нөхөд нь биш, таньдаг
хүн л төдий юм байна. Тэгэхээр тэд ч
өөрийг нь сайн мэдэхгүй болж
таарлаа. Хэрэв тэд мэдэх юм бол
намайг хэрэгт хийх байх даа.
Энэ нээлт хачин аймшигтай
санагдав. Ирээдүй нь тэр чигээрээ
уйлах чадвараас нь хамаарах нь.
Зөвхөн ажил ч биш, ХөдөлмөрийнНамын гишүүн болох эсэх, цаашид
нийгмийн гарлаа өөрчилж чадах
эсэх зэрэг хувь заяаны чухал асуудал
энэ цагт уйлж чадах эсэхээс нь
шалтгаалж байна шүү дээ. Энэ бол
үхэх сэхэхийн тухай асуудал байлаа.
Жун Санд дахин айдас төрөв.
Эхлээд нүдээ бусдад харуулахгүйн
тулд тонгойж байсан Жун Сан нэг
чигт удаан гөлрөхөд улайж нулимс
нь гарав. Ширтэлт. Уйлалт. Гэтэл
удалгүй бие махбодь нь дасаж, уг
үйлдэл механик болон хувирлаа. Тэр
удалгүй үнэхээр уйлж буйгаа
мэдрэв. Бусадтай л адилхан мэгшин
уйлж эхэллээ.Үдийн зар хүмүүст хүрсний дараа
хэдхэн цагийн дотор Хойд
Солонгосын өнцөг булан бүрт хүмүүс
Ким Ир Сений хөшөөнд хүндэтгэл
илэрхийлэхээр цувж гарлаа. Тус
улсад их удирдагчийн 34,000 хөшөө
байдаг гэсэн тоо бий . Хүмүүс
гунигаа бусадтай хуваалцахыг хүсч
байлаа. Гэрээсээ гарцгааж, хот
болгоны оюун санааны төв болсон
хөшөөд рүү цувна.
Чонжинд нийт 500,000 хүн оршин
суудаг боловч Похан талбайд
удирдагчийн цорын ганц хүрэл
хөшөөтэй. Хүмүүс өргөн талбайгдүүргэж, бүр Хувьсгалын Түүхийн
Музейн өмнөх талбайгаас халин
гарчээ. Цаашлаад олны урсгал зүүн
зүгт тэлж, нэгдүгээр замаас Мужийн
Театр хүрч, ойр орчмын гудамжийг
дүүргэсэн байлаа. Дээрээс нь харвал
нэгэн зорилго чиглэлтэй
шоргоолжны цувааг санагдуулна.
Хэнээрхэл ба олноор цугласан
хүмүүс нийлэхээрээ аюулт үр
дагавар авчирдаг билээ. Хүмүүс
урагшаа ухаангүй мэт зүтгэж бүл
чадал муутай нэгийгээ даран
унагаж, цэвэрхэн тэгшилж тайрсан
бутан хашааг дайран гишгэлж
гарлаа. Хэдэн гудамжны цаанаасталбайд гарч байгаа шуугиан
сонсогдох нь үймээн самуун дэгдэв
үү гэлтэй. Тэр нь нэг бол бороо орж,
байсхийгээд халуун нар шатсан
өвөрмөц өдөр байлаа. Нарны
малгай өмсөж, шүхэр барихыг
зөвшөөрөхгүй болохоор хүмүүс хөлс
нулимсандаа нэвчих нь үү гэмээр
харагдана. Олон хүн ухаан алдаж
унав. Хоёр дахь өдрөөс эхлээд
цагдаагийнхан зохицуулах
оролдлого хийж эхэллээ.
Гашуудагсад ажлын газраараа,
анги хамт олноороо зохион
байгуулалттай цугласан байв.
Цугласан бүлэг бүр Азид гашуудлынцэцэг хэмээн нэрлэгддэг удвал
цэцгийн баглаа, мөнгө муутай нэг нь
хээрийн цэцэг түүн ирж хөшөөнд
өргөж байлаа. Хүмүүс арваас хорин
таван хүнээс бүрдсэн эгнээгээр
жагсаж хөшөөнд цэцэг өргөх ээлжээ
хүлээн зогсоно. Удаан зогссоноос
хөл нь өвдсөн, ядарсан настай
нэгнийг залуус тохойноос нь дэмжин
байгаа нь ажиглагдана. Ээлж нь
ирэхэд тэд хөшөөнд ойртож очоод
өвдөглөн сууж толгойгоо газар
хүргээд, хөшөө рүү биширсэн нүдээр
өлийн харцгаана. Ким Ир Сен тэртээ
дээр нарсан төглийн дээгүүр алсыг
ширтэж, гурван давхар байшинтай
тэнцэхүйц хөл нь л гэхэд ямар чөндөр хүн хүрэхээргүй дээр
байрлана. Доор нь сөгдсөн хүмүүст
хөшөө амьд мэт байгаа бололтой
шууд л харьцаж эхлэх юм. "Бурхан
минь, бурхан минь. Та яаж биднийг
орхин явж чадав аа" хэмээн
мэлмэрүүлэн уйлна. "Та биднийг
яагаад ийм гэнэт орхин явав" хэмээн
нэгэн эр дуу тавина.
Дугаарлан хүлээж буй хүмүүс
дээш үсрэн, толгойгоо балбаж,
хуурамчаар ухаан алдаж унан,
хувцсаа урж тастан, гараа зангидан
агаарт зангах зэргээр элдвээр
авирлаж эхлэв. Уй гашуудлын жүжиг
сүүлдээ өрсөлдөөн болж хувирав.Хэн хамгийн чанга уйлж, хэн
хамгийн их гашуудаж байна вэ?
Гашуудагсдыг зурагтаар үзүүлж
байлаа. Үсээ үгтээн уйлж байгаа
эмэгтэйчүүдийг, толгойгоороо мод
мөргөх насанд хүрсэн эрчүүдийн
хацар дээгүүр урсах нулимсыг, хөлөг
онгоцныхоо шургийг мөргөх усан
цэргүүдийг, бүхээгтээ уйлж байгаа
нисэгчдийг гээд янз бүрийн төрхийг
зурагтаар хэдэн цагаар харуулж
байлаа. Энэ дүр зургуудыг аянга
цахилгаан, орж буй бороотой
ээлжлэн харуулж байсан нь
Армагедоныг санагдуулна.
Пхеньяны зурагтаар"Манайүндэстний оршин тогтнож ирсэн
таван мянган жилийн түүхэнд учирч
байгаагүй уй гашуу бидэнд
тохиолоо" хэмээн сүр
дуулиантайгаар зарлана.
Хойд Солонгосын үзэл суртлын
машин урд өмнөхөөсөө илүүтэй
ажиллаж эхэллээ. Ким Ир Сен
үхээгүй тухай утгагүй зүйлүүдийг
зохион, олон нийтийн толгойг
эргүүлж эхлэв. Засгийн газар нь их
удирдагчаа өнгөрсний дараахан эх
орныхоо өнцөг булан бүрт 3200
дурсгалын хөшөө босгож "Мөнхийн
Амьдралын Цамхгууд" хэмээн
нэрийдсэн байна. Ким Ир Сенбидэнтэй хамт байхгүй ч сэтгэл
зүрхэнд минь үүрд
Ерөнхийлөгчөөрөө үлдэнэ. Ард
түмэн нь аль болохоор их гашуудаж
чадвал Ким Ир Сен эргэж ирнэ гэсэн
утгатай баримтат кино хүртэл
шинээр гаргав. Түүнд өгүүлснээр
агуу их Маршалыг бурхан болоход
тэнгэрээс хэдэн Мянган тогоруу
шарилыг нь авч явахаар буун ирсэн
боловч ард түмэн нь хэрхэн уйлж,
орилж, цээжээ урж, үсээ үгтээн,
газар мөргөхийг хараад чадалгүй
буцаад нисчихсэн юм байх.
Эхлээд сайн дураар эхэлсэн
гашуудал сүүлдээ эх оронч үүрэгболон хувирчээ. Эмэгтэйчүүд арав
хоногийн гашуудлын үед нүүрээ
будаж, үсээ янзлуулах ёсгүй. Архи
уух, бүжиглэх, наргих цэнгэх, хөгжим
тоглохыг бүрмөсөн хориглов.
Хорьтын дарга нар хүмүүс хөшөө рүү
хэр олон явж байгааг, мөн үнэхээр
гашуудаж байгаа эсэхийг царай,
дууны өнгө зэргээс нь хүртэл олж
харахыг хичээн ажиглана.
Ми Ран арван өдрийн гашуудлын
хугацаанд өдөрт хоёр удаа хөшөө
рүү явна. Нэгэнд нь цэцэрлэгийнхээ
хүүхдүүдтэй, нөгөөд нь хамт
ажилладаг багш нартайгаа. Тэр айж
эхэллээ. Ганц өөрийнх нь гашуудахүүрэг ч биш хүүхдүүдийг албаар
гашуудуулж, хэнээрхүүлж байгаа нь
айдас төрүүлнэ. Нэг таван настай
охин учиргүй чанга дуугаар уйлаад,
гашуудсанаа харуулахыг хичээж буйг
нь хараад ингэж байгаад ухаан
алдаж унах вий хэмээн санаа зовов.
Гэтэл охин үнэн хэрэгтээ гар руугаа
нулимж байгаад шүлсээрээ нүүрээ
норгож байсан юмсанж. "Хэрэв чи
уйлахгүй бол муу хүн болно" гэж ээж
хэлсэн хэмээн охин Ми Ранд үнэнээ
хэлжээ.
Чонжины нэгэн нэртэй жүжигчин
нулимсаа хүчээр гаргах гэж нэлээд
сандарсан байна. Ингэснээр тэрзөвхөн улс төрийн төдийгүй
мэргэжлийн хувьд өөрийгөө эрсдэлт
байдалд оруулах дөхжээ. Ким Хи Янг
хожим дурсан ярихдаа уйлна гэдэг
бараг ажил маань болоод байв. Би
хэдийгээр шаардлага гарвал уйлдаг
боловч тэр үед жаахан сандарсан
хэмээн дурсан ярьсан юм.
Хиюук ангийнхантайгаа хамт
хөшөө рүү өдөрт хэдэнтээ очно. Учир
нь хөшөөнд хүндэтгэл үзүүлсний
дараа будааны боов тараадаг
байсан учир хүүхдүүд ээлжээ
дуусгачихаад буцаад дараалсан
хүмүүсийн ард очиж зогсоно.Ким Ир Сений хөшөөнд хүндэтгэл
үзүүлж, түүнийг нас барсанд
гашуудаж байсан сая сая хүнээс хэд
нь үнэн сэтгэлээсээ гашуудаж, хэд нь
зүгээр дүр эсгэж байсан бол? Тэд
агуу удирдагчаа үгүй болсонд
гашуудаж байсан уу, эсвэл
өөрсдийнхөө төлөө санаа зовох
сэтгэл нь дийлж байсан уу? Эсвэл тэд
бусдыгаа дагаад л уйлаад байсан юм
болов уу?
Мэдээж тэр олон хүн дотор үнэн
сэтгэлээсээ гашуудах нэгэн байсан л
байх. Гашуудлын үеэр сэтгэл
санааны гэнэтийн цочролоос болж
настай хүмүүс олноороо зүрхнийшигдээс, цус харвалтаар өөд
болцгоож байлаа. Энэ явдлын дараа
хүн амын нас баралтын хэмжээ
огцом өссөн юм. Зарим нь амиа
хорлож байв. Хойд Солонгост
нойрсуулах эм байдаггүй, зөвхөн
цэргүүд л буу зэвсэгтэй учраас амиа
хорлох хамгийн шилдэг арга нь
өндөр байшингийн оройгоос
дээрээс үсрэх. Харин нэг хэсэг нь
албаар өлсөж байв. Тэдгээрийн нэг
нь Чонжины Мужийн Эмнэлгийн
хүүхдийн эмч Ким Жи Юнгийн эцэг
байсан билээ.
.JPG)
Post a Comment